با افزایش ۴۰۰هزار بشکه‌ای
صادرات روزانه نفت ایران به ۷۵/ ۱ میلیون بشکه رسید
پیش از اعمال تحریم‌های غرب، ایران بعد از عربستان دومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک محسوب می‌شد. در آن زمان یعنی پیش از سال ۲۰۱۱ میزان تولید نفت خام و میعانات گازی ایران حدود ۲/ ۴ میلیون بشکه در روز بود که از این مقدار حدود ۷/ ۳ میلیون بشکه آن به تولید نفت خام اختصاص داشت. علاوه بر این، پیش از تحریم‌ها میزان صادرات نفت خام کشور حدود ۶/ ۲ میلیون بشکه در روز بود.
غرب از سال ۲۰۱۱ تحریم‌های خود را علیه ایران تشدید کردو دور جدید تحریم‌ها کاهش درآمدهای نفتی کشور را نشانه رفته بود. از سویی کشورها و شرکت‌های خریدار نفت ایران تهدید به جریمه و تحریم‌های غرب شدند و تنها چهار کشور آسیایی چین، کره جنوبی، ژاپن و هند مجوز خرید نفت از ایران را آن هم به شکل محدود و کنترل شده داشتند و از سوی دیگر با بسته شدن سیستم سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) انتقال پول حاصل از فروش همان مقدار محدوده فروش نفت از کشورهای خریدار غیر ممکن شده بود. یکی دیگر از محورهای تحریم‌های غرب به بیمه نفتکش‌ها باز می‌گشت، در واقع نفتکش‌هایی که پیش از این تحت پوشش بیمه کلوپ بین‌المللی حمایت و غرامت (P&I) اقدام به حمل نفت ایران به کشورهای خریدار می‌کردند، بعد از تحریم‌ها از بیمه محروم شدند و از این رو کمتر نفتکشی حاضر به انتقال نفت ایران می‌شد.
در پی این سری از اقدامات، میزان صادرات و به دنبال آن مقدار تولید نفت ایران به شکل چشمگیری کاهش یافت. در واقع تحریم‌های غرب علیه ایران که در سال ۲۰۱۱ وضع شدند، تا میانه سال ۲۰۱۲ به‌طور کامل روی میزان صادرات و تولید نفت اثر گذاشت به‌طوری‌که بر‌اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت خام و میعانات گازی کشور به حدود ۲/ ۳ میلیون بشکه در روز رسید که از این مقدار ۷/ ۲ میلیون بشکه به نفت خام و مابقی به میعانات گازی اختصاص داشت. در این بین صادرات نفت ایران نیز کاهش چشمگیری داشت. تقریبا همه کشورهای اروپایی به غیر از ترکیه واردات خود از ایران را متوقف کردند و همچنین چهار کشور خریدار آسیایی باقی مانده به شکل محدود از ایران نفت وارد می‌کردند به‌طوری‌که صادرات نفت خام به این کشورها در مقطعی(آوریل ۲۰۱۳ مصادف با فروردین ۱۳۹۲) به حدود ۶۳۰ هزار بشکه در روز رسید.
توافق و اجرای برجام
با روی کار آمدن دولت یازدهم و بهبود فضای بین‌المللی و به دنبال آن توافق موقت ژنو، میزان صادرات نفت ایران قدری افزایش یافت و به حدود یک میلیون بشکه در روز رسید که با احتساب متوسط صادرات 300 هزار بشکه‌ای میعانات گازی میزان صادرات به حدود 3/ 1 میلیون بشکه رسید و از آن زمان(در بیش از یک سال گذشته) در همان سطح باقی ماند. تا اینکه بالاخره در تیرماه سال جاری ایران و غرب بر سر مساله هسته‌ای به توافق رسیدند. زنگنه، وزیر نفت اعلام کرد که در مدت 6 ماه بعد از لغو تحریم‌ها میزان صادرات به سطح قبل از تحریم‌ها باز گردد که این به معنای افزایش یک میلیون بشکه‌ای صادرات نفت خام کشور بود. حال با وجود اینکه حدود یک ماه و نیم از اجرایی شدن برجام می‌گذرد، اما همچنان بخشی از تحریم‌های غرب باقی مانده است. به‌طور مثال، ایران همچنان برای نقل و انتقال مالی با مشکل مواجه است و از سویی کمتر شرکت بیمه‌ای ریسک بیمه نفتکش‌های انتقال دهنده نفت ایران را می‌پذیرد.
