شرکت‌های آمریکایی، انگلیسی و هندی از روش‌های مشابهی برای آموزش و توسعه نیروی انسانی خود استفاده می‌کنند، اما نتایج بررسی‌ها و مطالعات اخیر نشان می‌دهد که تفاوت‌های عمده‌ای در این روش وجود دارند. متخصصان منابع انسانی این سه کشور معتقدند که برنامه‌های خاص توسعه منابع انسانی که در حال حاضر در این کشورها اجرا می‌شوند، اثربخش‌ترین و بهترین گزینه برای یادگیری کارکنان هستند. ۳۷ درصد کارشناسان آمریکایی و ۳۲ درصد کارشناسان هندی و انگلیسی بر این باورند که آموزش ضمن خدمت موثرترین شیوه توسعه منابع انسانی است، اما متخصصان معتقدند که برنامه‌های آموزشی ضمن خدمت که با هدایت و رهبری مدیران بخش‌های مختلف سازمانی اجرا می‌شوند، بهترین شیوه ‌آموزش کارکنان است.

در رابطه با چگونگی اجرای برنامه‌های آموزش و توسعه رهبران سازمان‌ها، متخصصان منابع انسانی این کشورها رویکردها و دیدگاه‌های مشترکی دارند، آنها استفاده از مربیان و مدرسان برون سازمانی و حضور در برنامه‌های آموزشی که در خارج از سازمان برگزار می‌شوند را بهترین فرصت‌های یادگیری برای مدیران فعلی و آینده می‌دانند. از نظر آنها به اشتراک‌گذاری دانش و اطلاعات در درون سازمان نیز اهمیت زیادی دارد. متخصصان منابع انسانی آمریکایی، طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی و یادگیری الکترونیک را بهترین و موثرترین شیوه توسعه منابع انسانی ارزیابی می‌کنند، در حالی که کارشناسان انگلیسی دسترسی به ابزارهای یادگیری الکترونیک را مفید می‌دانند.

نوآوری و پذیرش اشتباهات

مدیران اجرایی، رهبران سازمان‌ها، کارآفرینان و متخصصان رشته‌های مختلف در یک پژوهش میدانی که در سطح جهان انجام شده است، علت اصلی موفقیت در کسب‌وکار را ریسک‌پذیری و پذیرش اشتباهات احتمالی ناشی از ‌آن می‌دانند.

متاسفانه بیشتر سازمان‌ها از فراهم کردن زمینه لازم برای ریسک‌پذیری وحشت دارند و با آن به شدت برخورد می‌کنند. این شرایط سبب ایجاد محیطی می‌شود که در آن کارکنان سعی می‌کنند اشتباهاتشان را بپوشانند یا دیگران را مقصر جلوه دهند. چنین محیط‌های کاری می‌تواند بر روحیه ابتکار و خلاقیت کارکنان در دراز مدت تاثیرمنفی زیادی داشته باشد و اجازه ندهد که آنها راه‌های جدید و شیوه‌های نوین را تجربه کنند. یکی از مشاوران مدیریت در مرکز مشاوره شهر کاونتری در انگلستان با متمایز کردن اشتباهات کم‌هزینه و پرهزینه می‌گوید: «مدیرانی که در سازمان‌هایی با ریسک‌های بالا نظیر صنایع دفاع و مهندسی کار می‌کنند، می‌توانند اشتباهات را راحت‌تر بپذیرند، به ویژه اگر این اشتباهات مرتبط با موضوعات و موارد ایمنی و امنیتی باشد.»

نتایج حاصل از اشتباهات کم‌هزینه می‌تواند سبب بهبود اوضاع کسب‌وکار و اصلاح شرایط کاری در بنگاه‌های اقتصادی شود. آقای کورکین موسس شرکت پرتلند، تامین‌کننده فیوزهای صنعتی، زمانی را به خاطر می‌آورد که یکی از کارکنان بخش فروش شرکت، سفارشی را دریافت کرد، اما فراموش کرد نام و اطلاعات مشتری سفارش‌دهنده را ثبت کند، این موضوع سبب شد هزینه‌ای معادل ۲ تا ۳ هزار دلار به شرکت تحمیل شود و نیاز به یک دستورالعمل رسمی و جامع برای ثبت سفارشات و تحویل درخواست‌های مشتریان احساس شود. وی معتقد است اشتباهات، اجتناب‌ناپذیر و بخشی از کار، هستند اما از این جهت که می‌توانند روش‌ها و فرآیندها را اصلاح کنند، اهمیت بسزایی دارند. پذیرش این نوع اشتباهات از سوی رهبران سازمان‌ها سبب آرامش خاطر کارکنان و انجام بهتر کارها می‌شود.

