واکنش‌های جدید به 13 برنج وارداتی
گروه صنعت و معدن- محبوبه فکوری: «محسن»، «خاطره»، «مژده»، «آریا» و ...... دیگر یک نام معمولی برای خانواده‌های‌ایرانی به شمار نمی‌‌روند. به طور قطع از‌این پس مصرف کننده با شنیدن‌‌این نام‌های تجاری در گروه مواد غذایی به راحتی از کنار آن‌ها عبور نمی‌کند.

با اعلام نتایج آزمون‌اندازه‌گیری سرب، آرسنیک و کادمیوم در ۱۳ نمونه برنج خارجی از سوی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی‌ایران،‌این نام‌ها، اگرچه برندهایی شناخته شده در بازار مواد غذایی خواهند بود، اما باید پاسخگوی خریدارانی باشند که برنج‌های مزبور به مهمانی سفره‌های آنها رفته بودند.
این 13 برنج
«محسن»، «آریا»، «خاطره»، «مینو-۱»، «مژده»، «طوبی طلایی»، «پاندا»، «کلاسیک»، «آفرین»، «کریستال»، «جادوگر» و «کمال ملکی» برندهایی هستند که سازمان استاندارد استان تهران، با انجام آزمایش‌های‌اندازه‌گیری سرب، آرسنیک و کادمیوم با دستگاه جذب اتمی‌‌کوره، به ناسالم بودن محصولات آن‌ها پی‌بردند. اگرچه هنوز وزارت بهداشت،‌این موضوع را تایید نکرده است.
مکمل‌های غذایی برای کلانشهرها
کارشناسان بر‌این عقیده‌اند که کادمیوم، سرب و جیوه سه فلز سنگین هستند که مسائل سم‌‌شناسی مهمی‌‌‌را برای بدن انسان مطرح می‌‌کنند. انسان برای ادامه حیات خود هیچ نیازی به‌این فلزات ندارد. به گفته رییس سازمان استاندارد استان تهران، حد مجاز فلزات سنگین در برخی نمونه‌های برنج وارداتی حتی ۳۵ برابر حد مجاز بوده است. مهدی پورهاشم در‌این رابطه به دنیای اقتصاد می‌‌گوید: «پس از انجام تست‌های مختلف روی انواع برنج‌های وارداتی شامل دانه بلندها و برنج‌های معمولی، مشخص شد که باقیمانده فلزات سنگین از جمله سرب، جیوه و کادمیوم در برخی نمونه‌ها حتی ۳۵ برابر حد مجاز است.» وی تصریح می‌‌کند: «متاسفانه هر ۱۳ نوع برند برنج‌های وارداتی، حاوی فلزات سنگین در حد غیرمجاز بودند.» به گزارش خبرنگار ما، حد مجاز فلزات سنگین در سطح بین‌المللی (کدکس۱۹۸ ویرایش ۱۹۹۵)، صفر است و در‌ایران‌این حد مجاز ۱/۰ در نظر گرفته می‌‌شود. حد مجاز سرب در‌ایران یک‌دهم
پی پی ام و کادمیوم دو دهم پی پی ام و آرسنیک صفر است. نتایج‌این آزمایش‌ها در حالی مشخص شده است که برنج، قوت غالب بسیاری از مردم‌ایران است. براساس آمار و اطلاعات، دو وعده از سه وعده غذایی روزانه بسیاری از مردم کشور را برنج تشکیل می‌‌دهد. بنابراین آلوده بودن برنج‌ها اثرات بسیار سوئی بر بدن انسان خواهد داشت. اما نکته حائز اهمیت، زمان ارجاع پرونده‌های ‌این برندها به دادسرا و اعلام حکم و جرایم در مورد پرونده‌هایی است که به صورت مستقیم با سلامت مردم سروکار دارند.
حرف، حرف دادستان
پورهاشم در‌این رابطه به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌‌گوید: «شکایت نامه‌ای در‌این زمینه صادر شده و امروز (دوشنبه) به دادستانی کل کشور ارسال می‌‌شود؛ بنابراین مهم دستور‌ایشان است که چه رای‌ای برای پرونده صادر کنند.» وی تاکید می‌‌کند: «موسسه استاندارد تا‌این نقطه، کار خود را به خوبی انجام داده است. وظیفه‌این سازمان، آگاه‌سازی مردم و ارجاع کار به مراجع قضایی است و مسوولیت دیگری ندارد.» در‌این میان دو نکته وجود دارد؛ اول آنکه‌ آیا در مبادی رسمی‌‌‌ واردات کشور، آزمایش‌هایی برای کنترل و تشخیص سالم یا ناسالم بودن مواد وارداتی به کشور انجام می‌‌گیرد یا خیر؟ اگر جواب مثبت باشد قاعدتا‌‌‌ این مراجع باید پاسخگو باشند؛ اما اگر جواب منفی است، باید پرسید که مسوولیت تامین سلامت عمومی ‌را چه نهادی به عهده می‌‌گیرد؟
حتی یک کیلو!
