صنعت برای دانشگاه پول خرج کند

فرید قدیری:

گروه صنعت و معدن- با نزدیک شدن به بزرگداشت روز صنعت و معدن همچون سال‌های گذشته سلسله همایش‌های تخصصی درباره موضوعات مرتبط با صنعت آغاز شده است.

اولین همایش علمی تخصصی صنعت با عنوان توسعه صنعتی، اشتغال و رفاه اجتماعی عصر چهارشنبه گذشته در محل سالن‌ همایش‌های سازمان مدیریت صنعتی برگزار شد. بزرگان دانشگاه و صنعت در حالی درباره راهکارهای رسیدن به توسعه صنعتی و رشد اشتغالزایی در این بخش سخن گفتند که حضار تنها ۵۰ نفر بودند که البته این ۵۰ نفر هم بعد از پایان قسمت اول همایش به کمتر از ۴۰ نفر تقلیل پیدا کردند.

در این همایش موضوعات مختلفی همچون ضرورت ایجاد ثروت و اولویت آن بر توزیع درآمد، آزادسازی اقتصادی مقدم بر خصوصی‌سازی، اقتصاد باز مقدمه ایجاد فرصت شغلی، تقویت حوزه کاربردی در دانشگاه‌ها و در رشته مهندسی در کنار نظام آموزشی تئوریک و تحرک صنعتگران بر هزینه کردن برای دانشگاه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در ابتدای همایش، شهریار خاشع که معمولا در اغلب همایش‌های صنعتی به عنوان رییس پانل حاضر می‌شود با بیان چند مطلب به طرح موضوع پرداخت: نتایج مطالعات یونیدو در سال ۱۳۵۳ درباره «اقتصاد ایران در سال ۲۰۰۰» نشان می‌دهد کشور ما در چنین سالی با دو مشکل و معضل بلندمدت در بخش اقتصاد با عناوین «اشتغال» و «توزیع درآمد» روبه‌رو خواهد بود. اکنون که بیش از ۳۰ سال از این تحقیق می‌گذرد می‌بینیم که اشتغال و توزیع درآمد همچنان از معضلات اقتصاد ایران به شمار می‌آیند.

وی سپس به نرخ بیکاری در کشور در مقایسه با سایر کشورها اشاره کرد و گفت: پیش‌بینی می‌شود نرخ بیکاری در ایران ظرف یک سال آینده ۴/۱۵درصد باشد که این رقم در مقایسه با نرخ بیکاری کشور مصر با ۹/۱۰درصد و یا کشورهایی نظیر چین، تایلند و ژاپن که نرخ بیکاری در آنها به ترتیب ۸/۹درصد، یک‌درصد و ۴درصد است رقم قابل توجه و بسیار زیادی است.

خاشع در عین حال باسواد بودن بیش از ۸۴درصد از جمعیت کل کشور را (براساس تعاریف مرکز آمار ایران در سال ۸۵) نقطه قوت دانست و گفت: سهم اشتغال در بخش صنعت از ۷/۳۰درصد در سال ۷۵ به ۵۱/۲۶درصد در سال ۸۵ رسید و سهم اشتغال در بخش خدمات نیز از ۵/۴۴درصد در سال ۷۵ به ۷۳/۴۸درصد در سال ۸۵ رسید که البته در کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی پیش‌بینی بر این است که در آینده نیروی کار در بخش صنعت کاهش و بیشتر به بخش خدمات برود.خاشع همچنین نرخ بیکاری جوانان در کشور را بالا عنوان کرد. رییس پانل در همایش توسعه صنعتی، اشتغال و رفاه اجتماعی گفت: در سال تحصیلی ۸۵-۸۴ تعداد ۲میلیون و ۳۸۹هزار نفر در دانشگاه‌ها در حال تحصیل بوده‌اند.

مدرک‌گرایی در برابر مهارت‌گرایی

دکتر حسن فرید اعلم، استاد دانشگاه در رشته‌های مهندسی در این همایش با انتقاد از فرهنگ رایج در بین مردم و به خصوص کارفرما درباره مدرک‌گرایی گفت: اغلب خارجی‌هایی که در پروژه‌های نفتی در جنوب کشور در حال فعالیت هستند تکنسین هستند و تا به حال یک نفر هم از آنها مدرک نخواسته است.

