رویای تولد سازمان‌های بدون کاغذ در کشور
گروه صنعت و معدن-محبوبه فکوری: تصور می‌کنید «ایران بدون کاغذ» چه شکلی داشته باشد؟ چنین کشوری در چه سالی از سنوات آینده شکل می‌گیرد؟ این‌ها سوالاتی است که با گذری به اطراف خود می‌توان به راحتی به آن پاسخ داد. واردات یک‌میلیون تنی کاغذ
نگاهی به زندگی‌های روزمره امروزی در کشور نشانگر آن است که ایران تا دستیابی به این هدف، راه درازی در پیش دارد. اگرچه زیرساخت‌های آن در حال شکل‌گیری است. هم اکنون از مبادلات تجاری تا تحصیل، تحقیق، بانکداری و حتی اطلاع رسانی، همه و همه وابسته به کاغذ است و نتیجه آن نیز، واردات یک‌میلیون و ۲۰۰هزار تن کاغذ در سال و خروج سرمایه‌های کشور برای کاغذهایی است که به صورت عمومی، یکبار مصرف هستند.
اگرچه دولت طی سال‌های گذشته با الکترونیکی کردن برخی روندهای اداری، سعی داشته که گام‌هایی بسیار ابتدایی برای ساختن کشوری بدون کاغذ بردارد، اما باید اذعان داشت که بسترهای این امر هنوز در ایران شکل نگرفته و چندان هم بدون وجود کاغذ، نمی‌توان به حیات کاری و اداری، ادامه داد.
حتی بانکداری الکترونیک که یکی از نمونه‌های شاخص حذف کاغذ و اسکناس‌های کاغذی از چرخه پولی- مالی کشور است، بعد از انجام عملیات الکترونیکی نقل و انتقالات پول توسط دستگاه‌های خودپرداز، فیشی کاغذی را در اختیار مشتریان قرار می‌دهد.
صرفه جویی ۷۰ درصدی با مبادلات الکترونیک
برآوردها نشانگر این است که استفاده از مبادله الکترونیک به جای روش‌های سنتی مبتنی بر کاغذ، موجب ۲۱ تا ۷۰درصد صرفه‌جویی در هزینه فعالیت‌های مختلف تجاری و اقتصادی می‌شود.
البته رییس اتحادیه صنف کاغذفروشان بر این باور است که اگرچه برخی ادارات دولتی گام‌های اولیه را برای الکترونیکی شدن برخی از روندهای اداری خود برداشته‌اند، اما اثری در کاهش مصرف کاغذ در کشور نداشته است.
دولتی‌ها نقش جدی ندارند
منصور حاج آخوندیان در این رابطه به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: «مصرف کاغذ در ایران به حدی بالا است که ادارات دولتی که ۱۵ تا ۲۰درصد میزان مصرف کاغذ در کشور را به خود اختصاص می‌دهند، با الکترونیکی کردن بخشی از روند کاری خود، نتوانسته اند حجم زیادی از مصرف کاغذ را کاهش دهند.»
وی می‌افزاید: «به طور کلی می‌توان گفت که نرم افزاری کردن برنامه‌ها و کارهای دولت، اثر چندانی بر موقعیت مصرف یا واردات کاغذ به کشور نداشته است.»هم‌اکنون مصرف کاغذ تحریر در کشور، یک‌میلیون تن و مقوا و سایر کاغذهای مورد نیاز ۶۰۰هزار تن است. از این رقم ۲۵درصد معادل ۴۰۰هزار تن از داخل و ۷۵درصد یعنی معادل یک‌میلیون و ۲۰۰هزارتن، از خارج کشور تامین می‌شود.
ارزبری یک‌میلیارد دلاری
برای تامین این میزان نیاز در سال گذشته، یک‌میلیارد و ۵۹میلیون دلار ارز از کشور خارج شده است. بنابراین با اندکی صرفه‌جویی، به طور قطع می‌توان منابع درآمدی حاصل را صرف فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم، برای الکترونیکی شدن تجارت و سایر روندهای اداری در کشور کرد.
آخوندیان در این رابطه می‌گوید: «واردات کاغذ ایران هم‌اکنون از کشورهای اندونزی، کره، اتریش، ژاپن، چین، روسیه و کانادا صورت می‌گیرد که ارزبری نسبتا بالایی دارد.»
موضوع دیگر حایز اهمیت در این میان، تلاش برای بازیافت کاغذ و به کار گرفتن بخشی از آن در پروسه‌هایی است که به هرحال باید از کاغذ برای انجام آنها استفاده کرد.
در حالی‌که هم اکنون ۱۵درصد از کاغذهای مصرفی در کشور بازیافت شده و دوباره به چرخه استفاده برمی‌گردند.
صرفه‌جویی ۴۴میلیارد دلاری از بازیافت کاغذ
کارشناسان معتقدند که اگر بازیافت کاغذ از زباله‌های شهر تهران به ۷۵درصد افزایش یابد، سالانه از قطع حدود سه‌میلیون تنه درخت جلوگیری خواهد شد که حدود ۴۴میلیارد ریال صرفه اقتصادی به همراه دارد.
آمارها نشانگر آن است که از مجموع هفت هزار تن زباله تولیدی روزانه شهر تهران، حدود ۱۰درصد یا ۷۰۰ تن آن، کاغذ و مقوای باطله است که تنها بخش ناچیزی از آن یعنی ۳۸درصد بازیافت می‌شود.
نکته دیگری که در دنیای بدون کاغذ مورد توجه قرار می‌گیرد، موضوع امنیت اطلاعات است. زمانی‌که یک جامعه به سمت الکترونیکی کردن روندهای اداری و اجتماعی خود پیش می‌رود، به طور قطع باید به امنیت اطلاعات و ضمانت آنچه که بر روی کاغذ تثبیت نشده و تنها در فضای مجازی به ثبت رسیده است، نیز توجه کرد.
و اینکه چگونه می‌توان تمامی‌افراد یک جامعه را با موضوع الکترونیکی کردن مراحل زندگی و استفاده حداقلی از کاغذ آشنا کرد، موضوعی است که باید بر روی آن اندکی مکث شود.
پیوند نسل جدید با کشور بدون کاغذ
از دیدگاه بسیاری از کارشناسان، نسل بالای چهل سال به سختی با تحولات تکنولوژی همراه می‌شود و می‌توانند کاغذ را از زندگی خود حذف کنند، اما وقتی به نسل بعد نگاه می‌شود، تصویر دیگری در ذهن‌ها نقش می‌بندد.
همان‌طور که هم اکنون بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان، یادگیری با «سی‌دی»های آموزشی را بر کتاب و دفتر و معلم ترجیح می‌دهند. بنابراین زیرساخت‌هایی برای ایرانی بدون کاغذ کم کم در حال شکل‌گیری است و شاید اگر با سرعت مناسب پیش رود، بتوان گام‌های موثرتری در این زمینه برداشت.
به طور قطع در دنیایی که روز به روز به سمت الکترونیکی شدن و حذف مبادلات کاغذی، بروکراسی‌های اداری و رفت و آمدهای زائد پیش می‌رود، ایران باید نسبت به حذف تدریجی کاغذ از زندگی مردم و به حداقل رساندن استفاده از آن، گام‌های جدی بردارد.
ارسال نظر