هر سال در آستانه تعطیلات نوروز، موضوع تقسیم‌بندی و برنامه‌ریزی تعطیلات در کنار سایر فعالیت‌ها و تلاش‌ها، به یکی از دلمشغولی‌های اساسی کارکنان شرکت‌ها و سازمان‌ها و طبیعتا خانواده‌ها تبدیل می‌شود. افراد شاغل خانواده، تلاش می‌کنند برنامه‌ای بریزند تا ضمن برآوردن خواسته‌های اعضای خانواده برای مسافرت و تفریح، در کارشان نیز خللی ایجاد نشود. از سوی دیگر شرکت‌ها و سازمان‌ها هم نگرانند که مبادا در حین تعطیلات نوروز نتوانند پاسخگوی مشتریان باشند یا از برنامه هایشان عقب بمانند. به این منظور شرکت مشاوره مدیریت منابع انسانی رایان راهبرد چابک تحقیقی میدانی با مشارکت 110 نفر از کارکنان سازمان‌های مختلف که با این مساله مواجه بودند، سازماندهی کرده‌است. این سنجش رفتار فعالان بازارکار با هدف تقویت جریان آزاد اطلاعات در فضای کسب و کار در آستانه نوروز 1392 انجام شده است. طی این تحقیق رفتار کارکنان شرکت‌ها و سازمان‌ها با توجه به صنایع مختلفی که در آن فعالیت می‌کنند، تخصص و وضعیت زندگی‌شان و نحوه تعامل با همکاران و مدیران مورد پرسش و تحلیل قرار گرفت.

پاسخ دهندگان در بازه سنی بیست تا شصت و پنج سال را شامل می‌شد که گروه سنی بین سی تا چهل سال بیشترین آنها را با سهم 48 درصد تشکیل داده است. پاسخ دهندگان در صنایع مختلفی فعالیت می‌کردند و پراکندگی صنعتی که شرکت / سازمان متبوع شرکت‌کنندگان در آن قرار گرفته، مطابق با نمودار ذیل است:
بسیاری از سازمان‌ها به دلایل مختلف از جمله تعطیلی بازار، به صرفه نبودن فعالیت، رفاه حال کارکنان و... در طی نوروز فعالیت‌شان را تعطیل می‌کنند. در این میان ۴۷ درصد پاسخ‌دهندگان بیان کردند که سازمان متبوعشان در تعطیلات عید به فعالیت ادامه می‌دهد.



ایشان در رسته‌های مختلف شغلی به ترتیب ذیل فعالیت می‌کردند:
بیش از نیمی از کارکنان کسی را در واحد محل کار داشتند که شغلی شبیه ایشان داشته باشد و بتواند جای خالی‌شان را پر کند و به این ترتیب می‌توانستند در صورت برنامه‌ریزی صحیح و همدلانه، بر مشکل کثرت تقاضای مرخصی در این مدت محدود فائق آیند. اما با این وصف یکی از یافته‌های قابل توجه این بود که ۳۷ درصد از کارکنان به نحوی عدم تفاهم با همکاران در برنامه‌ریزی مرخصی‌ها را تجربه کرده‌اند.

بیشترین عدم تفاهم در بین کارکنان واحد برنامه‌ریزی و کیفیت دیده شده و پس از ایشان به ترتیب واحدهای مالی و حسابداری، تکنولوژی اطلاعات و سپس اداری و منابع انسانی قرار داشته‌اند.
دامنه این گونه اختلافات ممکن است زیاد شده و پس از پایان تعطیلات حتی تشدید شده و بر کیفیت کار تیمی تاثیرگذارد. به این ترتیب لازم است مدیران و کارفرمایان به منظور پرهیز از این‌گونه کدورت‌ها، وارد عمل شده و به نحوی تعادل را برقرار نمایند.

همچنین مشخص شد که به منظور پرهیز از تعارضات و اختلافات در برنامه‌ریزی مرخصی‌ها و تعطیلات، تقریبا نیمی از مدیران، برنامه‌ریزی مرخصی کارکنان زیر مجموعه را طی مدت تعطیلات، خود بر عهده می‌گیرند. شاید به دلیل فوق باشد که مدیران برنامه‌ریزی و کیفیت، به همراه مدیران تکنولوژی اطلاعات بیشتر از دیگر مدیران تمایل دارند که خودشان برنامه‌ریزی مرخصی و تعطیلات را برای کارکنانشان انجام دهند.

