نیازهای «هنر و تجربه» برای ادامه مسیر

مصطفی آل‌احمد

کارگردان سینما

در دوران کنونی و با شروع راه‌اندازی گروه «هنر و تجربه» به نظر می‌آید که بار دیگر توجه به سینمایی است که برای ما افتخارآفرین بوده است، راه‌اندازی گروه هنر و تجربه بی گمان یکی از آرزوهای فیلمسازان مستقل سینمای ایران بود که تفکر سنتی از یکسو و تفکر بازاری از سوی دیگر جلوی آنها را گرفته بود، در حقیقت آنچه سینمای ما را سینما کرده بود داشت آرام آرام نابود می‌شد که به ابتکار سازمان سینمایی پنجره‌ای گشوده شد تا نور این پنجره بار دیگر پرده نقره‌ای تالارهای سینما را روشن کند.

بدین سان نمایش فیلم‌ها در گروه هنر و تجربه بارقه‌ای از نور در چشمان مخاطبی که با سینما قهر کرده بود، ایجاد کرد. بارقه‌ای از نور در چشمان فیلمسازان مستقل درخشید و امیدها برای خلق سینمایی که داشت از خاطره‌ها محو می‌شد، بار دیگر جان گرفت.

هنر و تجربه را باید ۲۰ سال پیش از این شروع می‌کردیم، اما حالا باید مراقب باشیم تا ۲۰ سال آینده یک روز هم سینمای بدون هنر و تجربه نداشته باشیم. فیلم‌های هنر و تجربه هر چه باشد ساخته تفکر است، پردازش اندیشه‌هایی است که نه برای گول زدن مخاطب و بزرگ کردن جیب‌ها ساخته شد و نه به بهانه طرح مفاهیم ایدئولوژیک. هنر مستقلی است که هر جامعه مدنی نیاز به رشد و شکوفایی آن دارد و راه را برای پیشرفت آغاز سینمای تجاری که نداریم نیز باز خواهد کرد.

اما هنر و تجربه باید هرچه زودتر در سطح جامعه فراگیر شود، بزرگ‌ترین مشکل هنر و تجربه آن است که در محل سالن‌های سینمای آن فضایی حاکی از شور و نشاط یک سالن سینما دیده نمی‌شود و این شاید از اینجاست که سالن‌های نمایش هنر و تجربه در فضاهایی است که برای کارهای دیگری اختصاص دارد، حالا که هنر و تجربه ثابت کرده است این فیلم‌ها مخاطب دارد و کم هم ندارد، خیلی فوری و ضروری است که سالن‌های مخصوص به خود را داشته باشد.

همچنین هنر و تجربه نیازمند اتاق فکری دائمی برای جلب مخاطب خاص خود است، گروه‌های دانشگاهی و تحصیلکرده ما که از سینمای بازاری با مفاهیم سطحی و همین‌طور از سینمای شعاری، کلیشه‌ا‌ی و سفارشی خسته شده‌اند، کمتر از نمایش‌های هنر و تجربه با خبر می‌شوند.

هنر و تجربه می‌تواند محلی برای اهالی سینما، منتقدان فیلم و تبادل نظر میان فیلمسازان باشد. اگر منتقدان، اینجا که عرصه سینمای هنری است وارد نشوند پس درباره چه فیلم‌هایی می‌خواهند به نقد بنشینند. برای فیلم‌های بازاری با مفاهیم سطحی در رسانه ملی میزگرد تشکیل می‌دهند، اما متاسفانه بسیاری از منتقدان برای فیلم‌هایی که اساسا قابلیت تجزیه و تحلیل و نقد دارند، وقت نمی‌گذارند. متاسفانه حتی برخی رسانه‌ها و برخی منتقدان ما درست متوجه اهمیت فیلم‌های هنر و تجربه نشدند.