پای مسکو به خط لوله صلح هم باز شد
گروه انرژی- پای مسکو سرانجام به پروژه خط لوله صلح نیز باز شد. به گزارش خبرنگار ما، مذاکرات سه جانبه ایران، پاکستان و هند در حالی قرار است در نیمه دوم ژانویه سال ۲۰۱۰ میلادی آغاز شود که شرکت گازپروم روسیه نیز به عنوان مهره چهارم، در این مذاکرات حضور خواهد داشت. طی سال‌های اخیر حضور روسیه به خصوص در نقشه گازی منطقه و فرامنطقه، رنگ جدی‌تری به خود گرفته است؛ به گونه‌ای که با تعریف دو پروژه نورد استریم و سوث استریم، رقیب جدی برای پروژه نابوکو جهت صدور گاز به اروپا شده است. پروژه‌ای که از سوی بسیاری از مقامات ارشد اقتصادی آسیایی و اروپایی، منبع اصلی تامین‌کننده گاز آن، ایران است. حال روسیه در اقدامی‌دیگر حضور خود را در پروژه خط لوله صلح تثبیت کرده است؛ پروژه‌ای که بر اساس تعریف اولیه طرح توجیه اقتصادی، گاز ایران را از منطقه پارس جنوبی یا شمالی به دو کشور پاکستان و هند صادر کند.
«روسیه اینجا» «روسیه آنجا» «روسیه همه جا»
حال سرکشی روسیه به خط لوله صلح که قریب دو دهه از مذاکرات آن می‌گذرد، نظر برخی از کارشناسان و تحلیل گران انرژی در کشور را جلب کرده است. روسیه همواره تلاش کرده از حضور حداکثری تا حداقلی در پروژه‌های راهبردی ایران از جمله تولید نفت از مخزن پارس جنوبی تا ترانزیت نفت، پروژه‌های پتروشیمی و حالا صادرات گاز به پاکستان و شاید هندوستان بازی بکند. حضور روسیه در پروژه‌های نفتی ایران که تاکنون منجر به سرمایه‌گذاری جدی طی سال‌های اخیر به جز دوفاز پارس جنوبی نشده است؛ ظاهرا تنها در جهت کنترل اطلاعات و مدیریت انرژی در منطقه صورت می‌گیرد. واژه «تمایل به همکاری ...» عبارت کلیشه ای است که همواره از سوی روس‌ها شنیده می‌شود. حال سوال اینجا است که در خط لوله‌ای که دومین دارنده گاز در جهان، نقش اصلی را در آن بازی می‌کند حضور روسیه جهت اطمینان خاطر برای هند و پاکستان است؟ ارسال کارت دعوت برای روسیه در پروژه‌ای که سال‌ها است ایران برای جلب‌نظر دو کشور رایزنی و تقلا می‌کند، چه تعبیری دارد؟
تحریم به سود روس‌ها
از نگاه تحلیل گران به طور قطع گسترش نفوذ روسیه در پروژه‌های نفت و گاز ایران تاکنون نتیجه پیش برنده‌ای برای عبور از تحریم‌های سرمایه‌گذاری در نفت و گاز نداشته است و حتی تحریم به سود روس‌ها تمام شده است.
در این بین نماینده شرکت گازپروم در تهران در حاشیه نشست گازی دوجانبه ایران و پاکستان که اواخر هفته گذشته در تهران انجام شد، اظهار داشته که این شرکت از سال ۱۹۹۸ روی این پروژه کار کرده است.به گزارش ایسنا، ابوبکر شاموزوف اظهار داشته: در تمام این تفاهم‌نامه‌ها برای مشارکت و راهبردی کردن عملیات ساخت خط لوله صلح اعلام آمادگی کرده‌ایم و در مذاکرات اخیر کمیته مشترک ایران و روسیه، مدارکی مبتنی بر حضور گازپروم در این پروژه آماده امضا شده است.
سهم بری روسیه بعدا مشخص می‌شود
به گفته وی میزان سهم و چگونگی حضور گازپروم پس از تکمیل مذاکرات مشخص خواهد شد. به‌نظر ما حضور گازپروم در این پروژه می‌تواند امنیت خط لوله و اهمیت آن را افزایش دهد، زیرا گازپروم تجربه طولانی در ساخت خط لوله‌های طولانی دارد و می‌تواند در بخش سرمایه‌گذاری راهبری موفق باشد.نماینده گازپروم در تهران با بیان اینکه هرچه میزان گاز انتقالی بیشتر باشد، هزینه حمل هر متر مکعب گاز کمتر خواهد شد، توضیح داد: یکی از راه‌های کاهش هزینه، استفاده از شرکت‌های بومی است که به این منظور تلاش می‌شود از شرکت‌های ایرانی و پاکستانی و امکانات آنها استفاده کنیم.وی یادآوری کرد: هدف از این کار ایجاد اشتغال، توسعه اقتصادی و فنی و درمجموع نزدیکی این کشورهاست. به‌این ترتیب می‌تواند شرکت چندجانبه‌ای برای ساخت خط لوله ایجاد شود که مسائل انتقال پایدار گاز را پیگیری کند.به گفته وی به‌نظر می‌رسد راهبری انتقال گاز توسط یک شرکت می‌تواند موثر باشد، زیرا در روسیه نیز تجربه به‌گونه‌ای است که مدیریت ۱۵۰هزار کیلومتر خط لوله فشار قوی توسط یک مرکز دیسپچینگ انجام می‌شود.