برخی از سازمان‌ها هم که تصمیم گرفته‌اند در طول تعطیلات به فعالیت ادامه دهند و در عین حال از شدت تقاضا برای مرخصی در این مدت بکاهند، راهکارهای تشویقی را یافته و به کارکنانشان معرفی می‌کنند. پرداخت فوق‌العاده اضافه کاری، پاداش و فرصت استفاده از مرخصی پس از تعطیلات بعضی از این راهکارها هستند که شرکت‌ها با توزیع ذیل از این روش‌ها استفاده کرده‌اند:
از بین پاسخگویان، شرکت‌هایی که در صنایع خدمات، خودرو و ارتباطات قرار دارند، کمترین مزیت را در صورت عدم استفاده کارکنان از تعطیلات و مرخصی عید قائل می‌شوند. آن‌طور که در قانون کار تصریح شده است، کارگران تنها مجاز به انتقال ۹ روز از مرخصی استحقاقی به سال آینده هستند. شرکت‌ها در برابر کارکنانی که بیش از ۹ روز از مرخصی‌های استحقاقی خود را استفاده نکرده‌اند، واکنش‌های مختلفی بروز می‌دهند.

بسیاری از سازمان‌هایی که به کارآیی بلندمدت کارکنانشان می‌اندیشند، در سیاست‌ها، استفاده اجباری از مرخصی طولانی مدت کارکنان (بیش از یک هفته) را از الزامات بر شمرده‌اند. این مدت نسبتا طولانی می‌تواند فرصتی به کارکنان دهد تا از موقعیت تکراری و نیز استرس آور کار خلاصی یافته و مدتی را بدون ‌اندیشیدن به این گونه مشکلات به مسافرت رفته و توان خود را بهبود بخشند و به این ترتیب توانسته‌اند گامی در جهت کاهش فرسودگی سرمایه‌های انسانی‌شان بردارند. این مورد حتی جای خود را در قوانین کار بسیاری از کشورها باز کرده است. با بررسی انجام شده روشن شد که هم اکنون حدود ۱۶ درصد شرکت‌های داخلی این سیاست را در مجموعه مقرراتشان گنجانده‌اند. شرکت‌های مشاوره‌ای همانطور که انتظار می‌رود، با ۳۳ درصد، بیشتر از شرکت‌های دیگر بر این سیاست پافشاری می‌کنند.



یکی از روش‌های معمول که نگهداری حساب‌های شرکت‌ها را آسان‌تر کرده و در عوض باعث کاهش ثبات و احساس عدم امنیت شغلی کارکنان می‌شود، پرداخت تمامی مطالبات کارکنان از قبیل حقوق و مزایا و سنوات خدمت در پایان سال کاری و انعقاد قرارداد کاری جدید در ابتدای هر سال است. این مطالعه نشان داده که 55 درصد کارفرمایان در پایان سال مالی، با کارکنانشان تسویه حساب کرده و هیچ طلبی را از ایشان به سال آینده منتقل نمی‌کنند. شرکت‌های گروه تولید صنعتی با 18‌درصد در این کار پیشگام بوده و شرکت‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات از این گروه پیروی می‌کنند.

اما آنچه که در این بین بیشتر شایسته توجه است، تعویق تمدید قرارداد به پس از تعطیلات نوروز است. بنا به اظهار پاسخگویان به این بازار سنجی بازار کار 34 درصد از کارفرمایان شروع قرارداد جدید را به پس از تعطیلات موکول می‌کنند. شرکت‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات این بار گوی سبقت را از همه دسته‌های شغلی دیگر ربوده‌اند و با آمار 22 درصد سعی می‌کنند که شروع قرارداد را به بعد از تعطیلات بیندازند. اما حدود 16 درصد از شرکت‌ها و سازمان‌ها بیشتر از حداقل‌ها به رفاه کارکنانشان می‌اندیشند و در ابتدای سال اضافه حقوقی حتی بیشتر از اضافات مصوب شورای عالی مزد (ابلاغ شده توسط ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی) را تضمین می‌کنند. بیشترین تعداد این شرکت‌ها در رسته تولید صنعتی قرار دارند و شرکت‌های نفت، گاز و پتروشیمی به همراه شرکت‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات و نیز ساخت‌و‌ساز در رده دوم هستند.

به نظر می‌رسد به کارگیری این گونه اطلاعات برای این تعطیلات نه چندان کوتاه‌مدت، می‌تواند در پروراندن برنامه‌های کاری متناسب به نحوی که خللی در امور پیش نیاید، کمک کند.
کارکنان نیز با داشتن اطلاعاتی در مورد نحوه عمل و واکنش‌های مختلف می‌توانند آلترناتیوهای مورد استفاده همتایانشان در شرکت‌های دیگر را به عنوان گزینه‌های جدید مورد توجه قرار دهند. همچنین در موقعیت‌هایی که به دنبال شغل جدیدی هستند، می‌توانند شدت احتمالات ممکن در گزینه‌های مختلف را سنجیده و محل کاری متناسب با علایق و ترجیحات‌شان انتخاب کرده و از اینکه به این علت‌ها دچار فرسودگی‌های شغلی شوند، دور باشند.

www.isurvey.ir