از سوی دیگر از ابتدای سال جاری ایران برای فروش میعانات گازی خود با مشکل مواجه شد؛ چراکه یکی از پالایشگاه‌های خریدار میعانات گازی ایران دچار آتش‌سوزی شد و خرید میعانات گازی از ایران را متوقف کرد. از آنجا که میعانات ماده‌ای است که همراه با گاز از چاه استخراج می‌شود و ایران که به دلیل افزایش تقاضای داخلی به گاز نا‌گزیر به تولید آن بود، مجبور به انبار میعانات گازی در نفتکش‌های خود روی دریا شد. برخی منابع اطلاعاتی میزان میعانات انباشته شده در نفتکش‌ها را تا 50 میلیون بشکه نیز برآورد کرده‌اند. با توقف واردات پالایشگاه چینی میزان صادرات میعانات گازی ایران از لحاظ وزنی در 10 ماه اول سال با افت 19 درصدی مواجه شد که در بهمن ماه قدری افزایش داشت.بنابراین با وجود مشکلاتی که ایران برای فروش میعانات گازی خود دارد و همچنین مشکلات باقی مانده از تحریم‌ها توانسته به شکل مقبولی صادرات نفت خود را افزایش دهد. این در حالی است که پیش از این موسسات خارجی رشد تولید نفت ایران را آهسته‌تر از آنچه تا کنون محقق شده است برآورد می‌کردند. به‌طور مثال چندی پیش اداره اطلاعات انرژی آمریکا طی گزارشی با اعلام اینکه در زمان تحریم‌ها ایران به‌طور متوسط حدود 8/ 2 میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده است، به برآورد افزایش تولید نفت ایران با لغو تحریم‌ها پرداخت.
بر‌اساس گزارش این موسسه، تولید نفت ایران که در سال گذشته میلادی بالغ بر 9 درصد تولید نفت اوپک بوده است، با لغو تحریم‌ها در سال 2016 به متوسط روزانه 1/ 3 میلیون بشکه خواهد رسید و با رشد 500 هزار بشکه‌ای تا پایان سال 2017 به متوسط 6/ 3 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. بر اساس این برآورد تولید نفت ایران تا پایان سال 2016 به 3/ 3 میلیون بشکه در روز خواهد رسید و تا پایان سال 2017 به 7/ 3 میلیون بشکه افزایش خواهد یافت.
در واقع بر اساس برآوردهای این سازمان مقدار تولید نفت ایران برای رسیدن به سطح قبل از تحریم‌ها به دو سال زمان نیاز دارد. در گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا آمده است البته این اعداد بر اساس توان ایران از لحاظ فنی و تولید از میادین جدید نفتی بازه اطمینان 250 هزار بشکه‌ای دارد. در واقع این سازمان معتقد است اگر ایران توان فنی لازم برای استخراج نفت از چاه‌های خود را داشته باشد میزان تولید در عرض یک سال به 55/ 3 میلیون بشکه خواهد رسید و به سطح قبل از تحریم‌ها نزدیک می‌شود.