اما کاربلد هستند و چون مهارت دارند به کار گرفته شده‌اند. بنده جوشکار خارجی سراغ دارم که در پروژه‌های جنوب کشورمان ماهی ۲۰میلیون تومان حقوق می‌گرفت.

همین مدرک‌گرایی باعث شده کسی که در هنرستان فنی-حرفه‌ای درس می‌آموزد بعد از پایان دوره تحصیلی به جای آنکه وارد بازار کار شود وارد دانشگاه می‌شود و از آنجا هم روانه خارج از کشور می‌شود.

بنابراین لازم است که در وضعیت آموزش‌های صنعتی تجدیدنظر شود.

دکتر فریداعلم با اشاره به گذراندن ۲سال سربازی گفت: نیروی متخصص تا از دانشگاه بیرون می‌آید ۲سال سربازی می رود که در نتیجه همه آنچه را که آموخته فراموش می‌کند.

این استاد با سابقه دانشگاه پیشنهاد داد در کنار کارخانه‌های صنعتی، هنرستان‌های صنعتی ایجاد شود تا آموزش فنی - حرفه‌ای به افراد داده شود.

دکتر فرید اعلم گفت: یکی از علل بیکاری، نداشتن مهارت است.

پرورش در ایران در تضاد با آموزش

مهندس خسرو سلجوقی مدیر کارآفرینی وزارت کار و امور اجتماعی در همایش توسعه صنعتی، اشتغال و رفاه اجتماعی گفت: در نظام پرورشی ما نوعی تضاد با آموزش وجود دارد. در گذشته ما را می‌بردند اردو و چادر می‌زدیم. در همین اردو و چادر زدن ما تلاش کردن را یاد می‌گرفتیم. اما این مساله با رفتارهای امروزه کاملا در تضاد است. در حال حاضر چون خبری از چادر صحرایی نیست و در مراکز اردو ساختمان‌های بتنی با سقف و رستوران وجود دارد بچه‌های مدرسه، تلاشی لازم نیست بکنند!

سلجوقی از شروع تدریس ۳واحد کارآفرینی در تمام رشته‌های دانشگاهی در آینده‌ای نزدیک خبر داد و گفت: در شورای‌عالی اشتغال مصوب شد اولین دانشکده کارآفرینی در دانشگاه تهران راه‌اندازی شود.

آموزش حین کار

دکتر جواد ناطق استاد دانشگاه پلی‌تکنیک (امیرکبیر) و با سابقه بیش از ۲۵سال در یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های صنعتی، دیگر سخنران این همایش بود که بر آموزش در حین کار تاکید فراوان کرد.

دولت‌ها مقصرند، تقصیر را گردن مردم نیندازیم

دکتر موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان که در این همایش به عنوان سخنران دعوت شده بود مهم‌ترین راه تحقق توسعه صنعتی و به تبع آن رشد اشتغال‌ و رفاه را در گرو آزادسازی اقتصاد دانست: ما بعد از ۵۰سال به این نتیجه رسیدیم که راهکار اصلی، تولید ثروت است. اما در گذشته کسی به چنین مسئله‌ای اعتقاد نداشت. کسانی که امروز اعلامیه می‌نویسند مبنی بر آزادسازی اقتصاد، در دوره آقای هاشمی رفسنجانی سیاست‌های اقتصادی را به سخره می‌گرفتند. در حال حاضر دولت فعلی با وعده‌های مردمی بودن سرکار آمده و کاملا دیدگاه‌های اقتصاد غیردولتی را پذیرفته است. اما در عمل خلاف آن عمل می‌کند.

آزادسازی مقدمه خصوصی‌سازی

دکتر غنی‌نژاد استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه مقدمه خصوصی‌سازی آزادسازی است گفت: وقتی دولت نرخ بهره را به صورت دستوری تعیین می‌کند، بر روی قیمت کالا نقش دارد اینها با وعده‌هایی که می‌دهد در تناقض است. دولت باید تکلیف مردم را روش کند که اقتصاد آزاد را می‌خواهد یا خیر؟ و تا زمانی که این قضیه روشن نشود سیاست‌های ابلاغی اصل ۴۴فقط در حد حرف باقی خواهد ماند.

