گروه صنعت و معدن- با توجه به ظرفیت‌های خالی صنعتی، و نیز نیاز ۸۵درصدی به واردات دانه‌های روغنی عجیب است که دنبال رشد این محصول نمی‌رویم.

به گزارش خبرنگار ما دکتر احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس که در دومین سمینار علمی-کاربردی دانه‌های روغنی و روغن‌های نباتی ایران سخن می‌گفت ابراز کرد: تعقیب این رشد ضدتورمی است چرا که این امر ناشی از افزایش بهره‌وری از عوامل موجود است. وی با بیان این که بین مصرف و تولید دانه‌های روغنی فاصله زیادی وجود دارد گفت: در سال ۱۳۴۰ از ۵۰هزار تن مصرف ۳۸هزار تن در کشور تولید می‌شد و ضریب خودکفایی ۷۶درصد بود که اکنون مصرف ۴/۱میلیون تن است و واردات نیز ۱۰۰برابر شده است.

وی افزود: مصرف سرانه ۵/۲کیلوگرم به ۳/۱۲کیلوگرم تبدیل شده است. نتیجه رشد این مصرف باعث شد به‌رغم افزایش تولید ضریب خودکفایی به ۳/۱۴درصد برسد.

دکتر توکلی با بیان اینکه همه کشورها غذا را مساله سیاسی می‌دانند گفت: به‌رغم اینکه در سال تاسیس WTO موافقتنامه‌ای در جهت کاهش حمایت‌های دولت‌ها در بخش کشاورزی به عمل آمد اما آمارها و نتایج مطالعات موجود نشان می‌دهد این امر اتفاق نیفتاده است.

وی افزود: همچنین مطالعه صندوق بین‌الملل پول حاکی است، تعرفه محصولات کشاورزی در کشورهای ثروتمند ۹برابر تعرفه کشورهای دیگر است.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به اینکه قیمت دانه‌های روغنی که تضمینی تعیین می‌شود باید در کنار کالاهای راهبردی تعیین شود، گفت: در غیر این صورت عوامل تولید جابه‌جا شده و در یک حوزه پیروز و در یک حوزه شکست می‌خورد.

وی گفت:‌ تعرفه‌ها باید به گونه‌ای تعیین شود که صنعتگر، مصرف‌کننده و کشاورز با هم حمایت شوند.

توکلی خاطرنشان کرد: تعرفه‌های اعمال شده نیمه اول سال ۸۵ رابطه عقلایی داشت، اما از نیمه دوم که تعرفه کنجاله به نام دفاع از صنعت مرغداری کاهش یافت قابل دفاع نیست.

نیاز صنعت روغن‌کشی به کشاورزی

ابوالحسن خلیلی، دبیر این سمینار در ابتدای این همایش اظهار کرد: ظرفیت بالغ بر ۳میلیون تن روغن‌کشی از دانه‌های روغنی و ۲میلیون تن تصفیه روغن با حجم عظیم سرمایه‌گذاری ارزی و ریالی از ویژگی‌های این حوزه بوده است.

گردش مالی این صنعت در سال و میزان اشتغال مستقیم و غیرمستقیمی که به واسطه عملکرد این صنعت در کشور ایجاد شده رقم قابل ملاحظه‌ای را در اقتصاد کشور به خود اختصاص داده است.وی افزود: نزدیک به یک‌میلیارد دلار واردات روغن خام، دانه‌های روغنی و سایر مواد اولیه مورد مصرف در فرآوری و بسته‌بندی، فروش بیش از ۱۷هزار میلیارد ریال روغن‌خام، کنجاله و روغن ساخته شده، دو هزار میلیارد ریال خرید تضمینی دانه‌های روغنی، پرداخت بیش از ۴۰۰میلیارد ریال حقوق و دستمزد نزدیک به ۱۰هزار پرسنل فعال در صنعت بیانگر حجم مالی نزدیک به ۳۰هزار میلیارد ریال نقدینگی در این صنعت است.

