و تسهیلات ارائه شده از سوی شرکت‌های مختلف

دکتر نسیم بهنود و مراد احمدی‌پور*

تغییراتی که در دهه گذشته در فضای کسب و کار دنیا و کشورمان صورت گرفته، باعث شده که چیدمان سرمایه انسانی و نیز نحوه تعامل و همکاری ایشان با شرکت نیز دستخوش تغییراتی شود. منابع انسانی و سرمایه دانشی خود را به عنوان موثرترین عامل رشد و بقای سازمان‌ها نشان داده اند. آگاهی شرکت‌ها و سازمان‌ها از این نکته کلیدی و تعیین‌کننده موفقیت و شکست، کسب و کارها را وادار کرده که با محیط دربرگیرنده این سرمایه و مواجهه ایشان به صورت علمی و انسانی کند. به این ترتیب مدیریت منابع انسانی اکنون در سازمان‌ها به عنوان یک بازوی ارشد سیاست‌گذاری و اجرایی مدیریت تبدیل شده و نظر مشورتی ایشان به عنوان منبعی راهگشا برای مدیران صف دیده می‌شود.

مسائلی نظیر میزان ساعات کاری و نحوه پراکندگی آن، شرایط خاص و تغذیه در محل کار به عنوان یکی از فاکتورهای موثر در جبران خدمت و مزایا در استراتژی‌های کلی و منابع انسانی در نظر گرفته می‌شوند. این عوامل می‌توانند در کنار عوامل دیگر جبران خدمت شرکت‌ها، نقش مهمی در انتخاب شرکت توسط کاندیداها و کارکنان بازی کنند.

با توجه به درپیش بودن ماه مبارک رمضان که تغییر عادات عبادت و تغذیه و نحوه و زمان بندی توزیع ترافیک، در ساعت‌های مختلف و تغییرات دیگر را به همراه دارد، یکی از تصمیمات پیش رو برای کسب و کارها و سازمان‌ها، واکنش و نحوه عمل ایشان در خصوص شرایط کاری در این ماه است. با توجه به اکثریت مسلمانان شاغل در شرکت‌ها و سازمان‌های کشورمان و آداب روزه‌داری در این ماه، بعضی از کارفرمایان شرایط ویژه‌ای را برای کار در این ماه در نظر می‌گیرند تا علاوه بر تلاش در جهت حفظ بهره‌وری و کارآیی، کارکنان نیز از مزایایی مناسب برخوردار شوند. شرکت‌ها و سازمان‌ها با توجه به ماهیت وظیفه‌ها، فرآیندها و مشتریان و محدودیت‌هایشان، تصمیماتی در این خصوص می‌گیرند، بعضی ساعات کاری را تقلیل داده و بعضی ساعت شروع و پایان کار را در این ماه بازتعریف می‌کنند. گروهی نیز مزایای غیر‌نقدی را به بسته‌های جبران خدمتی اضافه می‌کنند و بعضی نیز شرایط مرخصی را در این مدت تسهیل می‌کنند.

بر این اساس، شرکت «مشاوره منابع انسانی رایان راهبرد چابک» مطالعه‌ای را ساماندهی کرده و از کارکنان شرکت‌ها به خصوص متولیان منابع انسانی و اداری سازمان‌ها و شرکت‌ها خواسته تا پرسشنامه‌ای را بر اساس اطلاعات سال گذشته و برآوردهای سال پیش رو تکمیل نمایند. این پرسشنامه با طرح ۲۲ پرسش شامل اطلاعاتی در خصوص پاسخ دهنده، شرکت و نوع فعالیت آن و نیز تصمیمات شرکت در مورد شرایط کار عادی و ماه رمضان در این خصوص تحقیق کرده است. با توجه به محدودیت زمانی و دسترسی راحت‌تر، این پرسشنامه به صورت اینترنتی تهیه و منتشر شده و حاوی اطلاعات توصیفی است که به مدیران منابع انسانی کمک می‌کند، تا برآورد تقریبی از فضای محل فعالیت و نحوه تصمیم‌گیری شرکت‌های دیگر موجود در بازار کار کشور به دست آورند. در اینجا خلاصه‌ای از نتایج به دست آمده توسط این شرکت ارائه می‌شود، اما مشروح این گزارش در سایت www.isurvey.ir با جزئیات بیشتر در دسترس علاقه‌مندان به این پژوهش قرار می‌گیرد.

در مهلت تعیین شده برای این نظرسنجی ۱۱۴ نفر به نمایندگی از ۳ شرکت تعاونی، ۸۸ شرکت خصوصی و ۲۳ شرکت و سازمان دولتی مشارکت نمودند.

شرکت‌های بزرگ با پانصد کارمند و بیشتر، بزرگ‌ترین گروه شرکت‌کنندگان در نظرسنجی را تشکیل داده‌اند. کمترین تعداد شرکت‌کنندگان نیز مربوط به گروه شرکت‌های کوچک سه نفره و کمتر می‌باشد که تنها چهار شرکت را شامل می‌شود.

بر اساس یافته‌های این نظرسنجی، ۸۰ درصد شرکت‌ها به طور معمول تغییراتی در شرایط کاریشان در ماه رمضان اعمال می‌کنند. این تغییرات می‌تواند شامل تغییر ساعات شروع و پایان کاری، ساعات موظفی کاری و شرایط اضافه‌کاری و از این قبیل باشد. شرکت‌ها تمایل کمتری دارند که کارکنانشان در ماه رمضان اضافه‌کاری کنند. به عنوان نمونه، تنها ۱۴ درصد کارکنان در روزهای عادی اجازه اضافه‌کاری نداشتند که این رقم در ماه رمضان زیادتر شده و به ۲۸ درصد رسیده است. همچنین بر‌اساس تحلیل حاصل از داده‌ها، اکثریت شرکت‌ها و سازمان‌ها (۸۰ درصد) در سال گذشته به منظور رفاه کارکنان در ماه رمضان ساعات کاری خود را تغییر داده‌اند. به طوری که ۲۴ درصد از ایشان شروع دیرتر کار را اجازه داده‌اند، در حالی که ۴۷ درصد هم به کارکنان اجازه داده اند زودتر از موعد مقرر و معمول محل کارشان را ترک کنند. جالب اینکه ۱۱ درصد سازمان‌ها هر دو منفعت فوق را به صورت همزمان اجرا نموده اند.

در این راستا ۲۲ درصد شرکت‌کنندگان نیز پاسخ دادند که محل کار متبوعشان افطاری رایگان به کارکنان روزه‌دار ارائه داده اند. ۷۷ درصد از پاسخ‌دهندگان پیش‌بینی کرده‌اند که در ماه رمضان پیش‌رو، در شرایط کاری سازمان محل فعالیتشان تغییراتی رخ دهد و ۸۹ درصد از این دسته این تغییر را مشابه سال گذشته برآورد کرده‌اند.

در پایان اکثریت شرکت‌کنندگان این تغییرات را مثبت و مفید ارزیابی کرده و معتقد بودند که این تغییرات به صورت کلی برای کسب و کار و کارکنان مفید است.

*مشاوره منابع انسانی رایان راهبرد چابک