گروه نفت و پتروشیمی: با کاهش احتمال خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، نفت در اولین روز معاملاتی هفته در بازارهای بین‌المللی حدود یک دلار افزایش قیمت را به ثبت رساند، به‌طوری‌که برنت مجددا به کانال ۵۰ دلاری صعود کرد. کاهش شاخص دلار که در پی وقایع بریتانیا رخ داد نیز به رشد قیمت‌ها کمک کرد. با این حال برخی بر این باورند که به دنبال مهار آتش‌سوزی کانادا و همچنین افزایش فعالیت تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا، چشم‌انداز عرضه نفت افزایشی است که می‌تواند مانع از تداوم رشد قیمت‌ها شود. هر‌چند که از این دو عامل به‌عنوان مانعی بر سر راه رشد قیمت نفت تاکید شده است، اما عوامل بنیادی مثبت کف قیمت‌ها را بالاتر آوردند و بعید به نظر می‌رسد شاهد رسیدن نفت به کف قیمتی که در فوریه امسال به آن سقوط کرد، باشیم. به گزارش «دنیای اقتصاد» روز گذشته بهای نفت خام آمریکا تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت ۱۸ به وقت تهران) با ۹۷ سنت رشد قیمتی، ۹۵/ ۴۸ دلار معامله شد. بهای نفت برنت نیز متقابلا یک دلار رشد به ۱۸/ ۵۰ دلار بر بشکه رسید.

رشد نفت با سیگنال بریتانیا

مساله خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا یکی از عواملی است که اخیرا نوسان قیمت نفت را به دنبال داشته است. به گفته گائوجیان یکی از تحلیلگران بازار نفت، Brexit (خروج بریتانیا) به تازگی بزرگ‌ترین‌ عامل اختلال در بازار نفت شده است. در حال حاضر نیز با مشخص شدن اینکه موافقان ماندن در اتحادیه اروپا دست‌بالا را در نظر‌سنجی‌ها دارند، قیمت نفت در مسیر صعودی قرار گرفته است. روز یکشنبه انتشار نتیجه دو نظرسنجی نشان داد که درصد افرادی که خواهان ماندن در اتحادیه اروپا هستند بیشتر از افرادی است که از ترک بریتانیا حمایت می‌کنند. به گزارش مارکت واچ، در یک نظر سنجی که توسط انتشارات Survation برگزار شده بود، ۴۵ درصد شرکت‌کنندگان به گزینه ماندن و ۴۲درصد به ترک اتحادیه اروپا رای داده‌اند. در نظر سنجی دیگری نیز که توسط YouGov PLC حمایت می‌شد ۴۴درصد موافق ماندن و ۴۳ درصد موافق خروج از اتحادیه اروپا بودند.

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به دو شکل بر بهای نفت و دیگر کالاهای اساسی تاثیرگذار است، اول اینکه برخی بر این باورند که در صورتی که در همه‌پرسی هفته جاری (۲۳ ژوئن مصادف با ۳ تیر) مردم بریتانیا به خروج آن از اتحادیه اروپا رای دهند، اقتصاد اروپا و حتی بریتانیا تضعیف خواهد شد که کاهش تقاضا برای نفت خام را به دنبال خواهد داشت. بریتانیا یکی از بزرگترین اقتصادهای اتحادیه اروپا محسوب می‌شود به یقین خروج این کشور از اتحادیه اروپا موجب تضعیف اقتصاد این اتحادیه می‌شود. همچنین برخی بر این باورند که خروج بریتانیا می‌تواند زمینه خروج دیگر کشورها از اتحادیه اروپا را فراهم کند که می‌تواند به فروپاشی اتحادیه اروپا بینجامد. از سویی این موضوع یکی از عوامل تاثیرگذار بر ارزش دلار در برابر سبدی از ارزهای مرجع است. در واقع احتمال خروج بریتانیا موجب کاهش ارزش پوند(واحد پول بریتانیا) و یورو(واحد پول اتحادیه اروپا) می‌شود. کاهش ارزش این دو ارز افزایش شاخص دلار را به دنبال خواهد داشت که این مورد نیز به نوبه خود موجب افت قیمت نفت و دیگر کالاهایی می‌شود که با دلار معامله می‌شوند. در واقع افزایش ارزش دلار موجب می‌شود نفت برای خریداران غیرآمریکایی گران‌تر تمام شود که کاهش تقاضا را به دنبال خواهد داشت. هفته گذشته نتیجه نظر‌سنجی‌هایی که درخصوص خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا انجام شد، نشان می‌داد که تعداد کسانی که خواهان خروج بریتانیا هستند نسبت به افرادی که خواهان ماندن آن هستند بیشتر است، با این سیگنال هفته گذشته نفت در مسیری نزولی قرار گرفت، به‌خصوص در روز پنج‌شنبه قیمت‌ها بیش از ۴ درصد افت قیمتی را تجربه کردند. اما در این روز با قتل جو کاکس، نماینده حزب کارگر مجلس بریتانیا که گفته می‌شد توسط افراطیون حامی خروج بریتانیا انجام شده است، به مدت سه روز کمپین خروج به حالت تعلیق درآمد و روز گذشته مجددا فعالیت خود را از سر گرفت. به نظر می‌رسد مرگ جوکاکس که خود از حامیان ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا بود بر افکار عمومی بریتانیا تاثیر گذاشته و آخرین نظر‌سنجی‌ها از چرخش نتایج به نفع ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا خبر می‌دهد. در پی این واقعه، ارزش یورو مجددا افزایش یافت و پوند نیز از کف دو ماهه‌ای که در روز پنج‌شنبه تجربه کرده بود فاصله گرفت. بر همین اساس شاخص دلار در مسیر کاهشی قرار گرفت که به نوبه خود بر رشد قیمت نفت اثرگذار بود. بر اساس آمار بلومبرگ، روز گذشته شاخص دلار افت بیش از نیم درصدی را تجربه کرد و به ۷/ ۹۳رسید.

