هشدار نویسندگان و فعالان فرهنگی جدی است
مسیرهای دستیابی به رونق اقتصاد نشر
امروز یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به نشر، عدم استقبال مخاطبان از آثار منتشر شده است. در شرایطی که به گفته مسوولان، سرانه کتابخوانی در کشور برای هر فرد تنها دو دقیقه در شبانه‌روز است، ناشران علاوه‌بر چالش‌هایی مانند کمبود و گرانی کاغذ و چاپ، باید نگران استقبال سرد مخاطبان نیز باشند. در حال حاضر و با بالا رفتن قیمت کتاب‌های منتشر شده در سال‌های اخیر، مهم‌ترین دغدغه اهالی فرهنگ، بازگرداندن رونق به اقتصاد بازار نشر است. اینکه چطور می‌شود در شرایط کنونی روندی را به وجود آورد که از یک‌سو اقتصاد نشر رونق بگیرد و از سوی دیگر مصرف‌کننده هم بتواند نیازهایش را آسان‌تر تامین کند سوالی است که پاسخ به آن واکاوی زیادی را می‌طلبد.
امروز یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به نشر، عدم استقبال مخاطبان از آثار منتشر شده است. در شرایطی که به گفته مسوولان، سرانه کتابخوانی در کشور برای هر فرد تنها دو دقیقه در شبانه‌روز است، ناشران علاوه‌بر چالش‌هایی مانند کمبود و گرانی کاغذ و چاپ، باید نگران استقبال سرد مخاطبان نیز باشند. در حال حاضر و با بالا رفتن قیمت کتاب‌های منتشر شده در سال‌های اخیر، مهم‌ترین دغدغه اهالی فرهنگ، بازگرداندن رونق به اقتصاد بازار نشر است. اینکه چطور می‌شود در شرایط کنونی روندی را به وجود آورد که از یک‌سو اقتصاد نشر رونق بگیرد و از سوی دیگر مصرف‌کننده هم بتواند نیازهایش را آسان‌تر تامین کند سوالی است که پاسخ به آن واکاوی زیادی را می‌طلبد. از نخستین روزهای روی کار آمدن دولت یازدهم بسیاری از نویسندگان و ناشران این هشدار را به گوش مدیران رساندند که اقتصاد نشر در چرخه معیوبی سیر می‌کند. راه‌اندازی نمایشگاه‌های استانی یکی از نخستین راهکارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. سیدعباس صالحی معاون فرهنگی این وزارتخانه پیش‌ترها اعلام کرد که نمایشگاه‌های کتاب استانی با هدف رونق‌بخشی اقتصاد و نشر شکل گرفته است. در این گزارش تنها نظرات کارشناسان
و فعالان فرهنگی را درباره چگونگی رونق اقتصاد نشر مطرح کرده‌ایم و از این پس هم می‌خواهیم به زوایای مختلفی همچون چگونگی تعیین قیمت کتاب در ایران، راهکارهای حدف سوبسید و رساندن آن به مصرف‌کننده و... بپردازیم. گروه فرهنگ‌وهنر: رونق اقتصاد نشر یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که زندگی فعالان فرهنگی با آن گره خورده است. رابطه مستقیم اقتصاد نشر با زندگی نویسندگان و مترجمان و شاعران باعث شده است تا نگرانی‌ها در ماه‌های اخیر افزایش پیدا کند.
در همین رابطه خشایار دیهیمی مترجم و ویراستار آثار فلسفی دلایل بسیاری را برای رکود بازار نشر برمی‌شمرد. به عقیده او وقتی به کودکان مجال تفکر و بحث داده نمی‌شود، آنها علاقه به کتاب خواندن را از دست می‌دهند و به سرگرمی‌های دم دستی‌تر روی می‌آورند. دیهیمی معتقد است گران شدن قیمت کتاب، هیچ ارتباطی به کمبود سرانه مطالعه ایرانیان ندارد: قیمت کتاب هم عامل جزئی است و به نظر من، از حیث اهمیت در مرتبه آخر است. در کشورهای پیشرفته دنیا، کتابخانه‌های عمومی کتاب‌های فراوانی می‌خرند. یعنی مردم لزوما زیاد کتاب نمی‌خرند. مردم عضو کتابخانه‌ها هستند و در شعاع یک کیلومتری محل سکونتشان حتما یک کتابخانه عمومی وجود دارد که موظف است کتاب مورد نیاز آنها را برایشان تهیه کند. حق عضویت در کتابخانه‌های عمومی هم اندک است. اگر ما هم چنین کتابخانه‌هایی می‌داشتیم، اصلا بحث «تاثیر قیمت کتاب در پایین آمدن تیراژ کتاب» مطرح نمی‌شد؛ چرا که کتابخانه‌ها موظف بودند کتاب‌های مورد نیاز مردم هر محله و منطقه را تهیه کنند. فروش کتاب هم وضع مطلوبی پیدا می‌کرد؛ چرا که کتابخانه‌های عمومی پرشمار، کتاب‌های گوناگون را به تعداد کافی می‌خریدند. این مترجم کاهش ممیزی را عامل جزئی در تاثیرگذاری اقتصاد نشر می‌داند.
