خبرگزاری مهر در گزارشی آخرین وضعیت مذاکرات گازی ایران با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را بررسی کرد. بر اساس این گزارش به نظر می‌رسد صادرات گاز ایران به این کشورها از برنامه مورد نظر عقب افتاده است. مهر، در حال حاضر یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس (به استثنای قطر) نیاز شدید به گاز طبیعی است، اما به نظر می‌رسد ایران به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز و موقعیت استراتژیک جغرافیایی به عنوان دو مزیت نسبی تاکنون در صدور گاز به همسایگان جنوبی خود موفق نبوده است.

خبرگزاری مهر در گزارشی آخرین وضعیت مذاکرات گازی ایران با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را بررسی کرده است.

توقف مذاکرات صادرات گاز به عمان

مذاکرات جدید فروش گاز ایران به عمان از حدود سه سال گذشته آغاز شد و پیش‌بینی می‌شد که با توجه به نیاز عمانی‌ها به گاز طبیعی برای تامین خوراک صنایع و واحدهای LNG خود اولین خریدار رسمی‌گاز ایران در خلیج‌فارس باشد.

از سوی دیگر، وجود میادین بزرگ گازی همچون کیش و پارس جنوبی که از نظر مسافت انتقال گاز آنها از طریق خط لوله زیردریایی صرفه اقتصادی دارد نیز این باور را تقویت می‌کرد. اما در حال حاضر مذاکرات مربوط به توسعه میدان گازی کیش و صادرات گاز به عمان به دلیل اختلاف نظر فاحش طرفین در فرمول قیمت گاز صادراتی فعلا متوقف مانده است.

امتناع بحرین از بازگشت به مذاکرات گازی

بحرین نیز یکی از مشتریان گاز ایران است که از شهریور ماه سال ۱۳۸۶ تاکنون پنج جلسه مشترک کاری با طرف بحرینی در تهران و منامه تشکیل شده که در آخرین جلسه ضمن اعلام فرمول قیمت گاز پیشنهادی، توضیحات کاملی درخصوص چگونگی تعیین قیمت گاز بر اساس بازارهای بین‌المللی به هیات بحرینی ارائه شده است. پس از این نشست، مقرر شد بحرینی‌ها حداکثر تا اواسط بهمن ‌ماه سال گذشته نقطه نظرات خود را در این خصوص و در رابطه با چگونگی سرمایه‌گذاری در فازهای ۱۵ و۱۶ پارس جنوبی اعلام و جهت ادامه مذاکرات به تهران سفر کنند که تاکنون با گذشت نزدیک به هشت ماه از تاریخ مقرر، آنها به میز مذاکره باز نگشته‌اند. در این رابطه پیش‌بینی می‌شد مذاکرات انجام شده با طرف بحرینی درارتباط با سرمایه‌‌گذاری آن کشور در توسعه بالادستی فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی به میزان چهار‌میلیارد دلار در قبال دریافت حدود یک‌میلیارد فوت‌مکعب در روز گاز (تا سقف ۳/۲۸‌میلیون مترمکعب در روز) به مدت ۲۵ سال به امضای قرارداد منجر شود.

کویت LNG قطر را جایگزین گاز ایران می‌کند

کویت هم یکی دیگر از کشورهای علاقه‌مند به گاز ایران بود و حتی مقدمات انتقال گاز ایران با ساخت خط لوله ششم سراسری فراهم شد، اما پس از برگزاری نشست فروردین ماه سال‌جاری تاکنون طرف کویتی در رابطه با بازگشت به مذاکرات اظهارنظری نکرده است. در حال حاضر در حالی حدود ۵ ماه از این مذاکرات می‌گذرد که تاکنون طرف کویتی از اعلام نظر خود در این خصوص امتناع کرده است. این در حالی است که اخیرا طرف کویتی قراردادی با یکی از شرکت‌های خارجی فعال در قطر برای وارداتLNG تولید شده از میدان گنبد شمالی را نهایی کرده و پیش‌بینی می‌شود اولین محموله تا پایان ماه جاری میلادی وارد کویت شود.

کلاف سردرگم کرسنت

در این میان، بدون شک یکی از پیچیده‌ترین قراردادهای گازی ایران فروش گاز طبیعی به شرکت الهلال امارات بوده که حدود یک سال است که مذاکرات دو طرف مسکوت باقی مانده است، به طوری که مقامات نفتی ایران همچنان بر اصلاح قرارداد اولیه در این باره اصرار دارند.

اما به موازات طولانی شدن مذاکرات با اماراتی‌ها، قرارداد فروش گاز قطر به دبی موسوم به قرارداد «دلفین» که گاز شیرین پالایش شده گنبد شمالی را به دبی می‌فروشد اجرایی شده که در این بخش هم شریک قطری گوی سبقت را از ایران ربوده است. در این راستا مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران مدعی است که تاکنون با سه شرکت اماراتی برای فروش گاز مذاکره و با یکی از آنها تفاهم‌نامه امضا کرده است.

امروز نیز برخی از منابع خبری از امضای تفاهم‌نامه میان شرکت ملی صادرات گاز ایران و شرکت «میدل ایست انرژی» برای صادرات گاز به امارات خبر داده‌اند که صحت و سقم نیز خبر هنوز تایید نشده است.

در همین حال بر اساس طرح پیشنهادی وزارت نفت، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۳۹۳، کویت با دریافت ۶/۸‌میلیون مترمکعب، عمان با ۲۸‌میلیون مترمکعب، بحرین با ۲۸ مترمکعب و امارات با ۳/۱۲‌میلیون مترمکعب گاز در روز به جمع خریداران گاز ایران بپیوندند؛ اما به نظر می‌رسد با وضعیت فعلی مذاکرات گازی با طرف‌های مورد اشاره دسترسی به این اهداف برنامه کمی‌دور از دسترس باشد و شریک قطری همچون برداشت گاز از پارس جنوبی در تجارت گاز خلیج‌فارس نیز به یکه‌تازی‌های خود ادامه دهد.