معاون امور گمرکی گمرک جمهوری اسلامی‌‌ایران در‌این رابطه به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌‌گوید: «به جرات می‌‌توان گفت حتی یک کیلو برنج بدون گواهی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی‌ایران، وزارت بهداشت و سازمان حفظ نباتات از گمرک ترخیص نشده است.» محمدرضا نادری می‌‌افزاید: «موسسه استاندارد یکی از سازمان‌هایی است که برای ترخیص مواد غذایی به ویژه برنج، چای و گندم از گمرکات، گواهی نامه صادر می‌‌کند؛ به‌این معنا که ترخیص مواد غذایی از مبادی رسمی‌‌کشور، نیازمند اخذ سه مجوز از موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی‌ایران، وزارت بهداشت و سازمان حفظ نباتات است.»
سوال جدی در برابر استاندارد
وی تصریح می‌‌کند: «اگر برنج‌های وارداتی به کشور آلوده بوده‌اند، چرا موسسه استاندارد به عنوان یکی از مراجع تصمیم گیر در موضوع ترخیص، مجوز واردات را امضا کرده است؟‌این سوال مهمی ‌‌است.» نادری می‌‌گوید: «در گذشته واردات نیازمند اخذ 4 مجوز بود که در کنار سازمان‌های مذکور، سازمان انرژی اتمی‌‌نیز حضور داشت؛ اما پس از گذشت چند سال،‌این سازمان از صدور مجوزهای لازم برای ترخیص کنار گذاشته شد.»
وی ادامه می‌‌دهد: «البته توافقی میان سازمان انرژی اتمی‌‌ و گمرک جمهوری اسلامی‌‌‌ایران صورت گرفته که براساس آن، هر جا که‌این سازمان ضرورتی احساس کرد، چک (نمونه گیری) را در گمرکات کشور داشته باشد و گمرکات نیز موظف به همکاری شده‌اند.»
نکته دوم، حجم تبلیغات وسیع دیداری، شنیداری در سطح رسانه ملی و بیلبوردهای سطح شهر است. برخی از‌این برندها بخشی از حجم تبلیغات صداوسیما در ماه‌های اخیر را به خود اختصاص دادند، حال آنکه برنج‌های مزبور با همین حجم از تبلیغات توانست در سفره قشر عظیمی‌‌از مردم رسوخ کند. با‌این وضعیت،‌این سوال مطرح است که چه نهادی مسوول جمع‌آوری‌این برنج‌ها از سطح بازار است؟ دستگاه قضایی چه تصمیمی‌ می‌گیرد؟‌این‌ها سوالاتی است که همچنان در اذهان عمومی‌وجود دارد. رییس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در‌این رابطه می‌‌گوید: «اگر برنج‌های وارداتی، مشمول استاندارد اجباری باشند، به طور قطع مسوولیت جمع آوری آنها از سطح بازار به عهده موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی است.» کیومرث جلیلیان در‌این رابطه به دنیای اقتصاد می‌‌افزاید: «امروز (دوشنبه) در تماسی با رییس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی‌ایران، موضوع را پیگیری خواهیم کرد تا اگر نیاز باشد، در جمع‌آوری برنج‌های غیراستاندارد و آلوده به فلزات سنگین، با‌این موسسه همکاری کنیم.» وی تصریح می‌‌کند: «باید بررسی شود که‌ آیا جمع‌آوری‌این برنج‌ها نیازمند حکم قضایی است یا خیر. به هرحال موضوع را پیگیری خواهیم کرد.»
هنوز ادعاست
در‌این میان، جنحال برنج وارداتی از تیررس اظهار نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امان نمانده است. مدیر کل نظارت بر مواد غذایی‌این وزارتخانه می‌‌گوید: «به علت نبود استاندارد ملی برنج در کشور، ممکن است برنج‌های وارداتی دارای آلودگی‌های کنترل نشده باشند. بر همین اساس، با توجه به گزارش موسسه استاندارد مبنی بر آلودگی‌این برنج‌ها، وزارت بهداشت مشغول بررسی‌این موضوع است.»
هدایت حسینی در‌این رابطه به فارس می‌‌افزاید: «به علت تعریف نشدن استانداردهای ملی مواد غذایی پر مصرف از جمله برنج، همه کنترل‌های لازم روی مواد غذایی وارداتی انجام نمی‌‌شود و احتمال وجود برخی آلاینده‌ها در برنج‌ها و برخی مواد غذایی دیگر وارداتی وجود دارد و منتفی نیست، به همین علت بلافاصله بعد از گزارش موسسه استاندارد وزارت بهداشت بررسی‌ ‌این موضوع را در آزمایشگاه‌های کنترل غذا آغاز کرد.» وی تصریح می‌‌کند: «برای رفع‌‌این مشکل در زمان حاضر وزارت بهداشت با همکاری سایر دستگاه‌های مسوول، مشغول تدوین استاندارد ملی برنج، آب معدنی، روغن و آرد گندم است که امیدواریم به زودی‌این کار به پایان برسد.»
