ماسک‌ها با دست ساخته شد

فرهنگ و هنر- حضورعبدالله اسکندری در سینما و تلویزیون ایران غنیمت است. آدمی ‌که همواره کارش را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهد و در واقع خیال کارگردان از بابت گریم راحت است و دغدغه ای در این باره ندارد. پروژه عظیم «مختارنامه» که اخیرا‌ از تلویزیون پخش می‌شود از بابت طراحی جلوه‌های ویژه و گریم کاری موفق در کارنامه اسکندری به شمار می‌آید. او درباره صحنه‌هایی که کابوس‌های مختار را به تصویر می‌کشد و شیوه کاری خود برای خلق این صحنه‌ها، گفت: در این سریال ماسک‌های عجیبی ساخته شده که تخیلات و کابوس‌های مختار را به تصویر می‌کشد. این ماسک‌ها تماما با دست ساخته شده‌اند؛ چرا که آقای میرباقری معتقد است هر چه صحنه طبیعی‌تر باشد، اثر مطلوب‌تری روی مخاطب می‌گذارد. به گزارش ایسنا، عبدالله اسکندری خاطرنشان کرد: برای ساخت رویاهای ذهنی مختار می‌توانستیم از جلوه‌های ویژه استفاده کنیم، اما از همان روز اول قرار شد کمتر به سراغ جلوه‌های ویژه برویم. وی در پاسخ به این پرسش که در طراحی ماسک‌ها از چه اسناد و مدارکی بهره گرفته است، یادآور شد: برای ساخت این ماسک‌ها مقداری به نوشته‌های قدیمی‌رجوع کردیم تا ببینیم برای مثال غول و جن را چگونه تشبیه کرده‌اند یا دیو در شاهنامه چگونه تصویر شده است. همچنین تحقیق کردم تا ببینیم مردم ما جن را چگونه می‌بینند یا تابلوهای قهوه‌خانه‌ای چه تصویری از دیو و هیولاها ارائه داده‌اند. وی تاکید کرد: ‌سعی کردم اشباح تصویر شده در رویاهای «مختار» به هیچ‌وجه فرنگی نباشد و باورهای مردم خودمان در این کار لحاظ شود. عبدالله اسکندری سپس اجرای جلوه‌های ویژه گریم در سریال «مختارنامه» را کمک بسیار خوبی برای سینما و تلویزیون دانست و از این سرمایه‌گذاری به عنوان آزمون و خطا یاد کرد.

این طراح و استاد چهره‌پردازی سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با ایسنا، درباره همکاری با سریال «مختارنامه» گفت: همکاری با سریال «مختارنامه» برای من که بیش از ۳۵ سال تخصصم گریم است، فرصت خوبی محسوب می‌شد تا ماسک‌ها و مجسمه‌های جدیدی بسازم. ساخت چنین چیزهایی، به همگان خواهد فهماند که ما نیز همانند فرنگی‌ها می‌توانیم چنین کارهایی را انجام دهیم.

وی ادامه داد: ‌به هنگام پخش سریال «مختارنامه»، ممکن است خیلی‌ها که تا به حال به دلیل محدودیت در جلوه‌های ویژه جلوی قلمشان را برای نوشتن چنین قصه‌هایی می‌گرفتند از این پس آزادانه‌تر فکر کنند. به اعتقاد عبدالله اسکندری پس از ساخت هر سریال تاریخی باید چند قدم به جلو برویم. وی در توضیح این مطلب گفت: ساخت سریال‌هایی مانند «امام علی(ع)»، «امام حسین(ع)»، و «ولایت عشق»، ۵-۴ سال به طول انجامید. اما در «مختارنامه»‌ همچنان گرفتار بودیم؛ این در حالی است که اگر تجارب سریال‌های قبلی ثبت و ضبط می‌شد، در سریال‌های بعدی دوباره تجربه نمی‌کردیم بلکه تنها اجرا می‌کردیم. در نتیجه مدت زمان ساخت کمتری می‌شد و پروژه نیز کم هزینه‌تر از آب در می‌آمد. عبدالله اسکندری در ادامه گفت‌وگو درباره اغراق در طراحی گریم سریال‌های تاریخی، اظهار کرد: گریم در سریال‌های تاریخی نباید اغراق شده باشد، بلکه هر چه طبیعی‌تر اجرا شود بهتر است. همواره سعی داریم تا با استفاده از ترکیب بند ریش و سبیل و غیره شخصیت درونی آدم‌ها را هویدا کنیم. در نتیجه آنچه در سریال‌های تاریخی می‌بینیم با زندگی روزمره متفاوت است. وی در عین حال متذکر شد: چهره آدم‌ها حتی نسبت به چند سال قبل بسیار تغییر کرده است. بنابراین بازسازی این آدم‌ها در فیلم‌ها و سریال‌ها اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد؛ چرا که مجبوریم آنها را به زمان و تاریخ داستان نزدیک کنیم. این طراح گریم همچنین با انتقاد از عملکرد برخی گریمورها که بدون برخورداری از دانش کافی وارد این حوزه می‌شوند، گفت: برخی دوستان به مقوله گریم شناخت کافی ندارند. بنابراین وقتی می‌گوییم فلان شخصیت عرب است، فکر می‌کنند حتما باید در چشمانش سرمه بکشند. در حالی که چندین نوع عرب وجود دارد و باید دید این شخصیت مذهبی و تاریخی متعلق به کدام شهر است تا بتوان او را به مکان جغرافی که به آن جا تعلق دارد، نزدیک‌تر کرد. عبدالله اسکندری تلفیق جلوه‌های ویژه کامپیوتری و کارهای دستی را مناسب‌ترین شیوه برای طبیعی‌تر جلوه دادن صحنه‌ها دانست و افزود: مدتی پیش با یکی از بزرگ‌ترین کسانی که مسوولیت اجرای جلوه‌های ویژه را در فرنگ بر عهده دارد، صحبت کردم، ایشان ترجیح می‌داد به جای آنکه از کامپیوتر استفاده کنیم، همه چیز با دست ساخته شود. وقتی علت این امر را جویا شدم، پاسخ داد «روح باورپذیری در جلوه‌های ویژه‌ کامپیوتری پایین می‌آید.» به همین دلیل است که گاه برای گرفتن یک صحنه روزها تلاش ‌کردند، این در حالی است که از ابتدا می‌توانند از کامپیوتر استفاده کنند. فصل‌های کامپیوتری صددرصد به دلمان نمی‌نشیند. صحنه‌های کامپیوتری باعث تعجب می‌شوند؛ اما حس واقعی ندارند. در چنین شرایطی ترجیح می‌دهند، گریم زنده را با کارهای کامپیوتری تلفیق کنند.این طراح چهره‌پردازی ادامه داد: ممکن بود تا قبل از اینکه تلویزیون این همه فیلم‌های روز جهان را پخش نمی‌کرد، تماشاگر همه چیز را باور می‌کرد. اما الان مرد عنکبوتی روی دیوار راه می‌رود و تلویزیون هم آن را پخش می‌کند. پس نتیجه می‌گیریم آگاهی مردم ما نسبت به جلوه‌های ویژه بالا رفته است.