معادن بزرگ در اختیار دولت است
بخش خصوصی ۵ برابر دولت معدن دارد
گروه صنعت و معدن- کشور پهناور ایران با واقع شدن بر روی یکی از کمربندهای اصلی کوهزایی جهان و وقوع فعالیت‌های کوهزایی و تکتونیکی که موجب تنوع و غنی شدن انواع مواد‌معدنی ارزشمند در آن شده، ذخیره بالغ بر ۵۵میلیارد تن و تنوع بیش از ۶۴ نوع ماده‌معدنی یکی از کشورهای صاحب نام و مطرح در معادن سایر کشورها بوده است. عکس: منصور نمایشی
تعداد معادن کشور تاکنون تا پایان سال گذشته، ۴۰۸۷ فقره بوده که از این تعداد ۲۹۳۵معدن فعال، ۹۱۸معدن متوقف یا فصلی و ۲۳۴معدن در حال تجهیز است. از ۴۰۸۷معدن کشور، ۱۴۸معدن در اختیار بخش دولتی، ۶۶۰معدن در اختیار بخش تعاونی و ۳۲۷۹معدن نیز در اختیار بخش‌خصوصی است و از معادن فوق نزدیک به ۱۷۰میلیون تن ماده‌معدنی در سال ۸۴ استخراج شده است. با توجه به اینکه عمده معادن بزرگ با تولید بالا در اختیار دولت است بیشتر تولید معادن فلزی و مهم کشور هم اکنون در اختیار دولت است.
اگر چه بخش‌خصوصی ۵ برابر معادن دولتی را در اختیار خود دارد، ولی از نظر تولید اختلاف بسیار کمی با معادن دولتی دارد. از نظر ماهیت معادن کشور مواد‌معدنی به ۳ گروه مصالح ساختمانی و سنگ‌های تزئینی، خاک‌های صنعتی، غیرفلزی و فلزی تقسیم بندی شده است.
مصالح ساختمانی و سنگ‌های تزئینی
۲۷۷۹معدن در این گروه فعال است که ۷۴معدن عمدتا معادن آهک و سنگ لاشه جهت مصرف کارخانه‌های سیمان و در اختیار واحدهای دولتی و شبه دولتی، ۴۸۰معدن در اختیار بخش تعاونی و ۲۲۲۵معدن در اختیار بخش‌خصوصی است که این معادن عمدتا سنگ‌های تزئینی نما است. تولید مصالح ساختمانی و سنگ‌های تزئینی و نما در کشور بیش از ۱۰۶میلیون تن است، در حالی که پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده در این گروه ذخائری بالغ بر ۵/۱۷میلیارد تن است.
معادن خاک‌های صنعتی و غیرفلزی
۱۰۹۲معدن در این گروه فعال است که شامل ۴۴ نوع ماده‌معدنی که عمده تولیدات در این گروه زغال‌سنگ، فلدسپات، سیلیس، نمک، کائولن و... است که ۵۳معدن توسط دولت، ۱۵۸معدن توسط تعاونی‌ها و ۸۸۱معدن توسط بخش‌خصوصی بهره‌برداری می‌شود.
تولید معادن غیرفلزی حدود ۱۳میلیون تن در سال است، در حالی که پروانه‌های بهره‌برداری صادرشده روی این مواد‌معدنی دارای ذخیره ۸۶/۳میلیارد تن است.
معادن فلزی
۲۱۶معدن فلزی شامل ۱۰ نوع کانی همچون معادن آهن، مس، بوکسیت که عمدتا توسط دولت، سرب، روی، کرومیت و..... که توسط بخش‌خصوصی بهره‌برداری می‌شود در کشور وجود دارد.
تولید معادن فلزی حدود ۴۹میلیون تن در سال است، در حالی که پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده روی معادن فلزی ۴۴/۶میلیارد تن است.
