دکتر بهروز ریاحی *

به منظور تدوین طرح استراتژی جامع کیفیت کشور باید مراحل زیر با حمایت و اجماع همه طرف‌های درگیر در فرآیند تولید کالا و خدمت یکی بعد از دیگری به مرحله اجرا در آید: گام اول؛ ایجاد دیدگاه مشترک و بینش صحیح، اولین شرط مرحله تدوین برنامه استراتژیک جامع کیفیت ایران و تحقق کامل اهداف آن، ایجاد بینش و دیدگاه ملی نسبت به قضایا و منطبق با واقعیات موجود در مباحث زیر است:

۱)تولید، صنعت، معدن، کشاورزی، منابع طبیعی

۲) اقتصادی، مالی، بازرگانی، حمل و نقل و ارتباطات

۳) نیروی انسانی، مدیریت

۴) نظام اداری جامعه

گام دوم؛ تعیین جایگاه وضعیت موجود و فاصله آن تا وضعیت مطلوب، دومین شرط بررسی واقعیات و شرایط موجود و فاصله آن تا وضعیت مطلوب، هدف اصلی و کلی در این مرحله می‌باشد. به طور کلی در این گام مشخص می‌شود که آیا اصولا وضعیت کیفی تصمیم‌سازی در کشور چه در سطح کلان یا خرد مورد پذیرش جامعه است؟ در این مرحله از آنالیزهای JAD,SWOT و روش‌های Benchmarking ‌باید استفاده گردد.

گام سوم؛ الگو و روش رسیدن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب، در مرحله سوم الگو و روش مناسب جهت رسیدن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب تعیین می‌شود. در این مرحله لازم است آن روش، الگو، سبک، استراتژی مناسب و قابل‌قبولی پس از بررسی‌های همه‌جانبه طبق اصل ترازیابی و منطبق با امکانات و توان اجرایی ضروریات تعیین شود تا با اجرای آن بتوان خلاء و فاصله بین وضعیت موجود نامطلوب به حداقل ممکن رسد. (هدف از این روش جلوگیری از تقلید کورکورانه است)

گام چهارم؛ تمهیدات و بستر و زمینه لازم برای اجرای پیاده‌سازی الگوهای تعیین شده، در مرحله چهارم برای اجرای الگوها و استراتژی‌های تدوین شده نیاز به تمهیدات لازم و بستر و زمینه‌ای است که بتوان آنها را در چنین فضایی پیاده کرد.

توجه به دو نکته در این مرحله بسیار مهم است:

۱ - جایگزینی نگرش رئالیستی (واقع‌گرایی) به جایگزینی ایده‌آلیستی (آرمان‌گرا و رویا‌گرا)

۲ - بستر‌سازی و فراهم کردن تمهیدات لازم برای اجرای استراتژی و الگوی تعیین شده (تعیین اهداف بلندمدت)

گام پنجم؛ تدوین برنامه جهت رسیدن و دستیابی به اهداف، پس از پیمودن مراحل چهارگانه قبل می‌توان به تدوین برنامه اقدام نمود، فعالیت‌های این قسمت در قالب پروژه مطرح خواهد شد (عملیاتی نمودن فعالیت‌های پروژه)، برنامه تلفیقی، پیش‌بینی‌های مالی، شاخص عملکرد، برنامه عملیاتی، تجزیه و تحلیل عملیاتی، اهداف کوتاه‌مدت، بودجه عملیاتی

گام ششم؛ مرحله بعدی در این طرح ارزیابی عملکرد و سنجش متوازن دو می‌باشد. با کمک این سیستم می‌توان به آگاهی درستی درباره اثر بخشی و کارآیی نهایی طرح استراتژیک کیفیت جامع دست یافت. بنیان تشخیص عملکرد بر میزان تحقق رسالت و دستیابی به ارزش ذی‌نفعان است. سنجش عملکرد پایان راه نیست، بلکه ایجاد شرایط مناسب حرکت به سوی بهبود عملکرد انجام خواهد پذیرفت.

* عضو هیات علمی پژوهشگاه استاندارد و رییس انجمن علمی کیفیت ایران

WWW. behrozrihi.ir