ضد‌محرک‌های بازار

اما در حالی که این روزها نفت با اخبار بریتانیا نوسان می‌کند، در آمریکا تولیدکنندگان نفت شیل در حال افزایش فعالیت‌های خود با استفاده از نزدیک شدن قیمت‌ها به مرز ۵۰ دلار هستند و از سویی شرکت‌های کانادایی که چند ماه توقف و کاهش تولید نفت را به دلیل آتش‌سوزی تجربه کرده‌ بودند برای شروع تولید نفت آماده می‌شوند. این عوامل می‌تواند عرضه نفت را افزایش داده و رشد‌ قیمت نفت را شکننده کند.در حال حاضر اما و اگرها بر سر زمان و چگونگی بازگشت تولیدکنندگان نفت شیل اد‌امه دارد. موسسه بیکرهیوز روز جمعه اعلام کرد که تعداد دکل‌های حفاری آمریکا در میادین نفتی برای سومین هفته پیاپی افزایش یافته است.

در واقع در هفته منتهی به ۲۸ خرداد تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا ۹ مورد افزایش یافت و به ۷۳۳ فروند رسیده است. افزایش تعداد دکل‌های حفاری توقف کاهش تولید نفت آمریکا در ماه‌های آینده را نوید می‌دهد. طی دو سالی که قیمت نفت در مسیر کاهشی قرار گرفته است، بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ نفت شیل مجبور به کاهش یا حتی متوقف کردن فعالیت‌های خود شدند. به گزارش رویترز، زمانی که در فوریه امسال قیمت نفت به ۲۶ دلار در هر بشکه رسید، غول‌های بزرگ تولیدکننده نفت شیل چون (Hess Corp HES.N) و (Apache Corp (APA.N و بیش از ۲۵ شرکت دیگر در تنگنا قرار گرفتند مجبور به کاهش فعالیت‌های خود شدند. در واقع افت قیمت نفت شرایط دشواری را برای این شرکت‌ها به وجود آورده بود، درآمدهای نفتی در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال پیش از آن افت ۳۰درصدی را تجربه کرده‌ بودند و تعداد دکل‌های فعال در میادین نفتی آمریکا بیش از ۷۰ درصد کاهش یافت.

با وجود این شرایط بغرنج اما هیچ تولیدکننده‌ای که بیش از ۱۰۰هزار بشکه در روز نفت استخراج می‌کرد ورشکسته نشد و تولید نفت آمریکا از زمان اوج خود (۶/ ۹ میلیون بشکه در روز) تنها افت ۱۰ درصدی را تجربه کرد. راز مقاومت تولید نفت آمریکا به افزایش بهره‌وری تولیدکنندگان نفت شیل باز می‌گردد، آنها توانستند فشار استخراج نفت از چاه‌های فعال را دو برابر کنند. در حال حاضر گفته می‌شود که برخی تولیدکنندگان شیل با وجود انجام دادن هزینه‌های سرمایه‌ای منتظر رسیدن نفت به قیمت‌های ۵۰ دلار بوده‌اند؛ حال به نظر می‌رسد قیمت‌های کنونی زمینه بازگشت آنها را فراهم کرده است. رویترز در گزارشی می‌نویسد، هرچند که برخی از تولیدکنندگان به قیمت‌های بالاتر و نزدیک به ۶۰ دلار نیاز دارند اما در میادین نفتی شیل آمریکا از پرمیان گرفته تا باکن، تولیدکنندگان به آرامی آغاز به افزایش فعالیت‌های خود کرده‌اند. کریستین توماس، سخنگوی شرکتی که دومین تولیدکننده بزرگ نفت در داکوتای شمالی است، می‌گوید ما به آرامی در حال ادامه فعالیت خود هستیم و انتظار هیچ رشد تولید بسیار بالا نداریم. در عین حال، اسکات شفیلد، مدیر عامل شرکت Pioneer که هفته گذشته اعلام کرده بود که شرکتش توانایی رشد ۴۰ درصدی تعداد دکل‌های فعال خود را دارد به رویترز می‌گوید: «میدان نفتی پرمیان مانند بمب پتانسیل افزایش تولید نفت را دارد.» اما افزایش تولید نفت شیل، تنها خطری نیست که بازار نفت را تهدید می‌کند. در حال حاضر آتش‌سوزی در ایالت آلبرتای کانادا مهار شده است و باید منتظر رشد تولید نفت این کشور باشیم. در واقع از آتش‌سوزی جنگل‌های آلبرتای کانادا به‌عنوان یکی از موارد اختلال در عرضه و از عوامل رشد قیمت نفت در دو ماه اخیر یاد می‌شود. تولید نفت کانادا در پی آتش‌سوزی در ماه مه ۸۰۰ هزار بشکه کاهش یافت که حتی در روزهایی به ۵/ ۱ میلیون بشکه نیز می‌رسید. حال با مهار آتش‌سوزی امید می‌رود تولید نفت کانادا مجددا افزایش یابد. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده که تولید نفت این کشور تا میانه‌های ماه جولای (یعنی حدود سه هفته آینده) به شرایط عادی باز می‌گردد.