سوغات پا در هوای هنر ایران

دنیای اقتصاد:‌ ماجرای ارسال بخشی از آثار مهم موزه هنرهای معاصر ایران به آلمان و ایتالیا هنوز هم پرحاشیه است. بیش از یک سال پیش قراردادی میان مسوولان ایرانی و آلمانی برای برپایی یک نمایشگاه از آثار بسیار ارزشمند و گرانبهای موجود در موزه هنرهای معاصر ایران امضا شد. این نمایشگاه قرار است در آلمان و ایتالیا برگزار شود اما هنوز هم مخالفان جدی برگزاری چنین نمایشگاهی که در هیچ دوره‌ای از تاریخ با این حجم برگزار نشده، درباره صحت و سقم این اتفاق تردید دارند. مخالفان اعتقاد دارند که بازگشت این آثار به کشور تضمینی نیست. حاشیه‌های این موضوع در یک‌سال گذشته به‌صورت مداوم وجود داشته و هربار با اتفاق‌های عجیب و غریب همراه شده است.

حاشیه‌های جدید از آنجا آغاز شد که اوایل مهرماه امسال در نشستی که علی مرادخانی، معاون امور هنری وزارت ارشاد و مجید ملانوروزی رئیس موزه هنرهای معاصر، با نمایندگان انجمن‌های هنری، گالری‌داران و جمعی از هنرمندان داشتند، مقرر شد مدارک تفاهم‌نامه و لیست آثار ارسالی گنجینه موزه به آلمان و ایتالیا به انجمن نقاشان ارائه شود اما پس از گذشت بیش از سه هفته مسوولان برگزارکننده این تور نمایشگاهی مدارک و لیست آثار ارسالی را ارائه نکردند، از همین‌رو انجمن هنرمندان نقاش که در آن نشست قانع نشده‌ بودند؛ با صدور اطلاعیه‌ای خواستار بازنگری مدبرانه مسوولان کشور درباره ارسال آثار موزه هنرهای معاصر به این تور نمایشگاهی شدند.

در همین راستا اخیرا در شبکه‌های اجتماعی خبری منتشر شد که حاکی از لغو قرارداد برگزاری این نمایشگاه بود. این خبر به سرعت درمیان کاربران شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. در این خبر آمده بود پس از تلاش‌های شبانه‌روزی و رایزنی‌های متعدد با مسوولان نهادهای نظارتی قضایی و امنیتی، از روز سوم آبان ماه قراردادهای منعقده میان معاونت هنری با وزرای فرهنگ آلمان و ایتالیا، تا اطلاع ثانوی و تا پایان مراحل تحقیق و تفحص از موزه هنرهای معاصر، به حالت تعلیق درآمد که باتوجه به زمان‌بندی نمایشگاه‌ها در این دو کشور اروپایی، رسما این قرارداد‌ها از رسمیت خارج شده و آثار مهم گنجینه موزه هنرهای معاصر در ایران باقی خواهد ماند.اما همزمان با فراگیر شدن انتشار این خبر روز گذشته موزه هنرهای معاصر ایران با انتشار تفاهم‌نامه میان ایران و ایتالیا برای برگزاری نمایشگاه، سعی کرد نسبت به اخبار منتشر شده در فضاهای مجازی واکنش نشان بدهد. طبق بند ۵ تفاهم‌نامه فرهنگی هنری گردشگری (نقشه راه) که از سوی ریاست‌جمهوری ایران و نخست‌وزیر ایتالیا به امضا رسیده است، ۳۰ اثر ایرانی و ۳۰ اثر غربی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در ژانویه ۲۰۱۷ در موزه ماکسی شهر رم به نمایش گذاشته خواهد شد.

همچنین روز گذشته مجید ملانوروزی، رئیس موزه هنرهای معاصر در واکنش به انتشار خبر لغو قرارداد نمایشگاه با بیان اینکه موزه هنرهای معاصر از هیچ نهاد نظارتی قضایی و امنیتی نامه‌ای مبنی بر لغو ارسال آثار دریافت نکرده، گفت: موزه قرارداد‌هایش را تا لحظه‌‌ای که از سوی نهادهای رسمی بالا‌تر دستوری مبنی بر لغو آن داده نشود، دنبال می‌کند.ملانوروزی همچنین با بیان اینکه از اخبار منتشر شده در شبکه‌های مجازی مبنی بر توقف این قرارداد‌ها اطلاعی ندارد، اضافه کرد: هنوز نامه‌ای طبق آنچه در این اخبار گفته می‌شود؛ به دست ما نرسیده است.مجید فروغی، مدیر روابط عمومی دفتر هنرهای تجسمی نیز در این‌باره توضیح داد: انتشار تفاهم‌نامه بین ایران و ایتالیا درباره ارسال آثار تور نمایشگاهی برای نمایش در موزه ماکسی ایتالیا برای پایان‌دادن به شایعاتی است که براساس آن ادعا می‌شد این تفاهم‌نامه‌ها بین موزه‌ هنرهای معاصر و موزه‌های آلمان و ایتالیا منعقد شده است.

