ستاره‌ها در تنگنای اقتصادی

گروه فرهنگ و هنر: ماجرای جذب بازیگران و کارگردانان ایرانی توسط شبکه‌های خارجی در هفته‌های اخیر حاشیه‌های زیادی را به وجود آورده است. اگرچه موضوع مهاجرت در بین سینماگران پیش‌ترها هم سابقه داشت و تعدادی از بازیگران فعالیت‌هایشان را در خارج از کشور ادامه دادند اما موج دعوت‌نامه‌های شبکه‌های خارجی برای بازیگران و کارگردانان ایرانی وضعیت جدیدی را به وجود آورده است. این ماجرا در هفته‌های اخیر با سفر سه بازیگر ایرانی به خارج از کشور آغاز شد و کاربران در شبکه‌های مجازی دلایل این تصمیم را به واکاوی نشستند. داستان اما با مهاجرت سه بازیگر ایرانی پایان نیافت و خبرها از حضور کارگردانان و حتی صدابرداران ایرانی در شبکه‌های ماهواره‌ای حکایت می‌کنند و این دسته از شبکه‌ها که در راس آنها شبکه فارسی زبان Gem قرار گرفته است قصد دارند پای عوامل ایرانی را به مسیر تولید کارهای خود باز کنند. به گزارش سایت تابناک مثل اینکه در هفته‌های اخیر دعوت‌نامه‌هایی هم به دست استادان بازیگری و گویندگی ایران هم رسیده است و آنها همکاری با این شبکه‌ها را نپذیرفته‌اند. فعالان عرصه سینما و تلویزیون مهم‌ترین دلیل این اتفاق را خانه‌نشینی و بیکاری چهره‌هایی می‌دانند که در سال‌های اخیر شرایط کار برای آنها فراهم نشده است و به‌دلیل مشکلات عدیده مالی مجبور شده‌اند به برخی از پیشنهاد‌ها پاسخ مثبت بدهند. اگرچه برخی از فعالان این عرصه معتقدند که بازیگران مهاجر آنقدر‌ها حرفه‌ای نبوده‌اند اما همین اتفاق زنگ‌های خطر را به صدا در آورده است.

دلایل صرفا اقتصادی

به گزارش «تابناک»؛ «آبی عشق» و «منو تنها نذار»، دو فیلم جدیدی است که با کارگردانی و بازی عوامل ایرانی در برخی شبکه‏های فارسی‏زبان روی آنتن می‌رود. بر اساس شنیده‌ها ۴ کارگردان نامدار مشغول کار هستند و ۳ نفر دیگر نیز در راهند و مهدی مظلومی کارگردان ایرانی فیلم «آبی عشق» خبر داده است که بسیاری از عوامل دیگر از جمله فیلمبردار و صدابردار و گریم و صحنه و. . . هم قصد خروج از ایران را دارند تا بتوانند تجربه فعالیت هنری خود را در آن طرف آب‌ها پیگیری کنند. مظلومی از شیوه متفاوت شبکه‏های ماهواره‏ای برای به خدمت گرفتن سینماگران ایران حرف می‌زند و می‌گوید محور تولید این آثار، یکی از شبکه‏های ماهواره‏ای فارسی‏زبان است که با واسطه‏گری برخی دفترهای متفرقه در ترکیه و امارات متحده عربی، سفارش تولید فیلم و سریال را می‏دهند تا ضمن کاهش حساسیت‏ها جایی برای پاسخگویی در مقابل عملکردها هم وجود داشته باشد اما مثل اینکه شبکه gem به‌صورت مستقیم و بی‏واسطه هم در حال تولید سریال‏هایی با حضور بازیگرانی است که در ایران چهره شده‏اند.

روایت یک همکاری

این کارگردان که فیلم «آبی عشق» را تولید کرده است درباره چگونگی همکاری‌اش با شبکه‌های ماهواره‌ای می‌گوید که چند ماه پیش این فیلم را برای یک تهیه‌کننده بین‌المللی به نام آقای زاراوان که در دبی هم دفتر دارد ساخته و قرار است این سریال در ۱۴ شبکه عربی، هندی، ایرانی و اروپایی پخش شود و شبکه gem هم یکی از خریداران فیلم بوده است اما وقتی دیده سریالش از این شبکه روی آنتن رفته درخواست کرده است نامش را از تیزر حذف کنند.