حسینی می‌‌گوید: «بر اساس گزارش موسسه استاندارد 13 نوع برنج خارجی آلوده به آرسنیک، جیوه و برخی مواد نگهدارنده هستند، اما هنوز صحت‌این ادعا در وزارت بهداشت تایید نشده است، ولی بررسی‌ها ادامه دارد.»
دم سیاه یا دانه بلند
در عین حال، برخی مصرف‌کنندگان در بازار بر‌این باورند که اعتراض نمایندگان شهرهای شمالی کشور در مجلس شورای اسلامی‌،انگیزه‌ای شده که با برنج وارداتی مقابله شود؛ همانند مقابله با واردات چای هندی و کفش‌های چینی. اما‌این یک گمانه است. برخی دیگر نیز بر‌این باورند که همه مردم توانایی خرید برنج‌های‌ایرانی که با قیمت‌های بالای 3‌هزار تومان در بازار عرضه می‌‌شود را ندارند و همین امر،‌ باعث گرایش آن‌ها به سمت برنج‌های وارداتی شده است.
نکته قابل توجه‌این است که با توجه به تمامی‌‌ادعاها و واکنش‌هایی که نسبت به وجود فلزات سنگین در برنج‌های وارداتی از سوی مقامات مسوول‌ایرانی مطرح شده است، هنوز هیچ واکنشی از واردکنندگان دیده نشده است.
نگرانی از گزارش‌های‌ایرانی
تنها یک روزنامه هندی هفته گذشته با اشاره به افشاگری‌های رسانه‌های‌ایران در مورد کیفیت برنج وارداتی‌‌این کشور، از نگرانی صنعت برنج هند نسبت به‌این موضوع خبر داده است.
روزنامه هندی اکونومیک تایمز، طی گزارشی با اشاره به افشاگری‌های رسانه‌های‌ایران در مورد کیفیت برنج وارداتی از‌این کشور موسوم به باسماتی از نگرانی بازرگانان برنج هند نسبت به کاهش صادرات‌این محصول به‌ایران خبر داد.
نامه‌ای از هند
تولیدکنندگان برنج هند‌،‌این موضوع را به اطلاع وزارت بازرگانی هند رسانده و خواهان اقدام مناسب دولت در‌ این زمینه شده است. به نحوی که هفته گذشته، یک شرکت فعال تجاری برنج با ارائه نامه‌ای به سفارت هند در تهران ادعاهای مطرح شده علیه برنج هندی را بی اساس خواند.
نامه دیگری نیز از سوی یک شرکت تجاری دیگر به همین مقصد ارسال گردید. در هر دو نامه از سفارت هند خواسته شده است از نزدیک اوضاع را مورد بررسی قرار دهد و مقامات هند را در جریان بگذارد.
جشن باسماتی
صادرکنندگان برنج هندی، از سال ۲۰۰۷ سود سرشاری از محل صادرات برنج به‌ایران کسب کرده‌اند. به اعتقاد آنها هیچ خریدار بزرگ دیگری همچون‌ ایران در منطقه پیدا نمی‌‌شود. ‌ایران در جریان سال جاری بزرگ‌ترین خریدار برنج هندی رقم پوسا ۱۱۲۱ بوده و باعث افزایش قابل توجه کل صادرات هند شده است.
برنج ‌ایرانی همواره قیمتی یک و نیم برابر قیمت برنج باسماتی داشته و با توجه به کاهش قیمت‌ها در امسال‌این ترس وجود دارد که تولیدکنندگان داخلی در‌ایران شدیدا متضرر شوند.
حال این سوال وجود دارد که کدامیک برنده می‌شود؛ دم سیاه یا باسماتی؟

۷ واکنش به ۱۳ برنج
گزارش موسسه «استاندارد»؛ 13 برنج وارداتی آلوده ‌است
واکنش «گمرک»؛ یک کیلو هم بدون مجوز وارد نشد
سازمان «حمایت» به‌دنبال استاندارد اجباری؛ آماده جمع آوری هستیم
ورود «وزارت بهداشت»؛ ‌این هنوز یک ادعا است
گزارش به «مرجع قضایی»؛ دادستان تصمیم گیری می‌کند
نگرانی «تجار شبه جزیره»؛ جشن باسماتی برگزار می‌شود؟
گمانه زنی در «شمال»؛ سناریوی چای هندی تکرار می‌شود؟