در ادامه این گزارش پیش‌بینی شده است که افزایش تولید نفت خام ایران از میدان‌هایی باشد که در دوران تحریم‌ها بسته شده بودند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا به توسعه میدان نفتی آزادگان که کار توسعه آن برای چندین سال دست شرکت‌های چینی بوده است، اشاره می‌کند. بر‌اساس این گزارش ایران با استفاده از بهره‌برداری کامل از این میدان نفتی می‌تواند تولید نفت خود را تا 200 هزار بشکه در روز در سال 2017 اضافه کند. این در حالی است که طی چند روز گذشته خبری در سایت‌های خبری درباره وضعیت این میدان نفتی منتشر شده و به نقل از کرامت بهبهانی، مجری طرح توسعه این میدان نفتی گفته شده این پروژه با ظرفیت تولید روزانه ٧٥ هزار بشکه آماده افتتاح کامل است همچنین وزیر نفت از برنامه افزایش تولید از این میدان به مقدار 250 هزار بشکه در روز تا میانه‌های سال 95 خبر داده است.
در ادامه این گزارش، به تولید میعانات گازی کشور اشاره شده است. با بهره‌برداری از برخی فازهای میدان گازی پارس جنوبی در سال‌های اخیر تولید میعانات گازی کشور افزایش یافته و به 550 هزار بشکه در روز رسیده است. تا پیش از برجام، چین و امارات مهم‌ترین مشتریان میعانات گازی ایران محسوب می‌شدند. در گزارش EIA آمده است که انتظار میرود تا پایان سال 2016 و 2017 میزان تولید میعانات گازی به ترتیب 150 هزار و 100 هزار بشکه در روز افزایش یابد. بیش از 80 درصد میعانات گاز تولید شده در کشور از میدان گازی پارس جنوبی استخراج می‌شود.
افزایش واردات نفت کره جنوبی از ایران
به گفته وزیر نفت، کره جنوبی که تا‌کنون روزانه ١٠٠ هزار بشکه از ایران نفت وارد می‌کرد برای افزایش واردات خود و رسیدن آن به دو برابر مقدار کنونی اعلام آمادگی کرده است. بیژن زنگنه دیروز پس از دیدار با جو هیونگ هوان، وزیر صنعت، تجارت و انرژی کره‌جنوبی در جمع خبرنگاران درباره مهم‌ترین محور این دیدار با اشاره به اینکه کره جنوبی پیش از تحریم، فعالیت زیادی در ایران داشته است و شرکت‌های پیمانکاری این کشور در صنعت نفت و گاز فعال بودند، تصریح کرد: زمینه‌های متعددی برای همکاری با کره جنوبی وجود دارد و شرکت‌های این کشور فعالیت زیادی در بخشهای پیمانکاری ایران داشتند.
وی فروش نفت به کره‌جنوبی را یکی از محورهای گفت‌وگوی دیروز عنوان کرد و با بیان اینکه یکی از نشانه‌های مثبت همکاری کره جنوبی در ایران افزایش برداشت نفت است، تصریح کرد: مقام‌های کره جنوبی قول داده‌اند مقدار واردات نفت خام و میعانات گازی از ایران را به رقمی بالاتر از پیش از تحریم‌ها برسانند و در طول سال ٢٠١٦ این رقم‌ها را افزایش دهند. وزیر نفت با بیان اینکه در این دیدار توصیه شده است که شرکت‌های کره جنوبی افزون بر کارهای پیمانکاری که در ایران و پیش از اعمال تحریم‌ها انجام می‌دادند، به سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه‌ها نیز اقدام کنند، افزود: سرمایه‌گذاری در صنایع گاز طبیعی مایع شده (ال‌ان‌جی)، پتروشیمی، پالایش و پخش به شرکت‌های کره جنوبی پیشنهاد داده شده است. وی با بیان اینکه مذاکره میان شرکت‌های کره جنوبی و ایران از امروز آغاز می‌شود، تصریح کرد: نگاه ایران به کره جنوبی به‌عنوان یک شریک مهم آسیایی است و این کشور می‌تواند مشتری خوبی برای ایران در بخش نفت و حتی ال‌ان‌جی باشد.
ارسال نظر