عوامل ایرانی در مسیر خارج؟

به گفته مظلومی این آخرین کار هم نیست و تا انتهای سال ۲۰۱۶ تعهد ساخت ۶ فیلم دیگر را هم داده است. او معتقد است کار خارج از کشور مثل ایران انحصاری و محدود به شبکه خاصی نیست. یک تجارت است که متاسفانه یا خوشبختانه خیلی‌ها بلدند از آن پول دربیاورند. مظلومی تاکید می‌کند که فیلم «آبی عشق» به لحاظ محتوا کاملا براساس چارچوب‌هایی است که بعد از ۲۰ سال کار در تلویزیون ایران به آن عادت کرده است و نوع پوشش‌ها هم به‌دلیل بین‌المللی بودن باید مختصات خودش را می‏داشت. این کارگردان که سابقه تولید آثاری همچون«بدون شرح»، «کمربندها را ببندید» و... را در کارنامه‌اش دارد، می‌گوید طیف همکاری سینماگران با شبکه‌های ماهواره‏ای فارسی زبان رو به گسترش است و طیف درگیر را آنچنان وسیع قلمداد می‏کند که امکان ممنوع‌الفعالیتی همه این طیف دشوار است و از یک بحران تازه در سینمای ایران خبر می‏دهد.

او علت همکاری‌اش را با همین استدلال، صرفا اقتصادی عنوان می‏کند و می‏گوید: «من و امثال من باید چه کار کنیم؟ دیگر دوره انحصار گذشته، اگر سینما و تلویزیون ایران کار من و امثال من را دوست نداشته باشند قطعا کسانی هستند که بلد باشند از هنر، تخصص و تجربه ما استفاده کنند. متاسفم برای سینما و تلویزیونی که ۲۰ سال روی من نوعی سرمایه‌گذاری کرد اما سوءمدیریتش اجازه بهره‌برداری درست را نمی‌دهد و این یعنی هدر رفتن بیت‌المال. چون من با پول این مردم تجربه کردم. تا هر زمان که شرایط درست کار ایجاد نشود من که هیچ، شک نکنید روند خروج فیلمسازان و دیگر متخصصان افزایش پیدا می‌کند. چون رسانه‌های جهانی روز به روز در حال گسترش‌اند و خیلی از آنها هم دنبال اهداف سیاسی و مذهبی نیستند و بیشتر نگاه اقتصادی به ماجرا دارند. زنگ خطرها به صدا درآمده‌اند.»

این کارگردان درباره اکران فیلم «سه بیگانه در سرزمین ناشناخته» و اینکه آیا با این فیلم دچار مشکل نمی‏شود، با همان استدلال وسعت آغاز همکاری سینماگران با این شبکه‏ها می‏گوید: «اگر دوستان بخواهند واکنشی نشان بدهند مطمئنا خامی کرده‌اند. چون من شغلم فیلمسازی است و هیچ قانونی نداریم که به‌عنوان کارگردان موظف و محدود به‌کار در ایران باشم. ضمن اینکه اگر شرایط کار در ایران مناسب بود مطمئنا همان‌جا کار می‌کردم ولی خودتان بهتر اوضاع سینما و تلویزیون ایران را می‌دانید. نمونه‌اش همین فیلم «سه بیگانه در سرزمین ناشناخته» که یک سال از ساختش می‌گذرد فقط ۶ ماه طول کشید پروانه نمایش بدهند! اوضاع اکران را هم که دارید می‌بینید.»

به نظر می‏رسد بحران کاهش شدید مخاطب سینما و کاهش گردش مالی این حوزه در سال‌های اخیر روی تصمیم فعالان عرصه سینما و تلویزیون برای گسترش فعالیت‌های خود در خارج از کشور تاثیر گذاشته است. بسیاری از بازیگران و کارگردانان ایرانی خانه‌نشینی و بیکاری طیف وسیعی از جامعه سینمایی وتلویزیونی را مهم‌ترین آسیب سال‌های گذشته دانسته‌اند. آسیبی که زنگ خطر را مدت‌ها پیش به صدا در آورده و حال به وضعیتی بحرانی هم رسیده است. آنها دلیل تصمیم فعالان این عرصه برای مهاجرت را اقتصادی می‌دانند و تاکید می‌کنند اگر زمینه فعالیت برای همه طیف‌ها وجود داشته باشد دلیلی برای ترک کشور وجود نخواهد داشت.