نبض بازار نفت در وین می‌تپد

دنیای اقتصاد- سارا مالکی: قیمت جهانی نفت در آستانه نشست کمیته ویژه‌ اوپک برای تعیین سهمیه تولید اعضای این سازمان با کاهش همراه شد. نشست دو روزه این کمیته در وین که امروز به پایان می‌رسد، یکی از چندین جلساتی‌ است که تا برگزاری جلسه ۱۷۱ اوپک در ماه آینده میلادی، به بررسی جزئیات توافق اولیه الجزیره می‌پردازد.

به این ترتیب بازار جهانی نفت که تحت‌تاثیر تصمیم اعضای اوپک برای کاهش سطح تولیدات بین ۵/ ۳۲ تا ۳۳ میلیون بشکه طی هفته‌های گذشته روندی صعودی را تجربه کرده بود، با بروز برخی اختلافات میان اعضای اوپک، روز گذشته نخستین افت هفتگی قیمت در شش هفته گذشته را پشت‌سر گذاشت.

به گزارش خبرگزاری رویترز برای اولین‌بار در ۶ هفته گذشته، قیمت هفتگی نفت خام کاهش یافت تا نشانه‌های شک و تردید از ثمربخش بودن مذاکرات کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای ایجاد تعادل در بازار جهانی نفت خودنمایی کند. بر این اساس قیمت نفت برنت روز گذشته با کاهشی ۳۴ سنتی به ۱۳/ ۵۰ دلار بر هر بشکه رسید. نفت خام آمریکا نیز همزمان اولین افت هفتگی را از اواسط سپتامبر تجربه کرد و با ۴۴ سنت کاهش، ۲۸/ ۴۹ دلار در هر بشکه معامله شد. اما با بروز مشکلاتی مانند کنار کشیدن عراق از پیوستن به طرح کاهش تولید و تمایل این کشور برای ادامه دادن برنامه‌های رشد تولید خود به بهانه کسب درآمد بیشتر برای مبارزه با داعش، کارشناسان عقیده دارند عربستان سعودی مجبور به پرداخت هزینه‌های بیشتری برای اجرای طرح کاهش تولیدات نفتی خواهد بود. اما به نظر می‌رسد عربستان به‌عنوان کشوری که همواره بر افزایش سهم بازار خود پافشاری داشته تا همین حالا نیز انعطاف زیادی برای اجرای طرح کاهش تولید نفت برای رشد قیمت به خرج داده است.

عربستان کوتاه آمد، روسیه نه

به گفته منابع آگاه، وزرای انرژی عربستان و متحدانش در حاشیه نشست شورای همکاری خلیج فارس این هفته به همتای روسی‌ خود گفته‌اند که حاضرند ۴ درصد از تولید نفت خود بکاهند. با این حال روسیه تاکید کرده است تنها در طرح فریز نفتی شرکت خواهد کرد. منابع آگاه گفته‌اند «تلاش برای پیوستن روسیه به توافق کاهش تولید که یکشنبه گذشته در ریاض و در نشست وزرای انرژی کشورهای عضو شورای همکاری منطقه خلیج‌فارس پشت درهای بسته مطرح شد، از سوی وزیر انرژی روسیه رد شد.»

یک منبع آگاه در این رابطه گفت: «وزیر انرژی روسیه در این نشست تاکید کرد که روسیه تولید خود را کاهش نخواهد داد. نواک گفت که آنها در مورد فریز تولید صحبت کرده بودند، نه کاهش تولید.»

با این تفاسیر دست رد مسکو به سینه تولیدکنندگان عرب و همچنین اصرار عراق برای مستثنی شدن از طرح کاهش تولید موجب خواهد شد تا عربستان برای تثبیت بازار و افزایش قیمت‌ها، نیازمند دادن امتیازات بیشتری باشد. ریاض برای دومین سال متوالی با کسری بودجه بی‌سابقه مواجه است تا جایی که چندی قبل حقوق کارکنان دولت را کاهش داد. بر این اساس اینکه گفته می‌شود «عربستان به‌شدت به توافق برای کاهش تولید نفت نیازمند است» به خوبی قابل درک است. به گفته منابع آگاه، کاهش ۴ درصدی تولیدات نفت عربستان و متحدانش در خلیج فارس، یکی از بحث‌هایی است که در کمیته ویژه اوپک در وین پیگیری خواهد شد. با این حال اکثر تحلیلگران معتقدند که تولید نفت عربستان در فصل زمستان و با سپری شدن فصل گرما در هر صورت کاهش خواهد یافت زیرا این کشور برای مصرف سرمایشی در داخل نیازی به تولید بالا نخواهد داشت. از دیگر‌سو شرکت سعودی آرامکو قصد دارد دو پالایشگاه خود را تا پایان امسال برای تعمیرات تعطیل کند و این به این معنا است که تولید نفت این کشور به شکل طبیعی تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت.این میزان کاهش فصلی تولید نفت عربستان درحالی است که مجموع تولید روزانه این کشور و متحدانش در اوپک شامل قطر، کویت و امارات متحده عربی به ۹۷/ ۱۶ میلیون بشکه در روز می‌رسد. کاهش ۴ درصدی تولید این کشورها که اخیرا به روسیه پیشنهاد شده چیزی حدود ۶۷۸ هزار بشکه در روز خواهد بود که یعنی معادل ۷۰۰ هزار بشکه کاهش فصلی عربستان سعودی است؛ بنابر‌این به‌نظر می‌رسد بار اصلی پیشنهاد کاهش ۴ درصدی بر دوش عربستان سعودی باشد. به علاوه، منابع صنعتی عقیده دارند شرکت سعودی آرامکو نمی‌تواند این حجم بالا از تولید (۶/ ۱۰ تا ۷/ ۱۰ میلیون بشکه در روز) را برای مدتی طولانی ادامه دهد و تولید روزانه ۱/ ۱۰تا ۲/ ۱۰ میلیون بشکه‌ای برای این شرکت گزینه‌ای بهتر است.

