پرش نفت به 50 دلار

دنیای اقتصاد- نسیم علایی: بهای نفت بعد از گذشت ۴ ماه مجددا به بالای ۵۰ دلار رسید. افت مجدد حجم ذخایر نفتی آمریکا و امید به حصول توافق بین کشورهای عضو اوپک برای کاهش عرضه جهانی نفت از جمله مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر بازار و رشد قیمت‌ها بودند.

به گزارش «دنیای اقتصاد» بهای نفت چهارشنبه و پنج‌شنبه هفته گذشته با سیگنال افت ذخایر نفت آمریکا و احتمال توافق بین کشورهای عضو اوپک ۵/ ۳ درصد رشد کرد و قیمت‌ نفت خام آمریکا را برای اولین بار از ماه ژوئن به بالای ۵۰ دلار رساند. همچنین قیمت نفت بعد از توافق کشورهای عضو اوپک رشد بیش از ۱۳ درصدی را تجربه کرده و قیمت‌ها بالای میانگین ۱۰۰ روزه خود قرار گرفته است. روز گذشته نیز بهای نفت تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۶ به وقت تهران) به نوسان در قیمت‌های بالای ۵۰ دلار ادامه داد. همچنین برنت، نفت شاخص بازار لندن در قیمت‌های بالای ۵۲ دلار معامله شد. با این حال کارشناسان نسبت به تداوم رشد قیمت‌ها تردید دارند، چراکه از سویی گفته می‌شود کاهش ذخایر نفتی آمریکا به دلیل کاهش واردات و افزایش صادرات رخ داده و نشان از کاهش مازاد عرضه جهانی نفت ندارد، بنابراین آن را عاملی ناپایدار می‌دانند. از سویی با وجود رشد ۱۳ درصدی قیمت‌ها بعد از توافق الجزایر که به نظر می‌‌رسد به دلیل خوش‌بینی معامله‌گران به حصول توافق نهایی اوپک رخ داده، تحلیلگران بازار نفت به مذاکرات اوپک خوش‌بین نیستند و حتی پیش‌بینی قیمتی خود را به تازگی یک دلار کاهش داده‌اند.

افت ذخایر نفت

هفته گذشته نیز مانند چهار هفته پیش از آن آمار ذخایر نفتی که از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا منتشر می‌شود کاهشی بود. به گزارش «دنیای اقتصاد» بر اساس آمار EIA، حجم ذخایر در هفته منتهی به ۳۰ سپتامبر(۹ مهر ماه) نزدیک به ۳ میلیون بشکه کاهش یافت و برای اولین بار از ژانویه سال جاری به کمتر از ۵۰۰ میلیون بشکه رسید. کاهش ذخایر در حالی رخ داده که تولید نفت آمریکا نیز برای دومین هفته متوالی در مسیر کاهشی قرار گرفته است. برخی تحلیلگران عامل افت موجودی انبارها را موثرتر از امید به توافق اعضای اوپک بر قیمت‌ها می‌دانند. در این خصوص تیم پیکرینگ، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت Auspice Capital Advisors به بلومبرگ می‌گوید:« مساله اصلی کاهش بزرگ در ذخایر آمریکا است، چراکه توافق اخیر اوپک تنها چرخشی برای حمایت از بازار نفت محسوب می‌شود.» حجم ذخایر نفتی آمریکا طی ۵ هفته اخیر حدود ۲۵ میلیون بشکه کاهش یافته است، به اعتقاد کارشناسان رشد قیمت نفت پس از کاهش این حجم زیاد از موجودی انبارهای نفتی طبیعی است. جان کیلداف، یکی از تحلیلگران بازار نفت در این خصوص می‌گوید:«افت ذخایر نفتی برای برخی معامله‌گران بازار نفت این سیگنال را به دنبال داشته که بازار نفت در حال رسیدن به تعادل است.» با این حال به باور کیلداف، افزایش میزان صادرات نفت خام آمریکا در کاهش موجودی انبارهای نفتی موثر بوده و موجب کاهش محلی مازاد عرضه نفت شده، اما به کاهش جهانی مازاد عرضه کمکی نکرده است.