او ادامه داد: براساس این تفاهم‌نامه دولت‌ها در این میان نقش داشتند و این قرارداد‌ها در سطوح بالاتری شکل گرفته است. با این همه با فرارسیدن زمان اجرای قرارداد میان سران کشورهای ایران و ایتالیا به‌زودی و در اولین ماه سال جدید میلادی نمایشگاهی از آثار هنرهای معاصر مرکز هنرهای معاصر ایران در ایتالیا نمایش داده می‌شود. موزه ماکسی کشور ایتالیا از مهم‌ترین موزه‌های هنر مدرن و معاصر، میزبان گنجینه هنر معاصر ایران خواهد شد. موزه ملی ماکسی مهم‌ترین موزه هنرهای معاصر رم است که طراحی و ساخت آن توسط گروه معماری زاها حدید انجام شده است.

انتقادها همچنان ادامه دارد

پیش از این منیژه صحی، سخنگوی انجمن هنرمندان نقاش، با بیان اینکه توقع داشتیم هماهنگی با هنرمندان ایرانی قبل از انعقاد قرارداد انجام می‌شد، اظهارکرد: امروز قرارداد با آلمان منعقد شده و یک پیش‌نویس نوشته شده در صورتی که قبل از این مراحل جامعه هنری باید در جریان این امر قرار می‌گرفت، چراکه آنچه در گنجینه موزه هنرهای معاصر نگهداری می‌شود اموال ملی است و باید همه مراحل آن از ابتدا شفاف‌سازی می‌شد. او تاکید کرد: ما از طرف تمامی اعضای انجمن هنرمندان نقاش با ارسال این آثار به‌طور کل مخالفیم.

لیلی گلستان نیز در جلسه اخیر میان مسوولان و هنرمندان و گالری‌داران با بیان اینکه این عمل در تمامی موزه‌ها معمول است، خاطرنشان کرد: امانت آثار و کرایه آنها در همه جای دنیا امری متداول است و باعث تبادل و نمایش آثار در نقاط مختلف جهان می‌شود. او ادامه داد: من هم معتقدم انجمن‌های هنرمندان و گالری‌داران باید قبل از این اتفاقات در جریان این مسائل قرار می‌گرفتند. با توجه به گفته‌های مشاور حقوقی این اموال بیت‌المال است و هر فردی براساس قانون می‌تواند با اعلام شکایت مانع این اقدام شود. مدیر گالری گلستان گفت: معتقدم در حال حاضر زمان مناسبی برای ارسال این آثار نیست، چراکه ۵ تا ۶ ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری را در پیش داریم و اگر آثار برود و بعد از پایان انتخابات دولت آقای روحانی رای نیاورد و مدیران تغییر کردند سرنوشت این آثار چه می‌شود؟! گلستان با بیان اینکه این آثار متعلق به ملت ایران است، تصریح کرد: ما در برابر همه ملت ایران مسوول هستیم، درست است از اینکه در ابتدا در جریان این امر قرار نگرفتیم از مسوولان گلایه داریم اما این برهه از زمان را برای ارسال این آثار مناسب نمی‌دانیم و از مسوولان درخواست داریم تا بعد از انتخابات دوباره از تمامی انجمن‌ها درباره این موضوع نظرخواهی شود و با رای‌گیری به یک تفاهم نظر برسیم که در نهایت به نفع ملت ایران باشد. او تاکید کرد: به عنوان یک فرد مستقل و نه از طرف جامعه گالری‌داران با این موضوع مخالفم و معتقدم امروز زمان مناسبی برای انتقال گنجینه نیست، چراکه ما نمی‌دانیم تا دو یا سه ماه دیگر آثار به ایران برخواهد گشت یا خیر.مرادخانی در پاسخ به این نگرانی‌ها با بیان اینکه دولت در این میان مسوول است، گفت: ما در این‌باره موظف به پاسخگویی به دولت هستیم. این اموال دولتی است و باید در موعد مقرر به کشور بازگردد.