دنیای اقتصاد: بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تهران روز گذشته با امضای دو تفاهم‌نامه مطالعاتی میان شرکت ملی نفت ایران و دو شرکت ایرانی به فعالیت خود پایان داد. به این ترتیب تعداد تفاهم‌نامه‌هایی که شرکت ملی نفت ایران با شرکت‌های داخلی و خارجی به منظور توسعه صنعت نفت و گاز کشور به امضا رساند به ۲۸ مورد رسید. بر این اساس آخرین روز از بزرگترین رویداد بین‌المللی نفتی کشور با حضور غلامرضا منوچهری،‌ معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در امور توسعه و مهندسی و مدیران عامل شرکت‌های مپنا و اویک به امضای دو تفاهم‌نامه مطالعاتی برای میدان‌های منصوری و آب تیمور و همچنین میدان سپهر اختصاص یافت.

این تفاهم‌نامه‌ها در شرایطی میان شرکت ملی نفت ایران و دو شرکت ایرانی به امضا رسید که میادین نفتی یاد شده، پیش از این متقاضیان دیگری نیز داشته‌اند؛ از جمله شرکت روسی لوک اویل که سال گذشته برای مطالعه دو میدان نفتی منصوری و آب‌تیمور با شرکت ملی نفت ایران قرارداد محرمانگی به امضا رساند و پس از آن شرکت ملی نفت اندونزی (پرتامینا) نیز وارد مطالعه این میدان شد. بنابراین شرکت مپنا، به‌عنوان شرکتی ایرانی که از نگاه منوچهری «از پشتوانه مالی و فنی خوبی برخوردار است و می‌تواند به یک شرکت E&P تبدیل شود»، در حالی در کنار دو متقاضی دیگر برای ورود به این دو میدان قرار گرفت که به نظر می‌رسد رقابت برای فعالیت روی این دو میدان سخت‌ تر شده است. مدیرعامل شرکت مپنا روز گذشته و در مراسم امضای این تفاهم‌نامه از اجرای بیش از ٥٠ میلیارد دلار پروژه از سوی این شرکت خبر داد. عباس علی‌آبادی بابت اعتماد شرکت ملی نفت ایران به مپنا برای امضای این تفاهم‌نامه مطالعاتی سپاسگزاری کرد و گفت: امیدواریم شرکت مپنا بار دیگر بتواند در توسعه و آبادانی کشور سهمی داشته باشد.به گفته علی‌آبادی «امروز مپنا به‌عنوان یک ارائه‌کننده راه حل جامع برای پروژه‌ها حاضر شده است. مهم‌ترین ویژگی مپنا این است که با ایجاد سازوکارهایی در بازار سرمایه توانسته با جمع‌آوری سرمایه اندک مردم، آنها را در پروژه‌های عظیم به‌کار ببرد.»

امضای 7 تفاهم‌نامه با شرکت‌های ایرانی

اما آن‌طور که منوچهری روز گذشته و در مراسم امضای بیست و هشتمین تفاهم‌نامه مطالعاتی برای میادین نفتی کشور اعلام کرد،‌ با امضای تفاهم‌نامه مطالعه میدان نفتی سپهر، تعداد تفاهم‌نامه‌هایی که شرکت ملی نفت ایران برای توسعه میدان‌های نفتی با طرف‌های ایرانی به امضا رسانده است، به ۷‌مورد رسید. معاون توسعه و مهندسی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در ادامه گفت: انتظار می‌رود با توجه به تعداد میادینی که برای مطالعه به شرکت‌های متقاضی واگذار شده است، ۷۵ مورد گزارش حاصل شود و ما بتوانیم در نهایت حدود ۸۰ میلیارد دلار قرارداد برای ترسیم یک افق ۱۰ ساله منعقد کنیم. منوچهری در ادامه در رابطه با میدان نفتی سپهر که یکی از میادین غرب کارون است، گفت: مرحوم مهندس سپهر از همکاران مدیریت و اکتشاف، کارهای مربوط به اکتشاف این میدان را انجام دادند که بعدا این میدان به نام ایشان نام‌گذاری شد. به گفته منوچهری دو شرکت دیگر نیز برای مطالعه این میدان وارد کار شده‌اند و به نظر می‌رسد که نفت درجای این میدان بسیار بیشتر از چیزی باشد که برای آن پیش‌بینی شده است.

مطالعه این میدان نفتی روز گذشته در حالی به شرکت اویک که یکی از ۱۱ شرکت صاحب صلاحیت داخلی برای فعالیت در قالب اکتشاف و تولید است واگذار شد که مدیر عامل آن در رابطه با تجربیات پیشین این شرکت ۳۰ ساله، گفت: مشارکت در راه‌اندازی فازهای ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی و میدان آذر، از جمله فعالیت‌های این شرکت در بخش بالادست صنعت نفت است و برداشت نفت از میدان مشترک آذر در روزهای آینده به ۳۰ هزار بشکه در روز می‎رسد. بهزاد محمدی افزود: با وجود سختی کار در میدان مشترک آذر و پیچیدگی‌های خاص این میدان، تولید آن اسفندماه پارسال آغاز شد و اکنون روزانه ۱۵ هزار بشکه نفت از این میدان برداشت می‌شود. محمدی از برنامه‌ریزی برای تولید ۱۱۰ هزار بشکه‌ای در میدان آذر خبر داد و گفت: مذاکراتی داشته‌ایم که فاز دوم توسعه این میدان را در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی دنبال کنیم. او فضای کشور برای حضور در عرصه‌های بین‌المللی را مساعد خواند و با ابراز امیدواری نسبت به تداوم فعالیت‌های دولت یازدهم گفت: ایران با فعالیت در عرصه بالادست صنعت نفت و استفاده از فرصت برای همکاری‌های بین‌المللی، سهم بیشتری در بازار انرژی خواهد داشت.