از طرفی کاهش واردات نفت خام به دلیل نگرانی از طوفان متیو(Matthew) و اختلال در واردات از سواحل جنوب شرقی آمریکا از دیگر عوامل کاهش موجودی انبارهای نفتی محسوب می‌شود. حمزه خان، رئیس استراتژیک بازارهای کالایی بانک ING در این خصوص به رویترز می‌گوید: «رشد قیمت‌ها نمی‌تواند پایدار باشد، چراکه کاهش موجودی انبارهای نفتی تنها به دلیل نگرانی از طوفان و اختلال در واردات نفت رخ داده است.» با این حال وی بر این باور است که این شرایط هفته جاری نیز احتمالا ادامه خواهد داشت.

تداوم مذاکرات اوپک

این هفته مجددا وزرای نفت و انرژی بزرگ‌ترین‌ کشورهای صادرکننده نفت با یکدیگر دیدار خواهند داشت. خبر این دیدار سیگنال تلاش برای رسیدن به توافق برای کاهش عرضه نفت را به بازار مخابره کرد و به رشد قیمت‌ها کمک کرد. از سویی به گزارش بلومبرگ، ورود نقدینگی جدید به بازار آتی نفت رشد کم‌سابقه‌ای داشته است، به‌طوری‌که تعداد معاملات آتی که هنوز بسته نشده‌اند(Open interest) در بازار نفت خام آمریکا روز چهارشنبه به ۹۱/ ۱ میلیون رسید که بیشترین تعداد ظرف سه سال اخیر بوده است. این عوامل نشان از خوش‌بینی معامله‌گران به توافق اوپک دارد. اما این خوش‌بینی زمانی تقویت شد که برخی منابع آگاه در اوپک روز پنج‌شنبه به خبرگزاری رویترز خبر دادند که در نشستی غیر رسمی در حاشیه کنفرانس بین‌المللی انرژی در استانبول وزیران نفت عربستان سعودی، ایران، عراق و روسیه به منظور بررسی وضعیت بازار نفت در حاشیه کنفرانس بین‌المللی انرژی با یکدیگر دیدار و مذاکره خواهند کرد. وزیران نفت امارات، الجزایر، ونزوئلا و قطر نیز در نشست بین‌المللی انرژی در استانبول حضور خواهند داشت. نورالدین بوطرفه، وزیر انرژی الجزایر نیز این خبر را تایید کرده و گفته است: نشست غیر رسمی وزیران نفت اوپک و غیر‌اوپک در حاشیه کنفرانس بین‌المللی انرژی طی دو روز آینده تشکیل خواهد شد. بوطرفه بر این باور است که اگر اعضای اوپک به توافقی درباره سطح تولید برسند، روسیه نیز با این سازمان همکاری خواهد کرد. هر چند قرار نیست در استانبول تصمیمی اتخاذ شود، اما این نشست به کشورهای تولیدکننده نفت برای رایزنی بیشتر برای برداشتن گام بعدی کمک خواهد کرد.

