ابزاری برای سنجش شایستگی  رهبران سازمانی
سیدمحمد اعظمی‌نژاد عضو هیات‌رئیسه کمیته تخصصی توسعه - انجمن مدیریت منابع انسانی ایران (hrjournalist.blogfa.com) منبع Mindtools-leadershipchallenge رهبری سازمانی یک ویژگی شخصی نیست، بلکه رفتاری است که در مجموعه‌ای از مهارت‌ها و توانایی‌های یک فرد قابل مشاهده است. جالب‌تر اینکه مطالعه رفتار رهبران سازمانی موفق در جهان با وجود تفاوت در فرهنگ، جنسیت، سن و متغیرهای دیگر نشان می‌دهد که بهترین رهبران، الگوهای رفتاری کاملا مشابهی دارند.
در این نوشتار علاوه‌بر مدل مهمی در خصوص ویژگی‌های رهبران سازمانی، ابزار اندازه‌گیری و سنجش این ویژگی‌ها نیز معرفی می‌شود.


معرفی ابزار
مدل ویژگی‌های رفتاری سازمانی و ابزار سنجش عملکرد رهبری در سازمان LPI(Leadership Practice Inventory) توسط Kouzes و Posner براساس جمع‌آوری نتایج حاصل از بررسی و مطالعه هزاران رهبر سازمانی در سطح دنیا به‌دست آمده است.
بدون شک می‌توان گفت یکی از معتبرترین و قابل استنادترین روش‌ها برای اندازه‌گیری عملکرد رهبران سازمانی ابزار پیشرو است.
حاصل پژوهش و مطالعه بعد از حدود سه دهه بر افراد، تیم‌های کاری و سازمان‌ها نشان می‌دهد رهبری سازمانی یک توانایی رفتاری اکتسابی است و افراد می‌توانند با درک اقدامات و ویژگی‌های اصلی این قابلیت را در خود بهبود بخشند. ابزار LPI، ابزار معتبری است که با استفاده از آن، پنج ویژگی اصلی رهبران توسط آن اندازه‌گیری می‌شود و در آن مولفه‌های اصلی سطح تعهد، التزام و رضایت رهبران سنجش می‌شوند.
شایستگی‌های اصلی رهبران سازمانی کدامند؟ براساس این ابزار این رهبران دارای پنج شایستگی اصلی و مشترک هستند:
۱. الگوی راه هستند: رهبران سازمانی در تمامی رفتارهای خود به ذینفعان (شامل کارکنان، مشتریان، سهام داران و...) به‌خوبی نشان می‌دهند بالاتر از استانداردهای تعریف شده، در راستای اهداف سازمانی حرکت می‌کنند. ویژگی مهم رهبران در سازمان الگویی قابل استناد برای مسیر پیشروی سازمان است.

2. الهام بخش هستند و چشم‌انداز مشترک تعریف می‌کنند. رهبران مشتاقانه بر این باورند که می‌توانند تفاوت ایجاد کنند. آنها آینده را پیش‌بینی می‌کنند و تصویری ایده‌آل و منحصربه‌فرد از آنچه قرار است سازمان به آن تبدیل شود به‌وجود می‌آورند. رهبران با استفاده از نیروی خارق‌العاده جذب و متقاعدسازی خود از دیگران برای رسیدن به رویاهای خود طلب کمک می‌کنند. آنها با چشم‌انداز زندگی می‌کنند و به کارکنان تصور آینده هیجان‌انگیز سازمان را نوید می‌دهند.

3. فرآیندها را به چالش می‌کشند. رهبران سازمانی به دنبال فرصت‌هایی برای تغییر وضع موجود هستند. آنها به دنبال روش‌های نوآورانه برای بهبود سازمان هستند. آنها برای این کار تجربه و مخاطره می‌کنند. آنها به خوبی می‌دانند ممکن است نتیجه مخاطره شکست یا خطا باشد، اما این موارد را به‌صورت فرصت‌هایی طلایی برای یادگیری می‌پذیرند.

4. کارکنان را توانمند می‌سازند. رهبران روحیه همکاری و کارتیمی را ترویج می‌کنند. آنها به‌طور فعالانه دیگران را به مشارکت وامی‌دارند. رهبران سازمانی به‌خوبی درک می‌کنند که احترام متقابل است که می‌تواند موجب حفظ تلاش فوق‌العاده در کارکنان شود. آنها به‌طور مداوم برای ایجاد فضای اعتماد و کرامت انسانی تلاش می‌کنند. رهبران کارکنان را توانمند می‌کنند تا هر فردی احساس توانایی و قدرت در سازمان داشته باشند.

5. تشویق و قدردانی می‌کنند. انجام فعالیت‌های فوق‌العاده در سازمان کار دشواری است. رهبران برای زنده نگاه داشتن امید، انگیزه و اراده، افراد اثرگذار در سازمان را شناسایی می‌کنند و سپس به هر تیم برنده پاداشی متناسب با دستاوردها و نتایج آن اعطا می‌کنند. آنها کاری می‌کنند که افراد احساس کنند یک قهرمان سازمانی هستند.


ابزار LPI چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کند؟
ابزار LPI با استفاده از پرسش‌های کلیدی، این پنج شایستگی فوق را اندازه‌گیری می‌کند. LPI در حقیقت یک پرسشنامه 360 درجه است که توسط خود فرد و ذی‌نفعان اصلی وی (شامل مافوق مستقیم، افراد هم‌رده و زیردستان) تکمیل می‌شود و نتایج حاصل از آن وضعیت فرد در این پنج شایستگی را نشان می‌دهد. با استفاده از نتایج حاصله می‌توان با دقت هرچه بیشتر نقاط بهبود هر فرد را در این پنج شایستگی شناسایی و براساس آن برنامه توسعه فردیIDP(Individual Development Plan) با کمک خود فرد تهیه و اجرا شود.
به‌خاطر داشته باشید تنها راه ماندگاری و بقا در فضای پرچالش کسب‌وکار امروزی، آمادگی مدیران در کلیه سطوح برای ایفای نقش رهبری سازمانی است. بنابراین پیشنهاد می‌شود به‌کارگیری از این ابزار برای توانمندسازی رهبران خود را از همین امروز آغاز کنید.