محسن ایلچی

بازی‌ای که دهلی نو سال‌ها است با تهران بر سر احداث خط لوله صلح و خرید گاز انجام می‌‌دهد، درست شبیه به همان رولتی (بازی مرگبار) است که نزدیک به دو دهه مسکو با تهران بر سر احداث نیروگاه هزار مگاواتی بوشهر ادامه می‌دهد. دهلی نو از سال ۱۹۹۰ قرار است با احداث خط لوله صلح، گاز ایران را خریداری کند، اما یک دهه بهانه تنش با پاکستان باعث تعویق اجرای این پروژه شده و ایران را از حضور جدی در نقشه انرژی منطقه محروم کرد و حال مدت‌ها است که فشار سیاسی واشنگتن بهانه و دلیل تاخیر اجرای این طرح، عنوان شده است. در واقع، دهلی نو سال‌هاست که همانند مسکو بازی دوگانه‌ای با ایران داشته است و توانسته با دیپلماسی خاص شبه قاره، هم خرید گاز و اجرای پروژه خط لوله صلح را به تعویق درآورد و هم با بازی با برگ ایران از آمریکا امتیاز اتمی ‌بگیرد.حالا بعد از این همه کش و قوس و ده‌ها دور مذاکره بی‌فرجام طی ۲۰ سال نمایندگان ارشد نفتی ایران راهی دهلی شدند تا دور جدید مذاکرات برای نهایی کردن قرارداد صادرات گاز به هند را آغاز کنند. این در شرایطی است که در قطعنامه‌ای که هفته جاری از سوی شورای حکام علیه تهران صادر شده، «هند» کشوری بود که به همراه «رفیق مسکو» در کنار کشور «دوست چین» و سایرین ایستاد.در شبی که نمایندگان تهران در دهلی به سر می‌بردند، رییس جمهور احمدی‌نژاد در گفت‌وگوی مستقیم تلویزیونی گفت که در مناسبات با کشورهایی که علیه ایران قطعنامه شورای حکام را صادر کرده‌اند، تجدیدنظر خواهد کرد. این واقعیت که صنایع نفت و گاز برای تحقق برنامه پنجم توسعه سالانه نیاز به ۳۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دارد را نمی‌توان از نظر دور داشت. الزامات تامین مالی پروژه‌های صنعت نفت و گاز، همه مانع از اتخاذ رویکردهای غیرراهبردی می‌شود، اما واقعیت این است که با وجود آنکه دهلی توافق‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز کشور داشته، اما هیچ کدام از توافق‌ها فراتر از ورق نبوده است.

کشور ۷۲ ملت تاکنون برای توسعه میدان فروزان، واگذاری سهام فاز ۱۲ پارس جنوبی، خرید گاز مایع(ال ان جی)، توسعه میادین نفت و گاز در دریای خزر، سرمایه‌گذاری در میدان فرزادبی، سرمایه‌گذاری برای توسعه میدان فارسی، با تهران تفاهم‌نامه‌های چند میلیارد دلاری امضا کرده است. اما اجرای آن به آینده‌ای موکول شده که شاید هیچ‌گاه نیاید.

واقعا کسی نمی‌داند که مقامات ارشد وزارت نفت، از زمان وزارت آقایان «آقازاده»، «نامدار زنگنه»،‌ ... تاکنون چه تعداد سفر و میزبانی برای جلب نظر دهلی و تلاش برای تفاهم میان اسلام آباد و دهلی همچنین فرمول فروش گاز انجام داده‌اند. کسی می‌داند؟حالا هم بعد از دو روز مذاکره، مدیرعامل شرکت نفت که در راس هیاتی به دهلی سفر کرده است، می‌گوید: «بعد از دو سال توقف، هند به مذاکرات سه جانبه بازمی‌گردد.» به نظر شما دهلی نو تا چه زمانی با برگ تهران و آمریکا بازی می‌کند؟