مته ایران – البرز به بستر خزر می‌خورد؟

عکس: شانا، عبدالرضا محسنی

گروه انرژی - غزاله طایفه: مقامات نفتی ایران هم‌اکنون امیدوارند شروع حفاری در خزر برای سومین بار به ماجرای چاه میثم و مقداد در ۱۹ سال گذشته تبدیل نشود. ایران در سال‌های ۶۹ و ۷۰ در چاه نفت میثم و مقداد در نزدیکی ساحل ایران در دریای خزر به حفاری پرداخت، اما به دلیل بلاتکلیف بودن موضوع حقوقی دریای خزر بحث استخراج نفت در این حوزه برای مدت طولانی به حاشیه رفت.

در این بین آیا بعد از گذشت ۱۹ سال ایران می‌تواند حفاری در خزر را شروع کند؟

بر اساس اعلام مدیرعامل شرکت حفاری شمال سکوی ایران- البرز از اواسط مهر ماه در موقعیت خود جهت حفاری در دریای خزر قرار خواهد گرفت.

این در حالی است که چندی پیش یک خبرگزاری به نقل از مدیرعامل شرکت حفاری شمال از آغاز حفاری اولین چاه اکتشافی ایران در دریای خزر تا مهر ماه امسال خبر داده بود.

هدایت‌ا... خادمی ‌در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در توضیح این موضوع با بیان اینکه از اواسط مهر ماه سکوی ایران- البرز در موقعیت خود جهت حفاری قرار می‌گیرد، اظهار داشت: «از اواسط مهر ماه عملیات لنگراندازی سکو شروع می‌شود و سکوی ایران-البرز را در موقعیت حفاری خود قرار خواهیم داد و بعد عملیات حفاری را شروع خواهیم کرد.»

وی در پاسخ به این سوال که اولین چاه اکتشافی ایران در خزر در چه موقعیتی قرار دارد، توضیح داد: «شروع عملیات حفاری در فاصله ۲۵۰‌کیلومتری از ساحل نکا خواهد بود.»

خادمی‌همچنین در پاسخ به این سوال که آیا شروع عملیات حفاری در این فاصله با توجه به مشخص نبودن رژیم حقوقی ایران در دریای خزر مانعی را ایجاد نمی‌کند، تاکید کرد: «این چاه اکتشافی در آب‌های ایران قرار دارد.»

در این زمینه محمد باقر بهرامی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در آذربایجان نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری آذربایجانی «ترند نیوز» درباره شروع حفاری ایران برای نخستین بار در دریای خزر گفت: این حفاری‌ها فقط در مناطقی که مورد اختلاف با کشورهای همسایه در دریای خزر نیست، انجام می‌شود. بین دو رییس‌جمهور آذربایجان و ایران توافق شده که در منطقه‌ای که «ممنوعه» نامگذاری شده، یعنی منطقه البرز هیچ عملیات حفاری انجام نشود، چون این منطقه مورد اختلاف است و تاکنون هیچ یک از دو کشور در آنجا عملیاتی نداشتند تا اینکه وضعیت حقوقی آن مشخص شود. پیگیری‌های خبری از شرکت نفت خزر در خصوص موقعیت دقیق حفاری حاکی از این است که این چاه در نزدیکی بلوک البرز قرار دارد. بلوک البرز یک با ذخیره نفت در جای احتمالی ۲۰‌میلیارد بشکه، بزرگ‌ترین ساختار شناسایی شده در جنوب دریای خزر است که در محدوده مشترک ایران و جمهوری آذربایجان قرار دارد. این بلوک که در حال حاضر محل مناقشه ایران و این کشور است، در عمق ۵۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است.بحث رژیم حقوقی ایران در دریای خزر در حالی هنوز لاینحل مانده که چهار کشور روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان اقدام به برگزاری نشست چهارجانبه بدون حضور ایران کردند که ظاهرا بررسی مسائل حقوقی خزر نیز در این نشست مورد بررسی قرار گرفته است.

مدیرعامل شرکت حفاری شمال در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به این سوال که آغاز عملیات حفاری اولین چاه اکتشافی در خزر در چه عمقی از آب خواهد بود، اظهار داشت: «عملیات حفاری در اولین چاه در عمق ۷۰۰ تا ۸۰۰ متری از عمق دریا انجام خواهد شد.» خادمی‌در پاسخ به سوال دیگری که اگر عملیات حفاری در اولین چاه اکتشافی در خزر موفقیت‌آمیز باشد، برنامه بعدی شرکت چه خواهد بود، توضیح داد: «از آنجایی که کار حفاری در یک بلوک انجام می‌گیرد، اگر عملیات حفاری در اولین چاه اکتشافی موفقیت‌آمیز باشد، کار توسعه را در همان مخزن ادامه خواهیم داد.» پیش از این نیز سید محمد حسین دانا، مدیرعامل شرکت نفت خزر از پتانسیل سرمایه‌گذاری ۱۰‌میلیارد دلاری در منابع نفت و گاز خزر خبر داده و گفته بود: «کار در آب عمیق متاسفانه زمان‌بر است. پیش‌بینی ما این است که برنامه اولین حفاری سکوی ایران‌ - البرز در فاصله ۲۵۰ کیلومتری از ساحل نکا بین ۶ماه تا یک سال طول بکشد و برای تولید و بهره‌برداری به سازه‌های عظیم‌تری نیاز داریم.» وی در ادامه اظهار داشت: «به طور مثال همین سکوی حفاری حدود ۱۵‌هزار تن سازه فلزی و ماشین‌آلات دارد و اگر قرار باشد کار تولید را شروع کنیم، به تجهیزات بیشتری نیاز داریم که حداقل به ۵ سال زمان نیاز دارد.»

به گفته مدیرعامل شرکت نفت، برای شروع کار تولید و بهره‌برداری از سکو نزدیک به ۳۰۰-۲۰۰‌هزار تن سازه فلزی لازم است و به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد، تولید و بهره‌برداری از خزر در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست.

مدیرعامل شرکت حفاری شمال همچنین هدف از حفر اولین چاه اکتشافی را شناسایی بیشتر مخزن و جمع‌آوری اطلاعات آن دانسته و گفته بود: پس از نمودارگیری از چاه و بررسی کلیه اطلاعات توسط شرکت ملی نفت حفر چاه‌های جدید به حفاری شمال ابلاغ خواهد شد.

وی امیدوار است که شروع حفاری سکوی ایران- البرز در خزر به ماجرای چاه‌های میثم و مقداد در ۱۹ سال گذشته تبدیل نشود.