احمد پوری، شاعر و مترجم معتقد است برای بهبود اوضاع نشر و رونق کتاب و فرهنگ، ایجاد محیطی دموکراتیک و آزاد ضروری است. این مترجم پیشسکوت گفت: ما هر چه بیشتر در فضای دموکراتیک قلم بزنیم به پیشرفت فکری و فرهنگی جامعه‌مان کمک بیشتری کرده‌ایم و این نکته‌ای حائز اهمیت است. او همچنین از فضای نشر در یک سال اخیر اظهار رضایت کرد و افزود: فکر می‌کنم در یک سال اخیر گام‌های مثبتی در زمینه‌های فرهنگی و به‌ویژه در عرصه کتاب برداشته شده و وزارت ارشاد هم به بررسی کتاب‌ها سرعت بخشیده است. نسبت به سابق سختگیری‌های وزارت ارشاد کم شده اما هنوز ایده‌آل نیست.
مشیت علایی، مترجم و پژوهشگر معتقد است که چاپ نشدن آثار روشنفکران باعث منزوی و افسرده شدن آنان در سال‌های گذشته شده است. او در این باره توضیح داد: دولت می‌تواند پدیدآورندگان کتاب را از این تنگنا خارج کند، به‌ویژه پدیدآورندگان آثار ترجمه و تحقیقی. یکی دیگر از مشکلاتی که باید به آن رسیدگی شود، بحث اقتصاد نشر است که البته نظر کارشناسان در این مورد راهگشا است. نمی‌دانم راه حل مشکلات اقتصادی نشر، توزیع کاغذ ارزان است یا معافیت مالیاتی یا موارد دیگر اما باید به شیوه‌های درست این مشکلات را از پیش رو برداشت.
«کاظم سادات اشکوری»، شاعر و پژوهشگر نیز معتقد است که بزرگ‌ترین مشکل حوزه نشر، سانسور است. او معتقد است: اگر بخواهم برای رونق کشور حرفی بزنم، به گمانم شخص رئیس‌جمهوری باید مقابل جریان حذف ایده‌ها و اندیشه نخبگان بایستد. همچنین لازم است ممیزی همان‌طور که در یک سال قبل عنوان شده از میان برداشته شود و اگر کتابی شاکی واقعی داشت، در آن صورت نویسنده و مترجم باید در دادگاه پاسخگو باشند.
مفتون امینی، دیگر شاعر پیشکسوت نیز نخستین مشکل نشر را در ممیزی‌های جدی آن می‌داند و می‌گوید: به اعتقاد من سه موضوع در حوزه کتاب و بحران‌های آن دخیل است؛ نخست مشکل ممیزی است که به نظر می‌رسد در یک سال اخیر تقریبا حل شده، دوم پخش کتاب و سوم قیمت آن. در میان دو مشکل آخر نیز قیمت کتاب، موضوع عمده محسوب می‌شود. همچنین کتابی که با شمارگان هزار نسخه چاپ می‌شود، نفعی برای شاعر و نویسنده ندارد و سودش صرفا به ناشر می‌رسد و انگیزه‌ای برای مولف باقی نمی‌ماند.
