دیدگاه
افزایش کیفیت، راه رقابت در بازارهای جهانی
یکی از ویژگی‌های تولید صنعتی در قرن حاضر توجه روز افزون به استانداردهای بین المللی به عنوان ابزاری نوین و کارآمد در ارتقای کیفیت و مدیریت کیفیت است.
اسماعیل شایسته
یکی از ویژگی‌های تولید صنعتی در قرن حاضر توجه روز افزون به استانداردهای بین المللی به عنوان ابزاری نوین و کارآمد در ارتقای کیفیت و مدیریت کیفیت است. مدیریت کیفیت با برخورداری از استانداردهای ملی و بین‌المللی راه را برای دستیابی به توسعه پایدار هموار می‌سازد. از زمان طراحی تا تولید و عرضه محصول، چندین محصول مشابه از سوی رقبا به بازار ارائه می‌شود، در نتیجه رقابت باعث افزایش کیفیت و کاهش قیمت تمام شده می‌شود. از‌این‌رو، این سوال در ذهن بسیاری از دست‌اندرکاران امور اقتصادی مطرح می‌شود که عوامل اساسی در افزایش توان رقابتی سازمان‌ها چیست؟
کیفیت از نظر مشتری مفهوم گسترده‌ای دارد و ابعاد آن شامل انطباق، عملکرد، دوام، مشخصه‌ها، قابلیت اعتماد، قابلیت نگهداری، تحویل به موقع، هزینه مناسب، نام تجاری، مناسب بودن برای کاربرد و‌ایمنی می‌باشد. لازم است برای رقابت در‌این عرصه تمامی‌ابعاد کیفیت در نظر گرفته شود.
شرکت‌هایی نظیر زیراکس، نیسان، سونی و بسیاری دیگر از شرکت‌های موفق جهان با به کار گرفتن کیفیت و در نتیجه رضایت‌مندی مشتری و استفاده بهینه از منابع توانسته اند در دهه اخیر به موفقیت‌های شایانی دست یابند. در عین حال اکثر کشورهای صنعتی جهان موفقیت اقتصادی و اجتماعی خود را مرهون استفاده از مدل‌های شناخته شده مدیریت کیفیت می‌دانند. می‌توان گفت در‌این مدل‌ها تمامی‌ابعاد کیفیت به نوعی در نظر گرفته شده و پوشش‌دهنده نیازهای بازار و مشتریان می‌باشد.
کیفیت محصولات هر کشور جنبه‌ای از مسائل تولیدی در یک کارخانه یا واحد خدماتی است که تا حد زیادی بیانگر بسیاری از واقعیات است. با یک بررسی پژوهشی در مورد وضعیت اقتصادی کشورهای مختلف جهان می‌توان همبستگی بین میزان توسعه صنعتی و اقتصادی و مقدار رشد سطح کیفیت محصولات و ارائه خدمات را مشاهده کرد. نهایتا می‌توان گفت، درجه مرغوبیت کالاها و خدمات نشان‌دهنده درجه شکوفایی و میزان رشد و توسعه اقتصادی هر کشور می‌تواند باشد.
کیفیت پایین اثرات بلند مدت و نامطلوبی بر اعتبار تولیدکننده داشته و باعث از دست دادن اعتماد مصرف‌کننده به محصولات تولیدی می‌شود، از طرف دیگر کیفیت مطلوب هر محصول، موجب تشویق خریدار و توصیه به خرید آن محصول به سایرین می‌شود. با‌این دیدگاه می‌توان علت رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته چون آلمان، ژاپن و نظایر آنها را در تولیدات با کیفیت شان دانست؛ زیرا مشتری به دنبال کیفیت با مفهوم کلان آن که همانا کالای مرغوب با قیمت پایین در زمان مناسب است، می‌باشد. بهره وری کیفیت را گاه نمی‌توان به صورت دقیق تعیین کرد، اما مشتری می‌داند که چیست، در جست‌وجوی آن است و آن را می‌یابد.