وزیر انرژی الجزایر همچنین اعلام کرد اگر اعضای اوپک لازم بدانند و به این نتیجه برسند که کاهش ۷۰۰هزار بشکه‌ای بر رشد قیمت‌ها موثر نیست، ممکن است در نشست ماه نوامبر(نشست رسمی اوپک) سقف تولید این سازمان را یک درصد دیگر کاهش دهند. بوطرفه گفت: در حال حاضر اوپک بر سر بازار نفت به اتحاد و یکصدایی رسیده است، بنابراین کارها آسان‎ شده و می‌توان بیش از مقدار توافق‌شده در الجزایر تولید را کاهش داد. از سویی اظهارات دل پینو، وزیر نفت ونزوئلا قابل توجه است. وی که خبر از گفت‌وگوی تلفنی حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان با همتای ونزوئلایی‌اش، نیکلاس مادورو داده است، براین باور است که ا وپک می‌تواند طی ۹ ماه آینده قیمت نفت را حدود ۱۰ دلار در هر بشکه افزایش دهد. به گفته دل پینو، رئیس جمهوری کشورمان به مادورو گفته است که اقدام به کاهش مازاد عرضه و افزایش قیمت نفت برای کشورهای صادرکننده نفت اساسی است. روحانی همچنین تاکید کرده است که کشورهای عضو و غیرعضو اوپک باید برای تثبیت بازار نفت مذاکره کنند و همه اعضای اوپک باید با کمیته کارشناسی این سازمان برای تعیین سهمیه همکاری کنند تا در نشست ماه نوامبر تصمیماتی در راستای افزایش قیمت‌ها گرفته شود. دل‌پینو همچنین مدعی شده است که ایران و ونزوئلا در مذاکرات مربوط به ایجاد توافقی در درون اوپک برای پایین آوردن میزان تولید نفت به پیشرفت‌های بزرگی رسیده‌اند که می‌تواند منجر به تثبیت بیشتر قیمت نفت شود. وی قیمت بین ۶۰ تا ۷۰ دلار را قیمت مطلوب نفت دانست.

اعضای اوپک حدود ۱۰ روز پیش در نشستی در الجزایر با یکدیگر مذاکره کرده و بعد از ۸ سال به توافقات اولیه‌ای برای کاهش سقف تولید این سازمان دست ‌یافتند. اوپک اعلام کرده است که تولید خود را به ۵/ ۳۲ تا ۳۳ میلیون بشکه در روز خواهد رساند که نسبت به تولید کنونی این سازمان ۲۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه کمتر است. درخصوص جزئیات تصمیمی گرفته نشده و کمیته‌ای که به این منظور تشکیل شده، قرار است راهکاری برای تعیین سهمیه اعضا ارائه دهد و در این خصوص در نشست رسمی این سازمان که دو ماه دیگر در وین برگزار می‌شود، تصمیم‌گیری شود.

بدبینی تحلیلگران به اوپک

بهای نفت از زمان توافق کشورهای عضو اوپک بیش از ۱۳ درصد رشد کرده است، با این حال اغلب کارشناسان بر این باورند که اوپک نمی‌تواند در نشست ماه نوامبر بر سر تعیین سهمیه اعضای اوپک موفق شود. حتی اگر به توافقی دست‌ یابد، نمی‌تواند تاثیر چندانی بر مازاد عرضه بازار نفت بگذارد. از همین رو رشد قیمت نفت از نگاه تحلیلگران بازار مقطعی و کوتاه‌مدت است. روز گذشته رویترز، نتیجه نظر‌سنجی خود از ۳۲ تحلیلگر بازار نفت را منتشر کرد که نشان می‌داد با وجود توافقی که اوپک در نشست الجزایر به دست آورده است، اما تحلیلگران پیش‌بینی خود از قیمت نفت در سال جاری میلادی را کاهش داده‌اند.‌ بر‌اساس این گزارش، تحلیلگران بهای نفت برنت را به‌طور متوسط ۷۴/ ۴۴ دلار بر بشکه پیش‌بینی کردند که نسبت به پیش‌بینی آنها در ماه آگوست حدود یک دلار کمتر است. تحلیلگران متوسط بهای نفت برنت در سال ۲۰۱۷ را ۲۸/ ۵۷ دلار پیش‌بینی کردند که نسبت به پیش‌بینی قبلی آنها حدود ۶۰ سنت کمتر است.

