کانادا، خط مقدم تولید اورانیوم در جهان
صنعت استخراج اورانیوم از دهه ۱۹۹۰ با تغییر سیاست‌گذاری جهان نسبت به جایگاه انرژی هسته‌ای به یکباره مرتبه بالایی برای خود‌ایجاد کرد.
سازمان جهانی انرژی اتمی‌اشاره می‌کند که امروزه اعتصاب این است که اشتغالزایی این صنعت مهم‌تر از آن است با ملاحظاتی چون مسائل زیست محیطی، آن را متوقف کرد، بلکه باید اثرات زیست محیطی آن را کاهش داد.
اورانیوم کانادا از دهه ۱۹۳۰ تاکنون مهم‌ترین منبع تغذیه نیروگاه‌های اتمی‌در جهان بوده است. تقریبا ۷۵ سال است که کانادا یک تولیدکننده عمده اورانیوم در جهان محسوب می‌شود که از نظر ارائه خدمات به توسعه صنایع هسته‌ای در جهان چه از نظر نظامی و چه از نظر غیرنظامی‌بسیار حائز اهمیت بوده و در آینده نیز با استخراج ذخایر جدید اورانیوم خود و عرضه آن به بازارهای جهانی این جایگاه را حفظ خواهد کرد.
هفته‌نامه معدن و توسعه به نقل از نشریه بین‌المللی «ام‌اند‌کیو» گزارش داد: طبق آمار سازمان جهانی انرژی اتمی، تولید کنسانتره اکسید اورانیوم کانادا در سال ۲۰۰۴ به ۱۳۶۷۶ تن رسید که معادل ۱۱۵۹۷ تن اورانیوم بوده و این میزان تقریبا ۳۰درصد کل تولید جهان است.
در حقیقت طی دهه ۱۹۹۰ سهم کانادا از تولید معادن جدید اورانیوم استخراج شده همواره افزایش داشته است به طوری که از حدود ۱۸درصد در سال ۱۹۹۰ به ۳۴درصد در طی سال‌های ۹۸ـ۱۹۹۶ قبل از کاهش نسبی آن همزمان با افزایش تولید در دیگر مناطق جهان، افزایش یافته است. اما تا سال ۲۰۰۱ کانادا یکبار دیگر کاملا جلوتر از رقبای خود بوده و ۳۵درصد تولید جهانی را در اختیار داشت که عمدتا بیانگر بهره‌برداری از معادن جدید مک‌آرتور ریور بود که توانست محصولات خود را به بازارهای نسبتا راکد جهانی که هنوز تمایلی برای خرید محصولات جدید نداشتند، عرضه کند.
در این شرایط، ورود اورانیوم کاملا غنی شده به بازار سلاح‌های نظامی‌آمریکا و روسیه موجب شد که تقاضا برای اورانیوم تازه استخراج شده تنزل زیادی پیدا کند. این شرایط تاثیر زیادی روی شرکت‌های استخراج کننده اورانیوم در جهان که مواجه با کاهش مستمر قیمت‌های اورانیوم، قراردادهای عرضه بلندمدت و عدم چشم‌انداز مطلوب در کوتاه مدت برای بهبود وضع بازار آن شده بودند گذاشته و در نتیجه از هزینه‌های اکتشاف و دیگر هزینه‌های مصنوعی خود کاستند.
در بین سال‌های ۱۹۸۶ و ۲۰۰۲ تقاضا برای اورانیوم تقریبا ثابت و قابل پیش بینی بود و اورانیوم جدید برای عرضه، بسیار فراوان بود. ناگهان قیمت اورانیوم سقوط کرد، اکتشافات متوقف شد و شرکت‌های نفتی بزرگ (که قبلا علاقه‌مند به مشارکت در اکتشاف اورانیوم بودند) عرصه را خالی کردند، شرکت‌های کوچکتر ادغام یا ناپدید شدند. اما مشکل‌ترین مساله عدم وجود کارشناسان مجرب و کافی اکتشاف اورانیوم بود چون زمین شناسان کارکشته چاره‌ای نداشتند به جز رها ساختن اورانیوم و رفتن به دنبال استخراج سایر مواد معدنی.
150 شرکت اورانیومی در کانادا
از سال ۲۰۰۲ به بعد این تصویر یا شرایط کاملا تغییر پیدا کرده است. با بالا رفتن تقاضا برای انرژی و نگرانی‌های ناشی از آلودگی محیط زیست (تولید گازهای گلخانه‌ای)، صنعت هسته‌ای جهان جانی به خود گرفته و مهم‌تر از همه اینکه از نظر سیاسی نیز از آن حمایت می‌شود. نه تنها انگیزه‌های جدید برای احداث نیروگاه‌های هسته‌ای جدید به وجود آمده است بلکه یکبار دیگر اکتشاف اورانیوم یک تجارت پر‌سود و مهم محسوب می‌شود. حدود ۱۵۰ شرکت اکتشاف و استخراج اورانیوم در بازار بورس کانادا به ثبت رسیده است که به‌رغم جوان و کوچک بودن این شرکت‌ها آنان توانسته‌اند با جمع‌آوری منابع مالی کافی در تمام مراحل، پیشرفت مطلوبی در ظرف ۲ یا ۳ سال گذشته در صنعت اورانیوم به دست آورند.
میزان این سرمایه‌گذاری‌ها بسیار قابل توجه است به طوری که یکی از تولیدکنندگان اصلی‌ایالت ساسکا چوان به نام Cogema Resources گزارش می‌کند که از سال ۱۹۸۰ تاکنون از پروژه‌های صنعت استخراج اورانیوم کانادا حدودا بیش از 3/4 میلیارد دلار کانادا فقط در‌ایالت ساسکا چوان سرمایه گذاری شده است که این رقم شامل سرمایه، اکتشاف و هزینه‌های قبل از استخراج می‌شود.