اگر صنعت نفت مانند ساختمان‌سازی بود

منوچهری در ادامه مراسم امضای تفاهم‌نامه با شرکت‌های ایرانی که در ستاد خبری بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی نفت و با حضور خبرنگاران در جریان بود؛ مشکل اصلی شکل‌گیری شرکت‌های E&P ایرانی را تامین مالی اعلام کرد و گفت: ما انتظار داریم مجموعه‌های E&P ما بتوانند با رشد خوبی همراه باشند اما مشکل اصلی این شرکت‌ها تامین منابع مالی برای پروژه‌ها است، هرچند کارهای توسعه در صنعت نفت تا‌کنون با استفاده از ذخایر صندوق توسعه ملی انجام شده است (و از این پس نیز به‌عنوان یک اولویت وجود خواهد داشت) یا امکان استفاده از مکانیزمی مانند تبصره ۱۲ نیز وجود دارد اما سومین پتانسیلی که شرکت‌های ایرانی می‌توانند از آن استفاده کنند، سرمایه مردم است.

معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت در ادامه گفت: به هر حال گردش نقدینگی در کشور ما بسیار بالا است و اگر بخشی از این گردش مالی به نوعی وارد صندوق نفت و گاز شود، می‌تواند تحول بزرگی ایجاد کند. منوچهری در ادامه تاکید کرد: اگر ما ۲۰‌تا ۳۰ درصد از سرمایه‌ای را که در شمال تهران صرف ساختن آپارتمان‌های لوکس می‌شود، به صنعت نفت منتقل کنیم، مطمئنا میدان‌های ما با مشارکت عمده شرکت‌های ایرانی می‌تواند توسعه پیدا کند، اما از یکسو تعریف پروژه‌های اقتصادی و تعریف نظام‌های مالی اقتصادی برای انجام چنین کاری مهم است و از دیگر سو قالب قراردادهایی که برای بخش خصوصی جذاب به نظر بیاید دارای اهمیت است.

این مدیر ارشد در صنعت نفت همچنین پذیرش این نکته از سوی شرکت ملی نفت که «بخش خصوصی ایران، نرخ بازگشت سرمایه خوبی در نفت و گاز داشته باشد» را نیز موضوع با اهمیتی ارزیابی کرد و گفت: در حال حاضر سرمایه‌گذاری در ساخت و ساز همین آپارتمان‌های لوکس و نرخ برگشت صد‌در‌صدی در کشور پذیرفته شده است اما اگر در نفت قرار باشد نرخ بازگشت سرمایه ۱۸ درصد باشد محل صحبت و بحث‌های فراوان خواهد شد. بنابراین باید مقداری نگرش‌ها را نسبت به موضوع عوض کنیم تا سرمایه‌های داخلی نیز وارد بخش نفت و گاز شود.

از نگاه منوچهری «چه بخش‌های بالادستی و چه پایین‌دستی حجم نامحدودی برای توسعه دارند» بنابراین وقتی نفت و گاز توسعه پیدا کند یک زنجیره کامل در پایین‌دست شکل می‌گیرد که موجب ایجاد اشتغال فراوان می‌شود. منوچهری در نهایت بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی نفت را که چیزی حدود ۲۵۰۰ شرکت‌کننده از داخل و خارج کشور در آن حضور داشتند، نشانه‌ای بر پتانسیل بالای صنعت نفت ایران دانست و گفت: متاسفانه ما هنوز از لحاظ ارزشی فقط ۲۵ تا ۳۰ درصد تجهیزات را می‌توانیم در داخل کشور به تولید برسانیم که اگر این سطح به ۵۰ درصد یا بیشتر برسد، کار عظیمی صورت می‌گیرد که البته همه اینها نیازمند تعامل با شرکت‌های بین‌المللی است تا کار جذب تکنولوژی و دانش فنی و تبدیل آن به پروژه و کار انجام بپذیرد.

چهارمین و آخرین روز از بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی نفت تهران محل امضای تفاهم‌نامه‌هایی میان پژوهشگاه صنعت نفت و دانشگاه پلی تکنیک میلان ایتالیا در حوزه‌های بالادست، پایین دست و محیط زیست و همچنین شرکت نفت فلات قاره ایران با پژوهشگاه صنعت نفت و جهاد دانشگاهی نیز بود. این نمایشگاه روز گذشته به کار خود در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران پایان داد تا حضور گسترده شرکت‌های ایرانی و خارجی در این نمایشگاه در آینده تبدیل به همکاری و پیشبرد پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی کشور شود.