*دکتر محمدرضا نوتاش

در جوامع امروزی ایجاد واحدهای صنعتی کوچک و متوسط از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر توسعه صنعتی محسوب شده و نقش بسزایی در توسعه کارآفرینی و ایجاد اشتغال دارد. در ایران صنایع کوچک ۹۳درصد کل واحدهای صنعتی کشور را تشکیل می‌دهد و «سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران» متولی بسترسازی و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز برای استقرار صنایع در داخل شهرک‌های صنعتی است.

همچنین تهیه و تدوین خط مشی‌های اجرایی برای ایجاد و توسعه صنایع کوچک ایجاد زمینه لازم برای راه‌اندازی، هدایت و توسعه سرمایه‌گذاری بخش‌های غیردولتی در مناطق کمتر توسعه یافته، ساماندهی و پشتیبانی از توسعه کارآفرینی، تامین منابع مالی، توسعه فناوری و ارتقای بهره‌وری و افزایش کیفیت محصولات تولیدی، از مهم‌ترین وظایف این سازمان است.

به طور متوسط ۴۵درصد اشتغال بخش صنعت توسط صنایع کوچک ایجاد شده و پیش‌بینی می‌شود در طول برنامه چهارم توسعه، ۲۵۰هزار فرصت شغلی دیگر نیز از طریق صنایع کوچک و متوسط در کشور محقق شده تا رشد مناسبی در ساماندهی صنایع کوچک حاصل شود.

مجموعه دولت نهم تاکید زیادی بر سرمایه‌گذاری در بنگاه‌های کوچک ، متوسط و زودبازده دارد و در تلاش است تا با ایجاد این واحدها دغدغه بیکاری را در کشور کاهش داده و در این میان حسن نیت خود را نیز با ارائه تسهیلات مالی و بانکی به این واحدها ثابت کرده است.

اما در عین حال یکی از مهم‌ترین مشکلات بنگاه‌های کوچک و متوسط کمبود منابع مالی است، به طوری که تامین نیازهای سرمایه‌ای آنها نیازمند طی فرآیندی طولانی بوده و در برخی موارد موسسات مالی هم تمایل چندانی به تامین وجوه و سرمایه‌گذاری در صنایع کوچک نشان نمی‌دهند.در این راستا «سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران» برای حمایت از واحدهای صنعتی کوچک بحث تاسیس «صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک» را مطرح نموده و اساسنامه آن در سال ۱۳۸۴ تصویب و در دی ماه همان سال ابلاغ شد و این صندوق در سال ۱۳۸۵ فعالیتش را آغاز کرد.

مجلس سرمایه اولیه آن را ۵۰میلیارد تومان به تصویب رساند، به طوری که طی دو سال در هر سال ۲۵میلیارد تومان اعتبار اختصاص یابد تا این صندوق برای واحدهای صنعتی کوچک که در اخذ تسهیلات بانکی با مشکل وثیقه مواجه هستند، ضمانت‌نامه صادر کرده و با این اقدام مشکلات نقدینگی آنها را برطرف نماید.

از سوی دیگر مواردی همچون کمک به واحدهای تولیدی کوچک برای تولید پایدار و با کیفیت مطلوب، با قیمت تمام شده مناسب، ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت به منظور توسعه فعالیت‌های صنایع کوچک و کاهش ضایعات و... به این واحدها در دستور کار سازمان قرار دارد.

همچنین ایجاد محیطی شاداب در شهرک‌ها از طریق زیباسازی و توسعه فضای سبز و پارک‌های تفریحی و نیز ارائه «خدمات تکمیلی» در شهرک‌های صنعتی و ایجاد «مراکز خدمات فناوری و کسب و کار»، از دیگر محورهای فعالیت «سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران» برای حمایت از صاحبان صنایع است.

ارائه خدمات نرم‌افزاری در این مراکز شامل خدمات فنی- مهندسی و مشاوره‌ای مختلف که می‌تواند زمینه ارتقای کیفیت و بهره‌وری، عارضه‌یابی، ارتقای تکنولوژی، مشاوره در زمینه ماشین‌آلات و تجهیزات، مسائل مالی (فاینانس)، توسعه بازار و کسب بازارهای جدید برای صنایع کوچک را که از قدرت کمتری برای عرضه محصولات در بازارهای بین‌المللی برخوردار هستند، فراهم نماید.

برهمین اساس امید می‌رود که مراکز خدمات فناوری و کسب و کار بتوانند تحول بزرگی را در صنایع مستقر در شهرک‌های صنعتی به وجود آورند، زیرا تا به حال این ارتباط میان صنعت بامراکز علم و تکنولوژی به سهولت برقرار نشده، اما برنامه این سازمان، برقراری ارتباط فی مابین دانشگاه‌ها، مهندسین مشاور، صاحبان تکنولوژی و فکر نو با صنعت است.

از سوی دیگر، برای اشتغال‌های زودبازده که عمدتا توسط صنایع کوچک انجام می‌شود، «مجتمع‌های کارگاهی» در نزدیکی شهرستان‌ها و مراکز سکونتی ایجاد و تحویل متقاضیان خواهد شد تا بلافاصله با نصب ماشین‌آلات ، شروع به فعالیت کرده و حاصل این امر، اشتغالزایی، افزایش تولید و حتی رشد میزان صادرات در صنایع کوچک خواهد بود.

لذا اگر برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور به خوبی اجرا شود، در حوزه صنایع کوچک به رشد قابل توجهی در ایجاد اشتغال دست خواهیم یافت که تحقق این امر همراهی عوامل گوناگونی، از جمله حمایت کلیه دستگاه‌های ذی‌ربط، شکل‌گیری بازارهای مالی - اقتصادی و همراهی موسسات پولی و مالی را می‌طلبد.

*معاون وزیر صنایع و معادن