نشست سه جانبه، یک ماه دیگر
از سوی دیگر حجت‌الله غنیمی‌فرد، نماینده ویژه وزیر نفت در خط لوله صلح در پایان روز دوم مذاکرات دوجانبه گازی میان ایران و پاکستان که با حضور ارشاد احمد کلیم، معاون وزیر نفت‌ومنابع طبیعی پاکستان انجام شد، گفته است: در نشست سه‌جانبه ایران، پاکستان و هند که طی یک ماه آینده انجام خواهد شد، نمایندگان شرکت گازپروم نیز حضور دارند و برای توافق برسر قرارداد عملیاتی و رئوس ترانزیت گاز به هند مذاکره خواهیم کرد.به گفته وی شرکت گازپروم برای ساخت خط لوله مطالعاتی را انجام داده است که پیش‌بینی می‌شود تا ۲۰ روز آینده طرف روسی اطلاعات خود را به روز کند تا پس از دریافت اطلاعات از هند و پاکستان، با دعوت ایران نشستی سه‌جانبه در نیمه دوم ژانویه تشکیل شود.
همچنین ارشاد احمد کلیم، معاون وزیر نفت و منابع طبیعی پاکستان نیز در پایان مذاکرات خود در تهران اظهار داشت: تلاش می‌کنیم واردات گاز از ایران زودتر از دسامبر ۲۰۱۳ انجام شود که پیش‌بینی می‌شود با توافق بر سر قرارداد عملیاتی و الحاقات باقی‌مانده حداکثر تا ۱۵ فوریه (۲۶ بهمن) این موارد را امضا کنیم. وی اظهار کرد: از ایران درخواست می‌کنیم حجم گاز صادراتی را از ۵/۲۱ میلیون مترمکعب توافق شده کنونی به روزانه ۳۰ میلیون مترمکعب افزایش دهند. وی درباره آمادگی پاکستان برای ترانزیت گاز ایران به کشور ثالث نیز گفت: دولت پاکستان از قبل آمادگی خود را برای ترانزیت گاز ایران به کشور ثالث اعلام کرده و هم‌اکنون نیز در نشست تهران مدارک را نهایی خواهیم کرد.
شناسایی کریدور خط لوله
وی درباره حضور هند در خط لوله صلح تصریح کرد: از سال‌های گذشته منتظر پیوستن هند به این پروژه بودیم و از حضور آنها استقبال می‌کنیم. معاون وزیر نفت‌ومنابع طبیعی پاکستان با اشاره به اینکه پاکستان مشاور ساخت خط لوله را آماده کرده و تمامی مجوزها را از دولت دریافت کرده است، خاطرنشان کرد: کریدوری که باید خط لوله از آن بگذرد، شناسایی و آماده شده است؛ امکان‌سنجی اقتصادی مسیرهای عبور خط لوله نیز در حال پایان است.
نقل قول از مدیرعامل
وی با اشاره به گفته مدیرعامل شرکت گاز بین ایالتی پاکستان، تشریح کرد: قسمتی از ساخت خط لوله به پیوستن هند بستگی دارد، ولی حتی درصورتی که هند نیاید نیز قطعا به دنبال اتمام ساخت خط لوله گاز تا دسامبر ۲۰۱۳ هستیم. دور جدید مذاکرات صادرات گاز ایران به پاکستان از صبح سه‌شنبه (۱۰ آذر) طی نشستی در تهران برگزار شد که تا پنجشنبه (۱۲ آذر) ادامه داشت. محور مذاکرات در این دور نهایی‌کردن قرارداد عملیاتی صادرات گاز و موافقت در رئوس کلی ترانزیت گاز از طریق عبور خط لوله از مسیر پاکستان به کشور ثالث بوده است.قرارداد صادرات گاز که در خرداد ماه امسال با حضور روسای جمهور دو کشور به امضا رسید، به منظور نافذ شدن، نیاز به انجام اقداماتی از جمله مبادله قرارداد عملیاتی و موافقت‌نامه ترانزیت گاز از پاکستان به هندوستان و کسب مجوزهای لازم از سوی مقامات رسمی دو کشور دارد.در این رابطه پیش‌تر حجت‌الله غنیمی‌فرد، نماینده ویژه وزیر نفت در مذاکرات صادرات گاز به پاکستان گفته بود که هیات پاکستانی به زودی زمان دقیق سفر خود به ایران را برای امضای بند نافذ شدن قرارداد صادرات گاز به پاکستان اعلام می‌کند.
بندهای باقی مانده
در قرارداد صادرات گاز به پاکستان بندهایی وجود دارد که تا زمانی که آن بندها اجرا نشود، قرارداد نافذ نمی‌شود. یک بند این است که قرارداد عملیاتی امضا شود؛ بند دیگر این است که دو طرف مجوزهای لازم را از دولت‌های متبوع خود بگیرند و بند سوم اینکه برای ترانزیت گاز از پاکستان به هندوستان، HOA (سرفصل‌های توافق‌نامه) امضا شود.
در این رابطه مجوز داخلی دو کشور از دولت‌ها گرفته، نشست‌های کارشناسی برای توافق سر فصل‌های ترانزیت گاز از پاکستان به هند انجام و توافق مربوط به عملیات فنی (operation agreement) تهیه شده که به این ترتیب با امضای آنها در نشستی که قرار است طی هفته‌های جاری در تهران برگزار شود، قرارداد نافذ خواهد شد. به‌این ترتیب، پس از اینکه قرارداد نافذ شد، دوطرف باید به‌دنبال اجرای خط لوله بروند که در این زمینه ایران حدود ۲۵۰ کیلومتر از خط لوله از ایرانشهر تا مرز پاکستان را باید اجرا کند و خط لوله عسلویه ـ ایرانشهر نیز در حال تکمیل است. پاکستان نیز در خاک خود باید خط لوله‌ای به‌طول ۸۰۰ تا ۹۰۰ کیلومتر آماده کند که تا سال ۲۰۱۴ زمان برای انجام این کار وجود دارد.
ارسال نظر