اشتغال دولتی‌ها با خصوصی‌ها برابر است
در حال حاضر ۸۶۵۴۸ نفر در معادن مشغول به کارند، طوری که ۳۳۲۱۹ نفر در معادن گروه مصالح ساختمانی ۱۹۸۶۸ نفر در معادن فلزی و ۳۳۴۶۱ نفر در معادن غیرفلزی فعال هستند. از میزان اشتغال فوق ۴۳۱۸۷ نفر در بخش دولتی و ۴۳۳۶۱۰ نفر در معادن غیردولتی مشغول به کارند. استان کرمان با دارا بودن ۱۰۵معدن فعال و استخراج بیش از ۵/۳۱میلیون تن مواد‌معدنی که عمدتا مس، آهن، کرومیت و زغال‌سنگ است، بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد‌معدنی کشور است. پس از این استان، استان یزد با تولید بیش از ۶/۱۶میلیون تن مواد‌معدنی دومین استان بزرگ تولیدکننده مواد‌معدنی در کشور است. آهن، سرب و روی، فسفات و زغال‌سنگ بیشترین میزان تولید معادن این استان را به خود اختصاص داده است. استان اصفهان با تولید بیش از ۳/۱۴میلیون تن انواع مواد‌معدنی سومین استان تولیدکننده مواد‌معدنی در کشور است. سنگ‌های تزئینی، سرب، روی، طلا و کربنات کلسیم بیشترین میزان تولید معادن این استان است.
کرمان، بیشترین تولید
استان تهران پس از استان‌های کرمان، یزد و اصفهان با تولید بیش از ۱۰میلیون تن انواع مواد‌معدنی چهارمین استان بزرگ تولیدکننده مواد‌معدنی در کشور است و پس از این استان، استان‌های سمنان با تولید بیش از ۸/۹میلیون تن و فارس با تولید بیش از ۲/۸میلیون تن انواع مواد‌معدنی رتبه‌های پنجم و ششم تولید انواع مواد‌معدنی را به خود اختصاص داده‌اند. اما طی سال ۸۵، بیش از ۲۹میلیارد تن ذخائر قطعی‌معدنی در کشور شناسایی شده است که از این میزان ذخیره نزدیک به ۷میلیارد تن در استان آذربایجان شرقی وجود دارد. پس از این استان‌های کرمان با ذخائری نزدیک به ۵/۳میلیارد تن، و استان خوزستان با ذخائری بیش از ۳/۳میلیارد تن بیشترین ذخائر قطعی‌معدنی کشور را در دل خود جا داده‌اند.
فعال‌ترین معادن در خراسان
از لحاظ تعداد معادن فعال، استان‌های خراسان با ۲۳۲معدن فعال، اصفهان با ۲۲۵معدن فعال و آذربایجان شرقی با ۱۹۴معدن فعال بیشترین تعداد معادن فعال کشور را در اختیار دارند. از نظر اشتغال نیز استان‌های کرمان با بیش از ۲۷هزار نفر شاغل، یزد با نزدیک به ۹هزار و ۵۰۰ نفر شاغل و آذربایجان شرقی با بیش از ۵هزار نفر شاغل در معادن مختلف بیشترین میزان اشتغال در بخش‌معدن کشور را به خود اختصاص داده‌اند. از ۸۵۷معدن سنگ تزئینی کشور در سال ۸۴، بیش از ۶/۱۰میلیون تن انواع سنگ‌های تزئینی استخراج شده است که این میزان تولید، ایران را جزو ۵کشور برتر دنیا در خصوص تولید سنگ‌های تزئینی قرار داده است. گروه سنگ‌های تزئینی در کشور رتبه ششم را از لحاظ میزان استخراج به خود اختصاص داده است.
ذخیره قطعی
بیش از ۲۹میلیارد تن ذخیره قطعی در معادن کشور شناسایی شده است که بیشترین میزان ذخائر به ترتیب سنگ آهک (حدود ۹میلیارد تن)، سنگ لاشه (حدود ۵/۵میلیارد تن)، نفلین سینیت (حدود ۳/۵میلیارد تن)، سنگ آهن (حدود ۲/۳میلیارد تن) و سنگ مس (حدود ۵/۱میلیارد تن) اختصاص داشته است.
ارسال نظر