شورای‌عالی نظارت می‌تواند مجوز اکران فیلم‌های توقیف شده را صادر کند؟
راهکار تازه نمایش پشت خط مانده‌ها
گروه فرهنگ و هنر: پس از فشار‌هایی که در دوره ریاست جواد شمقدری از سوی نهادهای موازی فرهنگی مثل حوزه هنری به سینمای ایران وارد شد و اولین بار واژه «تحریم» برای فیلم‌هایی که روی خط قرمزهای اجتماعی حرکت می‌کردند به‌کار رفت، این امید وجود داشت که در دوره جدید و دولت یازدهم با تعاملی که میان سازمان سینمایی و مجلس و سایر نهادهای فرهنگی برقرار می‌شود، دیگر شاهد توقیف یا پشت خط ماندن فیلم‌هایی که از سازمان سینمایی مجوز ساخت دارند، نباشیم. در دوره قبل حوزه هنری بی‌توجه به پروانه نمایشی که سازمان سینمایی صادر کرده است، ۶ فیلم را در سینماهایش نمایش نداد.
گروه فرهنگ و هنر: پس از فشار‌هایی که در دوره ریاست جواد شمقدری از سوی نهادهای موازی فرهنگی مثل حوزه هنری به سینمای ایران وارد شد و اولین بار واژه «تحریم» برای فیلم‌هایی که روی خط قرمزهای اجتماعی حرکت می‌کردند به‌کار رفت، این امید وجود داشت که در دوره جدید و دولت یازدهم با تعاملی که میان سازمان سینمایی و مجلس و سایر نهادهای فرهنگی برقرار می‌شود، دیگر شاهد توقیف یا پشت خط ماندن فیلم‌هایی که از سازمان سینمایی مجوز ساخت دارند، نباشیم. در دوره قبل حوزه هنری بی‌توجه به پروانه نمایشی که سازمان سینمایی صادر کرده است، ۶ فیلم را در سینماهایش نمایش نداد. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، فهرست فیلم‌های تحریم‌شده توسط حوزه هنری شامل فیلم‌هایی بود که از وزارت ارشاد مجوز ساخت و اکران دریافت‌کرده بودند؛ اما حوزه هنری آنها را یک‌جانبه تحریم کرد و از نمایششان در بیش از ۹۰ سینمای زیرمجموعه خود -که بخش قابل‌توجهی از سالن‌های سینمای کشور هستند- خودداری کرد.
این اتفاق پس از این رخ‌داد که در بهار سال ۱۳۹۱ رئیس حوزه هنری اعلام کرد که این نهاد فیلم‌های غیرارزشی، مساله‌دار و فیلم‌هایی را که از خطوط قرمز ردشده‌اند، مطابق تشخیص کارشناسان خود نمایش نخواهد داد. به گفته او، «فیلم‌های مساله‌دار به آن دسته از فیلم‌هایی اطلاق می‌شوند که در مسائل اخلاقی و عفت عمومی از خطوط قرمز تجاوز می‌کنند.» این تحریم‌ها با سرباززدن از نمایش گشت ارشاد و زندگی خصوصی پیش از توقیف‌شدنشان آغاز شد و پس از آن من مادر هستم (فریدون جیرانی)، بی‌خود و بی‌جهت (عبدالرضا کاهانی)، پذیرایی ساده(مانی حقیقی)، برف روی کاج‌ها (پیمان معادی) و پل چوبی (مهدی کرم‌پور) به این فهرست اضافه شدند.
بدعتی جدید در اکران: پایین کشیدن فیلم مجوزدار از پرده
در دولت جدید بنا شد حجت‌الله ایوبی به‌عنوان یک دیپلمات کارکشته برای اجازه اکران فیلم‌هایی که تصور می‌شد مشکل دارد با نهادهای مرتبط وارد مذاکرات دیپلماتیک فرهنگی شود تا این فیلم‌ها با کمترین آسیب به اکران عمومی برسد. اما این روش هم ظاهرا در عمل به نتیجه‌ای نرسید. دو فیلمی که این بار پس از اکران از روی پرده پایین کشیده شدند خانه پدری (کیانوش عیاری) و رستاخیز (احمدرضا درویش) بود که با توجه به اینکه مجوز نمایششان صادر شده بود و رایزنی‌ها با نهادهای فرهنگی جواب داده بود، پس از اینکه یک یا دو روز از اکرانشان گذشته بود از دایره اکران خارج شدند. مساله رستاخیز البته نمایش چهره حضرت عباس(ع) بود که درویش تا آخرین لحظه نپذیرفت از هاله نور برای نشان ندادن صورت ایشان استفاده کند. مساله خانه پدری هم ظاهرا تنها یک سکانس ابتدایی فیلم بود که به نظر کسانی که در برابرش موضع گرفتند بسیار خشن بود و قابل نمایش نبود.
تشکیل شورای‌عالی نظارت برای دادن مجوز به فیلم‌های توقیفی
چندی پیش با اعلام انحلال شورای‌عالی سینما، رئیس اداره نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی از تشکیل شورای‌عالی نظارت در سازمان سینمایی خبر داد. حبیب ایل بیگی، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در کنار حجت‌الاسلام سیدمهدی خاموشی، حسام‌الدین آشنا معاون رئیس‌جمهور، محمد‌علی حسین‌نژاد، حسین کرمی، محسن مهاجرانی، محمد‌مهدی عسگرپور، با حکمی از سوی علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان اعضای «شواری عالی نظارت» سازمان سینمایی معرفی شدند. ایل بیگی در توضیح ماهیت وظایف این شورا می‌گوید: «از دهه شصت، وجود چنین شورایی در آیین‌نامه پروانه نمایش پیش‌بینی شده است. در واقع آیین‌نامه می‌گوید اگر فیلمی در شورای پروانه نمایش رد شود یا اصلاحاتی به آن وارد شود و به نوعی تهیه‌کننده و شورا وارد چلنج شوند، خود تهیه‌کننده یا صاحب اثر یا معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی می‌توانند موضوع را به شورای‌عالی نظارت ارجاع دهند و در نهایت نظر نهایی در این شورا صادر خواهد شد. البته اختیارات این شورا تنها در حوزه پروانه نمایش است. در نهایت اگر دراین شورا، نظر شورای پروانه نمایش تایید شود که فیلم پروانه نمایش نمی‌گیرد و اگر هم این طور تصمیم گرفته شود که این فیلم می‌تواند با اصلاحاتی به نمایش درآید، نظر قطعی به حساب می‌آید.»
معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، در پاسخ به اینکه آیا همه فیلم‌هایی که برای نمایش دچار مشکل شده‌اند در این شورا دوباره بررسی خواهند شد یا نه؟ می‌گوید: «این بستگی به درخواست تهیه‌کننده یا درخواست این موضوع از سوی معاونت نظارت و ارزشیابی دارد. تا کنون درخواستی به این شکل به این شورا ارسال نشده است؛ اما اگر فیلمی در چنین شرایطی باشد ممکن است مشکلش حل شود.» البته با توجه به توضیحات ایل‌بیگی درباره وظایف «شورای‌عالی نظارت» یک سوال پیش می‌آید، روندی که فیلم‌ها برای گرفتن پروانه نمایش طی می‌کنند به این صورت است که اولین بازبینی از سوی شورای پروانه نمایش انجام می‌شود، پس از آن اصلاحاتی که این شورا به فیلم‌ها وارد می‌کند و در نهایت صدور پروانه نمایش به‌عهده معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی به ریاست حبیب ایل‌بیگی خواهد بود. در صورتی که این اتفاق نیفتد و پروانه نمایش برای فیلمی صادر نشود، بنا به درخواست صاحب اثر یا معاون ارزشیابی و نظارت، این فیلم می‌تواند به شورای‌عالی نظارت برای نظر نهایی ارسال شود که ایل‌بیگی به عنوان معاون نظارت و ارزشیابی در هر دو حالت برای تصمیم‌گیری در مورد فیلم حضور خواهد داشت. این مشترک بودن اعضا، کمی عجیب به نظر می‌رسد، اما ایل‌بیگی مساله را این طور توضیح می‌دهد: «این طور نیست. من عضو شورای پروانه نمایش نیستم، اگرچه معمولا در جلسات آنها شرکت می‌کنم اما در تصمیم‌گیری و جمع‌بندی آرا در این شورا دخالتی ندارم. بلکه معاونت ارزشیابی و نظارت مثل یک دبیرخانه برای این شورا عمل می‌کند. مشخص می‌کند که نوبت بازبینی کدام فیلم است و نظرات شورا را جمع‌آوری و به فیلمسازان منتقل می‌کند. اما شورای‌عالی نظارت یک شورای بالادستی به حساب می‌آید.
من هم باید به‌عنوان معاون ارزشیابی و نظارت در آن حضور داشته باشم؛ چون می‌دانم اختلاف بین فیلم‌ساز و شورای پروانه نمایش چه بوده است و عضوی باید باشد که نسبت به دیگر اعضا (که اعضای بیرونی هستند) درباره مسائل فیلم آگاه باشد. از طرفی من دبیر شورای‌عالی نظارت هم هستم و باید فیلمسازان را در جریان نظرات این شورا بگذارم.»ایل‌بیگی در ادامه با اشاره به اینکه سازمان سینمایی علاقه‌مند است که به فیلم‌ها پروانه نمایش بدهد، می‌گوید: «ما در سازمان سینمایی از صدور پروانه نمایش فیلم‌ها خوشحال می‌شویم و همه تلاشمان برطرف کردن مشکلات فیلم‌هاست.»ظاهرا وظیفه این شورا بررسی موردی فیلم‌هایی است که به نظر می‌رسد دچار مساله‌اند و می‌تواند با کدخدا منشی و ریش گرو گذاشتن مساله شان حل شود و روی پرده برود. به نظر می‌رسد با این توصیف فیلم‌های خانه دختر (شهرام شاه حسینی)، عصبانی نیستم (رضا درمیشیان)، مادر قلب اتمی (علیرضا احمدزاده) و آشغال‌های دوست‌داشتنی (محسن امیریوسفی) برای گرفتن پروانه نمایش به این شورا ارجاع داده شوند و سرنوشتشان به بایگانی تاریخ سپرده نشود.
رستاخیز؛ اولین نشانه‌های بهبود شرایط اکران برای فیلم‌های مساله‌دار
صدای پای بهبود اوضاع به گوش می‌رسد. حجت الله ایوبی ظاهرا با اعلام خبر اکران رستاخیز بارقه‌هایی از امید را برای اهل سینما ایجاد کرد. حجت‌الله ایوبی درخصوص جدیدترین وضعیت فیلم سینمایی رستاخیز گفت: «خوشبختانه به نقاط خوبی در مورد روشن شدن تکلیف این فیلم رسیدیم و با این وصف این فیلم به‌زودی اکران می‌شود. در این راستا حمایت علما و روحانیون و صبر و پشتکار احمدرضا درویش بسیار به این نتیجه کمک کرد. ان‌شاءالله این فیلم به‌زودی اکران خواهد شد. »حال این خبر تا چه اندازه می‌تواند صحت داشته باشد در آینده مشخص می‌شود. اما نکته مهم ضرورت برقراری ارتباط با کسانی است که می‌توانند این گره کور را باز کنند و بر سرمایه‌های خوابیده اکران سینمای ایران اضافه نکنند.
ارسال نظر