از این چشم انداز می‌توان گفت، اگر کشور ایران خواهان افزایش صادرات غیر نفتی است، باید به افزایش کیفیت تولیدات و الزام در پیاده‌سازی و دریافت استانداردهای کیفیت برای تولیدکنندگان توجه کند. کیفیت تنها در رابطه با کالای تولیدی مطرح نیست، بلکه خدمات عمومی مانند پزشکی، آزمایشگاهی، بیمارستانی، بانکی، پستی، اداری، حمل و نقل، آموزش و سایر خدمات را نیز در بر می‌گیرد. امروزه ارائه خدمات در کشورهای توسعه یافته، بخش مهمی‌از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد.با نگاهی به شرایط اقتصادی‌ایران نکته حائز توجه آن است که ایران به لحاظ تجارت جهانی، ارزش پایینی در تجارت کالا در جهان را عهده دار است و عمده صادرات غیرنفتی آن در سال‌های اخیر شامل مواد خام و محصولات کشاورزی و کمتر صنعتی بوده است.
بررسی چنین وضعیتی حکایت از آن دارد که با وجود منابع زیر زمینی غنی، موقعیت مناسب جغرافیایی و نیروی انسانی متخصص، کشورمان هنوز در صدور خدمات فنی و مهندسی، محصولات صنعتی، فناوری و تکنولوژی در سطح نازلی قرار دارد؛ اما با توجه به موارد فوق به نظر می‌رسد برای رفع نقاط ضعف، باید در شیوه مدیریت سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی کشور اصلاحات اساسی صورت گیرد و ارتقای فرآیندها و مهندسی مجدد ساختارها و بهبود سیستم‌ها و روش‌های نوین مدیریت و نهایتا استقرار مدیریت کیفیت جامع باید به طور جدی از طرف سازمان‌های ذی‌ربط از جمله موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی‌ایران، سازمان نوسازی صنایع و معادن کشور و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور پیگیری و دنبال شود. این در حالی است که تمامی‌اتحادیه‌ها و انجمن‌ها می‌بایست در‌این راه حامی و پشتیبان سازمان‌های یاد شده بوده و نقش موثر خود را در‌این حرکت‌ایفا نمایند. در نتیجه اگر انتظار ما ایجاد تحول و بهبود در وضعیت صنعت و خدمات باشد، باید بیش از هر چیز به اصلاح روش‌های مدیریتی بپردازیم.
یکی از مهم‌ترین مسائلی که در زمینه تجارت جهانی باید به‌آن اشاره کرد، مساله بهینه‌سازی و تولید با کیفیت هرچه بیشتر است. همان طوری که در جریان صادرات و واردات دیده می‌شود، به واسطه تحولات و پیشرفت‌های فنی و علمی در حمل و نقل، ارتباطات و اطلاعات، تجارت جهانی رشد قابل ملاحظه‌ای کرده است، لذا با کاهش موانع تجاری و قراردادهای جهانی، رشد سازمان‌های بین‌المللی گواهی دهنده کیفیت، آزاد‌سازی اقتصادی و رشد بخش خصوصی و از بین رفتن موانع گمرکی، روزانه تجارت جهانی شتاب بیشتری به خود گرفته و تقاضا در سطح جهان برای محصولات تجاری و خدماتی افزایش یافته است و از طرف دیگر مشتریان خواهان محصولاتی با کیفیت بهتر هستند.
شاید اگر به پیامدهای زیانبار رعایت نکردن استاندارد بیشتر توجه کنیم به اهمیت بالای آن پی ببریم. استفاده از وسایل غیر استاندارد با بالارفتن مصرف انرژی سبب افزایش هزینه‌ها یا حتی اتلاف انرژی‌هایی از جمله گاز، برق و... می‌شود. استفاده از لوازم خانگی غیر استاندارد هر ساله تلفات مالی و جانی چشمگیری را به بار می‌آورد. در برخی موارد خسارات ناشی از توزیع گسترده یک محصول غذایی غیربهداشتی در جامعه فقط با پرداخت بهای کالای نامرغوب جبران نشده و حتی در برخی موارد خسارات جبران‌ناپذیری را به بار آورده است. به امید روزی که محصولات و خدمات کشور عزیزمان‌ایران در جهان در صدر برترین‌ها بوده و وصف کیفیت آن زبانزد هر بازاری باشد و دیگر شاهد بروز مشکلات کیفی، کاهش اعتماد مشتریان، حرکت به سمت واردات و خرید کالای خارجی به دلیل فقدان کیفیت کالاهای تولید داخل نباشیم.
ارسال نظر