پیشرفت‌های قرن بیستم
صنعت استخراج اورانیوم در کانادا در دهه ۱۹۳۰ با کشف کانه‌سنگ Uraninte) Silver_Pitchblende) در بندر رادیوم در دریاچه‌ای (Great Bear) در شمال شرقی این کشور آغاز شد. به دلیل عدم موفقیت در استخراج معدن طلای‌ایالت مانی توپا، در سال ۱۹۳۰ شرکت معدنی طلای الدورادو، کانسارها را کشف کرده و ۲ سال بعد معدن آن استخراج شد. در ۷ سال بعدی ماده معدنی اورانیت آن به عنوان منبع رادیوم استخراج شده و سپس مدت زمان کوتاهی معدن بسته شده و مجددا توسط دولت کانادا توسط شرکت معدنی و فرآوری الدورادو و کرآن حفاری شد.
مصرف آن در صنایع نظامی‌و سپس در مصارف غیرنظامی‌بود و سپس تا ۲۰ سال پس از آنکه ذخیره اورانیوم آن پایان یافت کار در معدن برای استخراج ذخیره نقره ادامه داشت. ضمنا در اواخر دهه ۱۹۴۰ و اوایل دهه ۱۹۵۰ در شمالی‌ترین مناطق کانادا، ذخایر عمده اورانیوم در کنار دریاچه اونتاریو (Elliot) کشف شد که به صورت کانسارهای نوع کلوخه شده یا جوش سنگ بود که بیش از ۳۰ سال به عنوان جایگاه اصلی تولید اورانیوم کانادا محسوب می‌شد. اما در اواخر دهه ۱۹۸۰ با افزایش رقابت بین تولیدکنندگانی که هزینه تولید آنان در جهان پایین‌تر بود ناقوس مرگ استخراج معادن اورانیوم در اونتاریو نواخته شد و حتی نیروگاه برق هسته‌ای ایالتی به نام اونتاریو هیدرو نتوانست قراردادهای برداشت خود را تجدید کند و آخرین معدن آن نیز در سال ۱۹۹۶ بسته شد.
به‌رغم این مساله، بعدها زمینه‌ای ایجاد شد تا فعالیت‌های اکتشاف در سایر مناطق کانادا از جمله در غنی ترین بخش آن یعنی شمال ساسکا چوان ادامه یابد. تا اواخر دهه ۱۹۶۰ با شناخت تازه‌ای از مکانیسم‌های تشکیل دهنده کانسارهای اورانیوم نوع دگر شیبی حوضه‌های Athabasca به عنوان یک ذخیره اصلی شناسایی شده و در سال ۱۹۶۸ با کشف کانسار رابیت لیک توسط شرکت معدنی گلف، میزان رسورسس این فعالیت‌ها تایید شد.
سایر کشفیات به دنبال آن به دست آمد و سال ۱۹۷۵ به عنوان سال کشف کانسارهای Collins Bay در کمپ رابیت لیک و کانسار Gaertner نامیده شد که امروزه بزرگ‌ترین واحد بهره‌برداری اورانیوم در جهان است. پس از آن از سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۸ معادن اورانیوم متعددی نیز کشف شد.
شرکت معدنی کامکو (Cameco)
شرکت معدنی کامکو ۲۰درصد سهم تولید اورانیوم جدید جهانی را به خود اختصاص داده است و از این نظر در جهان دارای مقام نخست بوده و با عواید بسیار بالایی در آمریکا و کانادا فعالیت می‌کند. نزدیک‌ترین رقیب این شرکت Cogema است که ۱۳درصد تولید جهانی را در سال ۲۰۰۴ در اختیار داشته است و در کانادا، نیجریه و سایر مناطق جهان، اورانیوم استخراج می‌کند. سومین شرکت بزرگ استخراج‌کننده اورانیوم در جهان شرکت ERA است که در استرالیا فعالیت می‌کند.
امروزه صنعت استخراج اورانیوم دارای استاندارد بالایی است که این استاندارد بسیار سخت تر و دقیق‌تر از گذشته شده است. کشور کانادا هر دو فاز یا مرحله را تجربه کرده است که در گذشته انتقادهایی از روش‌های استخراج آن می‌شده که بعضا آن را تغییر داده و در نتیجه از تاثیرات منفی انسانی و محیطی آن کاملا کاسته است.
میزان حمایت دولت کانادا از استخراج اورانیوم کاملا تغییر یافته است به طوری که در‌ایالت ساسکا چوان، دولت‌ایالتی را تشویق می‌کند چون از نظر زیست محیطی هیچ‌گونه مشکلی‌ایجاد نمی‌کند.
سازمان جهانی انرژی اتمی‌اشاره می‌کند که سیاست‌گذاری‌ها نسبت به دهه ۱۹۹۰ کاملا معکوس شده است چون اعتقاد بر این است که اشتغالی که این صنعت برای اقتصاد استان‌ایجاد می‌کند مهم‌تر از آن است که با ملاحظاتی چون مشکلات زیست محیطی آن را متوقف کرد بلکه باید از راه اثرات زیست محیطی آن را کاست. کانادا ۷۰ سال است که در خط مقدم تولید اورانیوم قرار دارد. امروزه ذخایر بالا و مرغوب آن نشان دهنده این است که این کشور همچنان قادر خواهد بود در آینده نیز این جایگاه را در جهان برای خود حفظ کند.
ارسال نظر