در همین رابطه خشایار دیهیمی مترجم و ویراستار آثار فلسفی دلایل بسیاری را برای رکود بازار نشر برمی‌شمرد. به عقیده او وقتی به کودکان مجال تفکر و بحث داده نمی‌شود، آنها علاقه به کتاب خواندن را از دست می‌دهند و به سرگرمی‌های دم دستی‌تر روی می‌آورند. دیهیمی معتقد است گران شدن قیمت کتاب، هیچ ارتباطی به کمبود سرانه مطالعه ایرانیان ندارد: قیمت کتاب هم عامل جزئی است و به نظر من، از حیث اهمیت در مرتبه آخر است. در کشورهای پیشرفته دنیا، کتابخانه‌های عمومی کتاب‌های فراوانی می‌خرند. یعنی مردم لزوما زیاد کتاب نمی‌خرند. مردم عضو کتابخانه‌ها هستند و در شعاع یک کیلومتری محل سکونتشان حتما یک کتابخانه عمومی وجود دارد که موظف است کتاب مورد نیاز آنها را برایشان تهیه کند. حق عضویت در کتابخانه‌های عمومی هم اندک است. اگر ما هم چنین کتابخانه‌هایی می‌داشتیم، اصلا بحث «تاثیر قیمت کتاب در پایین آمدن تیراژ کتاب» مطرح نمی‌شد؛ چرا که کتابخانه‌ها موظف بودند کتاب‌های مورد نیاز مردم هر محله و منطقه را تهیه کنند. فروش کتاب هم وضع مطلوبی پیدا می‌کرد؛ چرا که کتابخانه‌های عمومی پرشمار، کتاب‌های گوناگون را به تعداد کافی می‌خریدند. این مترجم کاهش ممیزی را عامل جزئی در تاثیرگذاری اقتصاد نشر می‌داند.
احمد پوری، شاعر و مترجم معتقد است برای بهبود اوضاع نشر و رونق کتاب و فرهنگ، ایجاد محیطی دموکراتیک و آزاد ضروری است. این مترجم پیشسکوت گفت: ما هر چه بیشتر در فضای دموکراتیک قلم بزنیم به پیشرفت فکری و فرهنگی جامعه‌مان کمک بیشتری کرده‌ایم و این نکته‌ای حائز اهمیت است. او همچنین از فضای نشر در یک سال اخیر اظهار رضایت کرد و افزود: فکر می‌کنم در یک سال اخیر گام‌های مثبتی در زمینه‌های فرهنگی و به‌ویژه در عرصه کتاب برداشته شده و وزارت ارشاد هم به بررسی کتاب‌ها سرعت بخشیده است. نسبت به سابق سختگیری‌های وزارت ارشاد کم شده اما هنوز ایده‌آل نیست.
مشیت علایی، مترجم و پژوهشگر معتقد است که چاپ نشدن آثار روشنفکران باعث منزوی و افسرده شدن آنان در سال‌های گذشته شده است. او در این باره توضیح داد: دولت می‌تواند پدیدآورندگان کتاب را از این تنگنا خارج کند، به‌ویژه پدیدآورندگان آثار ترجمه و تحقیقی. یکی دیگر از مشکلاتی که باید به آن رسیدگی شود، بحث اقتصاد نشر است که البته نظر کارشناسان در این مورد راهگشا است. نمی‌دانم راه حل مشکلات اقتصادی نشر، توزیع کاغذ ارزان است یا معافیت مالیاتی یا موارد دیگر اما باید به شیوه‌های درست این مشکلات را از پیش رو برداشت.
«کاظم سادات اشکوری»، شاعر و پژوهشگر نیز معتقد است که بزرگ‌ترین مشکل حوزه نشر، سانسور است. او معتقد است: اگر بخواهم برای رونق کشور حرفی بزنم، به گمانم شخص رئیس‌جمهوری باید مقابل جریان حذف ایده‌ها و اندیشه نخبگان بایستد. همچنین لازم است ممیزی همان‌طور که در یک سال قبل عنوان شده از میان برداشته شود و اگر کتابی شاکی واقعی داشت، در آن صورت نویسنده و مترجم باید در دادگاه پاسخگو باشند.
مفتون امینی، دیگر شاعر پیشکسوت نیز نخستین مشکل نشر را در ممیزی‌های جدی آن می‌داند و می‌گوید: به اعتقاد من سه موضوع در حوزه کتاب و بحران‌های آن دخیل است؛ نخست مشکل ممیزی است که به نظر می‌رسد در یک سال اخیر تقریبا حل شده، دوم پخش کتاب و سوم قیمت آن. در میان دو مشکل آخر نیز قیمت کتاب، موضوع عمده محسوب می‌شود. همچنین کتابی که با شمارگان هزار نسخه چاپ می‌شود، نفعی برای شاعر و نویسنده ندارد و سودش صرفا به ناشر می‌رسد و انگیزه‌ای برای مولف باقی نمی‌ماند.
ارسال نظر