اما در حالی‌که هنوز مشخص نیست عربستان در مقابل تمایل نداشتن روسیه برای کاهش تولید چه موضعی اتخاذ خواهد کرد، یک منبع آگاه درخصوص درخواست عراق برای مستثنی شدن از توافق اوپک برای کاهش تولید گفت: «اگر کاهشی در کار باشد، همه باید تولید خود را کاهش دهند. معافیتی در کار نیست.» به گفته منابع آگاه در درون اوپک، موضع اخیر بغداد احتمالا با مخالفت ریاض و متحدان منطقه‌ای‌اش مواجه خواهد شد. با این حال باید دید نشست دو روزه کمیته ویژه اوپک در وین چه نتایجی در رابطه با اختلافات اخیر از جمله موضع عراق به همراه خواهد داشت. کارشناسان با توجه به جزئیات فراوان و اختلاف‌نظرهایی که ایجاد شده است، این نشست دو روزه را «بسیار سخت» ارزیابی می‌کنند.

نشست کمیته ویژه اوپک در وین برای بررسی دقیق‌تر برنامه کاهش تولید نفت میزبان اعضای غیرعضو اوپک نیز هست. بر این اساس برزیل نیز به‌عنوان یک عضو غیر اوپک، در کنار روسیه، قزاقستان و آذربایجان در نشست ویژه وین حضور پیدا خواهد کرد.گفته می‌شود برزیل به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان نفت که با سرعت در حال رشد است، امروز در مورد همکاری‌های محتمل با کشورهای عضو اوپک گفت‌وگو خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، کشورهای تولیدکننده نفت در آمریکای‌لاتین برای سال آینده برنامه افزایش تولید ۲۹۰ هزار بشکه‌ای در روز را دارند. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تولید نفت این منطقه در سال آینده به ۹/ ۲ میلیون بشکه در روز خواهد رسید و بیشترین رشد تولید در میان کشورهای غیر‌عضو اوپک رقم خواهدخورد.

انعطاف برای توافق

اما در حالی‌که قیمت نفت در میان عدم قطعیت از توانایی اوپک برای کاهش عرضه، از زمان توافق الجزایر تا‌کنون در محدوده ۵۰ دلار نوسان داشت، باید دید با شروع دور جدید مذاکرات برای تعیین سهم هر کشور از تولید، در چه مسیری حرکت خواهند کرد.

کمیته ویژه اوپک سعی دارد اختلافات موجود بر سر اینکه هر کدام از اعضا باید چقدر تولید داشته باشند را حل و فصل کند. در این میان محمد بارکیندو، دبیر‌کل اوپک هفته گذشته از اعضای اوپک خواست تا «حداکثر انعطاف‌پذیری» برای ایجاد ثبات در بازار را به خرج دهند.

اگرچه تا لحظه تنظیم این گزارش خبری در رابطه با چگونگی پیشرفت این نشست منتشر نشد، اما از آنجا که همه نگاه‌ها در بازار نفت به وین دوخته شده بود، تحلیل‌هایی از سوی کارشناسان در رابطه با این نشست مطرح شد. حلیمه کراف، استراتژیست ارشد بازارهای سرمایه‌ای RBC در رابطه با نتیجه احتمالی جلسات اعضای عضو و غیرعضو اوپک می‌گوید: اگرچه هنوز شک و تردید زیادی در مورد چشم‌انداز توافق وجود دارد، اما از سویی نشانه‌های فزاینده‌ای از فشارهای اقتصادی در عربستان سعودی و دیگر تولیدکنندگان عضو اوپک وجود دارد که می‌تواند دست‌یافتن به توافقی برای کاهش عرضه به منظور رشد قیمت‌ها را در پی داشته باشد.

افت قیمت نفت در سال‌های گذشته زیان فراوانی برای کشورهای وابسته به نفت، به‌خصوص عربستان سعودی به همراه داشت تا آنجا که صندوق بین‌المللی پول ضمن هشدار مجدد به دولتمردان سعودی، خواستار تلاش آنها برای جلوگیری از سقوط آزاد اقتصاد این کشور و ایجاد راهکارهای مناسب و متنوع برای درآمدزایی شد. با این تفاسیر برخی کارشناسان حصول توافق برای کاهش عرضه را حتمی ارزیابی کرده و عقیده دارند حتی اگر توافق اوپک «توافقی سست» و دستاوردهای آن کمتر از چیزی باشد که انتظار می‌رفت،‌ باید منتظر رقم خوردن آن بود.