استقبال از کتاب‌های ایرانی در نمایشگاه فرانکفورت

دنیا سهرابی: نمایشگاه کتاب فرانکفورت یکی از مهم‌ترین نمایشگاه‌های کتاب جهان است که هر سال با حضور کشورهای مختلفی برگزار می‌شود. امسال شصت و ششمین نمایشگاه جهانی کتاب در فرانکفورت با دیدار بیش از۲۷۰ هزار میهمان و میزبان از بیش از صد کشور جهان پایان یافت. در این دوره فنلاند میهمان ویژه بود و ناشرانی از ایران هم در نمایشگاه حضور داشتند.هرچند نسبت به سال‌های گذشته تعداد کمتری از علاقه‌مندان به فرانکفورت رفتند؛ اما حضور کارشناسان نشر و کتاب از سال‌های پیش چشمگیرتر بود و شرکت بیش از ۹ هزار گزارشگر و دست‌اندرکار رسانه‌ها، اهمیت این رویداد فرهنگی را به خوبی نشان می‌داد.

حضور متفاوت ایران در نمایشگاه

در این دوره غرفه اصلی ایران در سالن شماره پنج نمایشگاه قرار داشت و نسبت به سال‌های گذشته فضای آن گسترده‌تر، تدارک و امکانات ناشران بهتر و تعداد آثار عرضه شده بیشتر بود نظم و آرایشی بهتر داشت. افزون بر غرفه عمومی به مساحت ۲۰۰ متر و غرفه‌ای کوچک‌تر برای عرضه آثار کودک و نوجوان، «خانه کتاب» نیز در بخش نشر دیجیتال در سالن شماره چهار غرفه‌ای جداگانه داشت که در آن به ارائه کتاب‌ها و خدمات اینترنتی پرداخت.

گذشته از ناشرانی چون «کانون پرورش فکری» و «المصطفی» و «الهدی» که مستقیما از کمک‌های رسمی و دولتی بهره‌مند هستند، چند انتشاراتی دیگر مانند نشر «ساقی» در غرفه بزرگ جمهوری اسلامی ایران حضور داشتند که از شهرت عمومی برخوردار نبودند. شاید تنها شخصیتی که اندکی جای خالی ناشران و نویسندگان مطرح و مستقل ایران را در این دوره پر می‌کرد، هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده‌ قصه‌های خاطره‌انگیز «خاطرات مجید» بود که برای رونمایی ترجمه کتاب تازه‌اش «خمره» به نمایشگاه فرانکفورت رفته بود.

امیرمسعود شهرام‌نیا مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی درباره میزان فروش رایت آثار ایرانی اعلام کرد که حق رایت ۱۲ کتاب ایرانی دراین نمایشگاه به‌طور قطعی به فروش رفته است.

یکی از اتفاق‌های مهم نمایشگاه امسال برای ایران میزبانی نمایشگاه از کتابی با نام «ایران» از کشور آلمان بود که در روزهای نخست نمایشگاه رونمایی شد. کتاب ایران دربرگیرنده صدها عکس منتخب از مجموعه هفت هزار تصویری است که خانم «روشکه» و همسرش طی سفر به نواحی مختلف ایران جمع‌آوری کرده‌اند. در این کتاب پیرامون زیبایی‌های شهرهای مختلف کشورمان، بناهای تاریخی آن و ... مطالبی به زبان آلمانی نگاشته شده است.

فنلاند؛ میهمان ویژه نمایشگاه

امسال کوشک یا همان پاویونِ مهمان ویژه نمایشگاه به فنلاند تعلق داشت. شعار این کوشک «فنلاند کول» به معنی فنلاند عالی بود. این تالار ویژه به شش بخش دایره‌شکل تقسیم شده بود که هر بخش به موضوعی در زمینه‌ خواندن و نوشتن می‌پرداخت؛ درحالی‌که در یکی از بخش‌ها کودکان یاد می‌گرفتند چگونه می‌توان از یک خواننده تسلیم و بی‌اراده به خواننده‌ای مسلط بر متن و با اراده تبدیل شد، در بخش دیگر دستگاهی کامپیوتری با ثبت امواج مغز، شعری مناسب با احساسات فرد، انتخاب می‌کرد.

بیش از ۳۴۰۰ برنامه پیرامونی یا فوق برنامه، از سخنرانی و گفت‌وگو گرفته تا نمایش فیلم و تئاتر و نقاشی و عکاسی، در چارچوب نمایشگاه کتاب برگزار شد. امسال نیز همانند سال‌های پیش، اعطای جایزه‌های گوناگون از فرازهای برنامه‌های پیرامونی نمایشگاه کتاب فرانکفورت بود. جایزه‌ خوش‌طرح‌ترین کتاب به نویسنده‌ آلمانی، کریستینا روکل، برای کتابش با عنوان «و سر ترکید» اهدا شد. در پایان هم «جایزه صلح کتاب‌داران و کتاب‌فروشان آلمان» به نویسنده‌ منتقد آمریکایی و کارشناس بنام داده‌پردازی، جرون لنیر، اهدا شد.

توجه به مالکیت فکری؛ شرط میهمان شدن ایران

حضور ایران در چنین فستیوال‌هایی می‌تواند از یکسو روابط فرهنگی کشور را گسترش دهد و از سویی دیگر اقتصاد فرهنگ را شکوفا کند. یورگن باس، مدیر شصت و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت در گفت‌و‌گویی درباره وضعیت کنونی روابط ایران گفت: یکی از مشکلات ناشران ایرانی، مساله توزیع آثار خودشان است و در دیداری که با مسوولان ایرانی داریم در زمینه گسترش روابط، مذاکره خواهیم کرد. مدیر شصت‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت افزود: ایران کشوری بسیار بزرگ است و ادبیات بسیار خوبی دارد، فرصت‌هایی برای تعامل در پیش است که باید در این زمینه صحبت کنیم. وی در ادامه گفت: پیوستن ایران به کپی‌رایت میهمان ویژه شدن ایران را تسهیل می‌کند و او بهتر می‌تواند برای میهمان ویژه شدن ایران مسوولان را متقاعد کند.

نمایشگاه جهانی کتاب در فرانکفورت امسال از ۸ تا ۱۲ اکتبر برگزار شد. میهمان ویژه سال آینده نمایشگاه، کشور اندونزی خواهد بود.