نبوغ کشف نشده
علیرضا مجمع بعضی نکات در جشنواره فجر هست که آنقدر باید تکرار شود تا به روال درست خود بیفتد. هر چند حکایت گوش تو و ناله من است، اما تکرار همیشه اثر خود را خواهد داشت. نکته اصلی جشنواره فجر گستردگی بی‌دلیل جشنواره به وسعت تمام ایران است. اتفاقی که در هیچ جای دنیا رخ نمی‌دهد. در هیچ جای دنیا فیلم‌های یک جشنواره سینمایی را برای مردم پخش نمی‌کنند. شما شنیده‌اید که جشنواره کن، برلین و ونیز سینماهای مردمی داشته باشد؟ بعد می‌گویند چرا مردم در طول سال سینما نمی‌روند!
***
۱- این روالی که بهرام توکلی برای فیلمسازی‌اش در پیش گرفته به نظر روال درستی است. توکلی فیلم به فیلم به آرمانی که برای خود تعریف کرده تعهد کامل داشته و تقریبا هر سال هم فیلم ساخته است. فیلم امسالش؛ «بیگانه» از فیلم سال گذشته‌اش «آسمان زرد کم‌عمق» بسیار فیلم بهتر و سرراست‌تری بود و با «اینجا بدون من» پهلو می‌زد. از این جهت که هر دو اقتباس آزادی بود از دو نمایش تنسی ویلیامز؛ اولی از باغ وحش شیشه‌ای و فیلم امسال هم از تراموایی به نام هوس.اینکه به نظر من هیچ‌کدام از این دو فیلم فیلم‌های کاملی نیستند بماند، نکته اصلی برای من همان است که گفتم؛ بهرام توکلی کمتر حرف می‌زند و بیشتر فیلم می‌سازد و خود را در معرض نقد قرار می‌دهد، برعکس قریب به اتفاق فیلمسازان ایرانی که حرف زدن را بر فیلم ساختن ترجیح می‌دهند.
۲- هر چه می‌گذرد بر این باورم قاطع‌تر می‌شوم که نبوغ هومن سیدی در سینمای ایران هنوز کشف نشده است. فیلم تازه‌اش (که البته فیلم دومش بعد از «آفریقا» بود و نمی‌دانم چرا در بخش فیلم‌های اول نمایش داده شد) «سیزده» تا اینجا اوج این نبوغ است. نشان می‌دهد سیدی کادر می‌شناسد، بازی که حتما می‌شناسد، درام می‌فهمد، توانایی دارد که درد را در پخته‌ترین شکلش نمایش دهد و همچنین می‌تواند شخصیت بسازد. «سیزده» قصه پسر ۱۳ ساله‌ای است که در گیر و دار جدایی پدر و مادرش با سه نفر دیگر از بچه‌های شهرک اکباتان وارد ماجراهای خلاف عرف می‌شوند. تصویر این نسل برای سیدی و ما یک تصویر ویژه است؛ آنها نیازی به دروغگویی نمی‌بینند. چهار نفری که با هم هستند به شدت درست پرداخت شده‌اند و فرهاد؛ تنها شخصیت کاملا منفی ماجرا که کاملا درست سرجای خود قرار دارد. «سیزده» را حتما در اکران عمومی ببینید.