صنعت کمی برای دانشگاه خرج کند

دکتر هوشنگ افشاری که استاد دانشگاه و بنیانگذار صنعت مدرن در کشور معرفی شده بود در این همایش گفت: وضعیت آزمایشگاه‌ها در دانشگاه‌های سراسر کشور بسیار وخیم است. در بهترین دانشگاه ایران یعنی دانشگاه صنعتی شریف زمانی که به قطعات موجود در آزمایشگاه نگاه می‌کنید نشان دولت‌های پیش از انقلاب بر روی آنها حک شده است.

دکتر افشاری که در زمان قبل از انقلاب جزو اساتید برجسته کشور و پایه‌ریز برنامه‌ریزی‌های درسی برای رشته‌های مهندسی در دانشگاه بوده در ادامه گفت: ۱۰سال پیش چند دستگاه ماشین صنعتی برای دانشگاه پلی‌تکنیک جهت تحقیقات بر روی موتور خودرو سفارش داده بودم اما اخیرا که به دانشگاه رفتم دیدم هنوز جعبه ماشین‌ها باز نشده است این نشان می‌دهد اساتید دانشگاهی هم تمایلی به تحقیق ندارند.دکترافشاری خاطر نشان کرد: صنایع باید اسپانسر دانشگاه‌ها شوند. در آمریکا و در یکی از بزرگترین دانشکده‌های فنی- مهندسی کمپانی GM(جنرال موتورز) یک ماشین صنعتی به ارزش ۷۵میلیون دلار را به این دانشکده هدیه کرده است.وی سپس از صنعتگران خواست برای کارآموزان دانشجو پول خرج کنند.

چرا مدیران نیامدند

۱ - طبق سرشماری سال ۱۳۸۲ تعداد کارگاه‌های صنعتی در کشور در آن سال معادل ۴۴۲هزار و ۴۲۲واحد بوده است. با این حساب رقمی بیش از یک‌میلیون مدیر و کارشناس ارشد صنعتی در کشور وجود دارد.

اما در همایش تخصصی که هفته گذشته در سازمان مدیریت صنعتی برگزار شد تنها ۵۰نفر حضور داشتند. اگر قرار بود همان افرادی که در طول چند سال گذشته از سازمان مدیریت صنعتی مدرک مدیریتی اخذ کرده‌اند در این همایش حضور پیدا می‌کردند تعداد حضار حداقل چند ده‌برابر می‌شد.

۲ - نکته دیگر آن است که در همایشی که در واقع متولی اصل آن سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران است، مهدی مفیدی- رییس آن سازمان (شرکت)- و دیگر مدیران این سازمان حضور نداشتند.

۳ - بحث‌هایی که در این همایش مطرح شد، علاج‌بخشی از مشکلات صنعت است. مسائلی همچون بها دادن صنعت به دانشگاه، قرار ندادن معیار مدرک برای استخدام و هزاران نکته‌ای که پیشکسوتان صنعت و دانشگاه عنوان کردند نسخه‌ای است که صنعت بیمار ایران را می‌تواند درمان کند. چرا صنعتگران غایب بودند؟ همایش با چه هدفی برگزار شده بود؟‌

۴ - آزمایشگاه‌های صنعتی در دانشگاه‌ها بوی «نا» می‌دهد! استادان دانشگاه که سابقه چند ساله در صنعت دارند به حق در همایش مذکور در این موضوع که معضل جدی رشته‌های مهندسی در دانشگاه‌ها است بحث کردند.

واقعا با چه هدفی دانشجو وارد دانشگاه می‌شود؟ آیا هدف صرفا سپری کردن عمر در سر کلاس‌های درس و خواندن معادله چند مجهولی، معادله ، سرعت، دینامیک و از این درس‌ها است که هر کدام را یکبار در دبیرستان به طور کامل خوانده‌‌اند؟

فرق دانشگاه با دبیرستان چیست؟ صنعت که مدام از مشکلاتش می‌گوید تا به حال چه فکری برای دانشگاه‌ها کرده‌است؟

آیا صنعت‌گران به این حقیقت که دانشگاهیان می‌تواند کمک حال تولید باشند اعتقادی ندارند؟