یکی از متخصصان علم مدیریت بر این باور است که ترس از انجام اشتباهات،‌ مانع از بروز توانایی‌ها و استعدادهای بالقوه کارکنان می‌شود، در حالی که ریسک‌پذیری و اشتباهات ناشی از آن بیانگر مسوولیت‌پذیری افراد خلاق و نوآور است و سازمان‌هایی که ریسک‌پذیر و پذیرای اشتباهات هستند، یک مزیت رقابتی فوق‌‌العاده دارند. در شرکت‌های نرم‌افزاری به تجربه کردن روش‌های جدید و سعی خطای کارکنان بخش‌های مختلف مهندسی بها داده می‌شود و در جلسات هفتگی اشتباهات و آموزه‌های مربوطه مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند.

صرف‌نظر از نوع تولید یا خدمت خاصی که هر شرکت عرضه می‌کند، رهبرانی که ریسک‌پذیر هستند و اجازه می‌دهند که کارکنان اشتباه کوچکی داشته باشند، جرقه‌های نوآوری و خلاقیت را در سازمان‌هایشان شعله‌ور می‌کنند.

آموزش مدیران آینده

مدیران اجرایی برای آموزش و توسعه کارکنان مستعد و آماده کردن آنان برای تصدی مشاغل رهبری، به اجرای برنامه‌های آموزشی خاص متوسل شده‌اند. آنها در این برنامه از مربیان و مدرسانی استفاده می‌کنند که بتوانند مهارت‌ها و تخصص‌های خاص کارکنان را ارتقا دهند. وجود کارکنان مسن در ساختار نیروی انسانی شرکت‌ها که تعداد آنها به مراتب بیشتر از قبل است، فرصت‌های خوبی را برای کارکنان جوان‌تر فراهم کرده تا بتوانند از طیف وسیعی از مربیان و مدرسان توانمند و باتجربه استفاده کنند؛ اما در حال حاضر شانس کمی برای اشتغال آنان در جایگاه‌های ارشد سازمانی وجود دارد، این موضوع احتمالا تا بازنشسته شدن کارکنان قدیمی‌تر به تعویق خواهد افتاد و کارکنان مزبور این آگاهی را دارند که دسترسی به مربیان کارآزموده لزوما منجر به ترفیع آنان در کوتاه‌مدت نخواهد شد. مزیت اجرای این برنامه به نسبت سایر برنامه‌های آموزشی در این است که مدیران ارشد و مجرب سازمان‌ها که در نقش مربی و مدرس با این برنامه همکاری می‌کنند، صرفا به آموزش و هدایت کارکنان نمی‌پردازند، بلکه به‌طور فعال از ارتقای جایگاه سازمانی آنان نیز حمایت می‌کنند.

مطالعات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که زنان احتمالا بیش از مردان از این برنامه‌های خاص استقبال خواهند کرد؛ زیرا برنامه‌های آموزشی پیشین مزایایی همانند مردان برای آنان به ارمغان نیاورده است. یافته‌ها و نتایج بررسی‌های مذکور بیانگر این واقعیت است که تعداد این مربیان و مدرسان که تاثیر زیادی در میزان رشد و ارتقای جایگاه زنان در سازمان داشته‌اند، در حال افزایش است. ارتقای سطح مهارت‌ها و تبادل دانش و اطلاعات درون سازمانی با همکاران ارشدتر از دیگر مزایای اجرای این برنامه بوده است که سازمان‌ها به خوبی از آن بهره‌مند شده‌اند. بسیاری از مدیران ارشد اجرایی سازمان‌ها می‌دانند که حمایت از اجرای این برنامه‌ها، فرصت‌های بسیار خوبی را برای شکوفا کردن استعدادهای بالقوه کارکنان به ویژه برای زنان و احتمالا سایر اقلیت‌ها فراهم خواهد کرد تا در آینده مشاغل رهبری را در بنگاه‌های اقتصادی هدایت کنند. متخصصان منابع انسانی در رفع موانع اجرای بهینه این برنامه آموزش خاص نقش بسیار برجسته‌ای دارند.

منبع: نشریه منابع انسانی- شماره ۱۹