سازهای ناکوک موسیقی ایران
گروه فرهنگ و هنر: دومین نشست موسیقایی بیداد، روز شنبه با حضور چهره‌های شناخته شده موسیقی و مدیران و مسوولان نهادهای حاکمیتی این هنر در تالار رودکی برگزار شد اما درست بعد از گذشت چند ساعت از برپایی این جلسه شایعه‌ها به حقیقت پیوست و پیروز ارجمند مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد از سمت خود استعفا داد تا روزهای بحرانی موسیقی وارد فاز جدیدی شود.

ماجرای سریالی لغو کنسرت‌ها یکی از مهم‌ترین اتفاقات این عرصه بود که بی‌تردید روی تصمیم پیروز ارجمند تاثیر داشته است هرچند خودش مشغله کاری و شخصی را دلیل این تصمیم می‌داند. پیروز ارجمند از 29 دی‌ماه 1392 با حکم علی مرادخانی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را بر عهده گرفت و در این مدت سعی کرد حتی شرایط حضور موزیسین‌های جهانی را در ایران فراهم کند اما با اتفاقاتی که در ماه‌های اخیر افتاد مسیر موسیقی به سمت دیگری پیش رفت. به همین دلیل شایعه‌ کناره‌گیری ارجمند از مدت‌ها قبل سر زبان‌ها افتاده بود و از مدتی پیش فرزاد طالبی که حالا به عنوان سرپرست دفتر موسیقی حکم گرفته، در این دفتر حضور داشت و پیش از استعفای مدیر دفتر موسیقی، به شکل غیررسمی کار خود را آغاز کرده بود. پیروز ارجمند روز گذشته بعد از اعلام رسمی استعفایش با رسانه‌های زیادی مصاحبه کرد و مشغله شخصی را دلیل این اتفاق دانست اما در گفت‌وگو با سایت «موسیقی ما» و در پرسش به این پاسخ که فشارها تا چه اندازه روی این رویه تاثیر داشته گفت: «سیاست وزارت ارشاد گویا در حال حاضر این است که دفاترش مانند گذشته فعالیتی نداشته باشند و بیشتر سیستم نظارتی داشته باشد.


ضمن اینکه فکر کردم حضور من در این پست در این شرایط نمی‌تواند کمکی به بهبود شرایط کلی موسیقی کند. من از ابتدا با خودم عهد داشتم تا هر جایی که بتوانم کاری انجام دهم، در این پست باقی بمانم. ضمن اینکه به نظرم طول مدیریت مهم نیست؛ عرض آن مهم است.» ارجمند در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم قدرت اجرایی دفتر موسیقی، فکر می‌کنید مهم‌ترین چالشی که در این مدت با آن روبه‌رو بوده‌اید، چیست؟ می‌گوید: «من با شناخت از دفتر موسیقی وارد این مجموعه شدم. دفتر موسیقی همواره سیاست‌گذار، ‌حامی و ارزش‌یاب موسیقی کشور بوده است؛ اما به هر روی به خاطر ساختار وزارت قبل، ما با مشکلات بسیاری مواجه بودیم؛ برای مثال، مکان فیزیکی مناسبی نداشتیم. منابع انسانی ما بسیار کم بود و هر کاری که می‌خواستیم انجام دهیم، با کسر شدید نیرو مواجه بودیم.


به همین خاطر من تصمیم گرفتم تا به اصلاح ساختار در دفتر موسیقی بپردازم. مثلا بخش اداری و آیین‌نامه‌ها را ساماندهی کنم. علاوه‌بر آن سامانه دفتر راه‌اندازی و آماده بهره‌برداری شده که به‌زودی کلید خواهد خورد و دیگر نیاز به حضور ارباب رجوع نخواهد داشت. علاوه‌بر آن راه‌اندازی ارکسترها کار ساده‌ای نبود.» او در بخش دیگری از حرف هایش به موضوع لغو کنسرت‌ها اشاره می کند و می گوید: «ما در سال 93، دو هزار کنسرت برگزار کردیم. درست است که کنسرت‌های متعددی لغو شده اما بسیاری از این کنسرت‌هایی که برگزار شده با تلاش ما بوده است. برای مثال خودم را با ماشین به فلان شهرستان می‌رساندم تا مشکلی برای اجرای برنامه وجود نداشته باشد. به هر حال من این ادعا را مطرح می‌کنم که کنسرت‌ها به‌خصوص در بخش موسیقی سنتی، چهار برابر شده و به این ترتیب درآمد اهالی موسیقی چهار برابر شده است.» از سویی دیگر در نشست موسیقایی بیداد که به ماجرای لغو کنسرت‌ها اختصاص داشت و روز شنبه برپا شد نمایی از چگونگی وضعیت موسیقی ایران به تصویر کشیده شد.اگرچه پیروز ارجمند معتقد بود که در این مدت فقط 21 کنسرت لغو شده است و دلایل متفاوتی را برای آن برشمرده بود اما اهالی موسیقی نظر دیگری داشتند.


فقدان نظام حقوقی در صنف موسیقی

کامبیز نوروزی حقوقدان در این نشست با بیان اینکه فقدان نظام حقوقی در صنف موسیقی، بخش بزرگی از مشکلات این عرصه را رقم می‌زند، توضیح داد: فضایی که هم‌اکنون در حوزه موسیقی وجود دارد، هنوز شکل درستی ندارد و یک فضای شناور است و به‌طور حتم وقتی که این وضعیت در یک آنومی حقوقی قرار بگیرد، ناخودآگاه همه چیز منجر به ایجاد مشکلاتی می‌شود. وی افزود: یکی از نقاط مهمی که می‌توان در رابطه با ماجرای لغو کنسرت‌ها به آن نگاهی داشته باشیم، این است که عموما در مجامع رسمی، نوع نگاهی که به موسیقی می‌شود، بسیار متفاوت‌تر از مقولات هنری دیگر ازجمله سینما است. در سینما بحث‌های شرعی تقریبا حل شده، اما ما می‌بینیم که مسائل شرعی یکی از مسائل مهم حقوقی حوزه موسیقی است. همچنین فردین خلعتبری توضیح داد: ما باید طوری حرکت کنیم که مردم سردرگم نشوند. من حتی معتقدم مباحثی که می‌تواند در رابطه با فقه و موسیقی انجام دهیم، با بزرگان حوزه علمیه قم پشت درهای بسته انجام پذیرد تا بتوانیم بر اساس یک گفت‌وگوی دوطرفه فضا را به سمت آرامش هدایت کنیم.


حال من این نکته را می‌گویم که اتفاقا ما باید بیشترین طلب را از وزارت ارشاد داشته باشیم؛ کسی که مجوز دارد و به یکباره کنسرت خود را لغو شده می‌بیند، باید از وزارت ارشاد حق خود را مطالبه کند. حمیدرضا نوربخش نیز در بخش‌هایی از این نشست اظهار کرد: البته دیواری از ما کوتاه‌تر نیست. به ما فحش هم می‌دهند. ما سروصدای‌مان زیاد نیست و این، انتقادی است که همیشه به ما وارد است. همچنین حسام الدین سراج نیز در گفته‌هایی تاکید کرد که استراتژی مدیریت موسیقی در کشور درست نیست و این در حالی است که حتی اگر هیچ کنسرتی هم لغو نشود باز هم وضعیت موسیقی با این استراتژی مناسب نیست.