وی ادامه داد: اما تولید ۶۰۰هزار تن دانه‌های روغنی در کشور در برابر ظرفیت ۳میلیون تنی، نشان‌دهنده نیاز صنعت روغن‌کشی به کشاورزی را نمایان می‌سازد.خلیلی گفت: کاهش اسید چرب ترانس در روغن جامد، نتیجه بهره‌گیری از پروژه‌های تحقیقاتی و تلاش استادان و کارشناسان بخش صنعت است.وی افزود: وابستگی کشور به دانه‌های هیبرید در چند سال گذشته صددرصد بود که در حال حاضر به خودکفایی رسیده و تولید آن به بالاترین استانداردهای جهانی رسیده است.

وی افزود: بهره‌گیری از چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو در جهت تداوم بخشیدن به مقوله توسعه صنعتی بهبود فضای کسب و کار، کاهش بیکاری، توسعه اقتصادی مستلزم داشتن نگاه یکپارچه و انتخاب رویکرد همسو در کلیه ابعاد توسعه ملی است.

افزایش بیماری‌های ناشی از چربی

دکتر دیناروند، معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، سخنران دیگر مجلس با بیان این که بیش از ۵۰درصد بیماری‌ها وابسته به غذا است، گفت: ۳۰درصد مردم مشکل ناشی از کالری غذا دارند که این مساله چهره مرگ‌ومیر را در کشور تغییر داده است. به طوری که بیماری‌های قلبی، عروقی و گرفتگی عروق کرومر به ۴۰سال کاهش یافته است. وی افزود: با وجودی که تلاش زیادی برای کاهش سهم مصرف روغن جامد به عمل آمده با این حال، این نوع مصرف همچنان بالا است به طوری که ۶۰درصد روغن مصرفی مردم روغن جامد است که البته اسید چرب ترانس آنها به حدود ۲۰درصد کاهش یافته است و تا استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد.

معاون غذا و داروی وزارت بهداشت با اشاره به برنامه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: ایجاد پایگاه مناسب برای اتخاذ تصمیمات بین بخشی برای رسیدن به حد مطلوب سلامت نظیر کاهش ۹۰درصدی سهم روغن جامد و الزام تولیدکنندگان به تولید روغن‌نباتی با اسید چرب ترانس ۵درصدی، هدایت دولت به سمت جایگزینی روغن‌های مفید برای عرضه روغن‌های یارانه‌ای و کاهش واردات روغن‌های بی‌کیفیت است. دیناروند با بیان اینکه نتایج آزمایش روغن‌های موجود در بازار حاکی از مطلوب نبودن برخی روغن‌ها داشته و باید جمع شوند اظهار کرد: پیش از این وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به واسطه اعتماد مسوولان فنی کارخانه‌ها، نظارت چندانی بر این امر نداشته است به‌طوری که برخی مسوولان برخلاف پروانه ساخت و استانداردهای موجود اقدام به تولید و عرضه روغن‌های بی‌کیفیت کرده‌اند. وی افزود: از سال ۸۵ ، نظارت بر روغن‌های موجود در بازار شروع شده و در سال جاری هم این امر با جدیت دنبال خواهد شد و از ورود روغن‌های خارج از استاندارد اجباری جلوگیری به عمل خواهد آمد.

نیازمند توجه ویژه

قره‌خانی، عضو کمیسیون کشاورزی، در این سمینار گفت: اگر نگاه فعلی به تولید دانه‌های روغنی، تداوم یابد، صنایع مربوط به آن دچار معضل پنبه پاک‌کنی‌ها و نساجی می‌شوند.

وی ادامه داد: کند بودن سیستم بانکی مشکلاتی را پیش‌روی کارخانه‌داران ایجاد کرده است که نیازمند تحول در این زمینه است.

قره‌خانی با بیان این که تولیدکنندگان باید علاوه بر نوسازی صنایع، همگام با استانداردهای جهانی پیش روند خاطرنشان کرد: برای رسیدن به توسعه پایدار نیازمند توجه ویژه حمایت دولت هستیم.

تدوین برنامه ۱۰ ساله

مهندس علیرضا مهاجر، مدیرکل دفتر پنبه و دانه‌های روغنی جهاد کشاورزی نیز گفت: دولت، مجلس شورای اسلامی و نهادهای مربوط، با هماهنگی هم باید برنامه‌ای ۱۰ ساله برای صنعت روغن، دانه‌های روغنی و کنجاله تدوین کنند. در غیر این صورت هر ساله با مشکلات تعرفه و افزایش و کاهش قیمت‌ها و غیره مواجه خواهیم شد.