تحلیلگر مورگان استنلی در این خصوص می‌گوید:«ما نسبت به حصول توافق در اوپک بسیار بدبین هستیم، چراکه شاهد بی‌میلی اعضای این سازمان برای کاهش تولید بوده‌ایم.» مارتین کینگ، تحلیلگر موسسه سرمایه‌گذاری FirstEnergy نیز بزرگ‌ترین‌ سد پیش روی توافق نهایی در اوپک را موافقت اعضا با سهمیه‌بندی می‌داند. تحلیلگران بر وجود مازاد عرضه در بازار نفت با وجود توافق اولیه اوپک تاکید دارند و بر این باورند که تا پیش از نیمه سال ۲۰۱۷ بعید است که مازاد عرضه در بازار نفت از بین برود. به گفته ناظران بازار هر رشدی در قیمت نفت به زودی معکوس خواهد شد، چراکه اعضای اوپک در سطح بالایی برای توقف رشد تولید به توافق خواهند رسید. بر اساس این گزارش، ۳۲ تحلیلگر شرکت‌کننده در نظر‌سنجی رویترز، متوسط بهای نفت خام آمریکا در سال جاری را ۴۹/ ۴۳ دلار پیش‌بینی کردند، در حالی که از ابتدای سال تا‌کنون متوسط قیمت این نفت شاخص ۶۹/ ۴۱ دلار بر بشکه بوده است. همچنین آنها قیمت نفت خام آمریکا در سال ۲۰۱۷ را حدود ۵۵ دلار برآورد کردند.

بدبینی به توافق اوپک در حالی رخ داده که اقدامات ضد و نقیضی از اعضای این سازمان سر می‌زند. به‌طور مثال، هفته گذشته شرکت ملی نفت عربستان(آرامکو) در ایمیلی به خریداران نفت خود از افزایش تخفیف نفت خود برای تحویل در ماه نوامبر خبر داد. به گزارش بلومبرگ، آرامکو قیمت رسمی نفت سبک خود را در بازار آسیا ۲۵ سنت کاهش داده و به ۴۵ سنت کمتر از شاخص عمان و دبی رسانده است. پیش از این انتظار می‌رفت که این شرکت قیمت نفت «عرب لایت» را در بازار آسیا به میزان ۳۰ سنت در هر بشکه کاهش دهد و به ۵۰ سنت کمتر از شاخص منطقه‌ای برساند. مت استنلی، تحلیلگر بازار نفت در این خصوص می‌گوید: «دستور کار شرکت آرامکو همچنان حفظ سهم بازار است و نشان می‌دهد حتی اگر اوپک تصمیم بگیرد تولید خود را کاهش دهد، سعودی‌ها تا حد ممکن قیمت‌هایشان را رقابتی نگه خواهند داشت.» بر‌اساس بیانیه آرامکو، این شرکت تفاضل قیمت نفت عرب سبک خود با نفت خام آمریکا را ۱۰ سنت کاهش داده و به ۳۵ سنت رسانده است. عربستان قیمت نفت خام خود در بازارهای شمال غرب اروپا و منطقه مدیترانه را نیز کاهش داده است.

همچنین عراق که پیش از این نسبت به آمار تولید خود که دبیرخانه اوپک اعلام می‌کند اعتراض کرده بود، به تازگی از موسسات معتبر جهانی دعوت کرده‌ است که برای ارزیابی سقف تولید این کشور اواخر ماه جاری میلادی به عراق سفر کنند. این کشور معتقد است میزان تولید نفتش ۷/ ۴ میلیون بشکه در روز است، در حالی که در گزارش دبیرخانه اوپک ۳/ ۴ میلیون بشکه عنوان می‌شود. این عوامل بدبینی به توافق اوپک را بیشتر کرده است. از سویی نگرانی از بازگشت نفت شیل با رشد قیمت‌ها هر توافقی در اوپک را تهدید می‌کند، به‌طوری‌که گلدمن ساکس با تاکید بر تداوم مازاد عرضه در بازار نفت در سال ۲۰۱۷ اعلام کرده است که قیمت نفت به بیش از ۵۵ دلار نخواهد رسید، چراکه مازاد عرضه مانند سدی در برابر رشد قیمت نفت خواهد ایستاد.