به دنبال امضای «نابوکو» بدون حضور ایران اعلام شد
واکنش تهران به نهایی شدن قرارداد خط لوله صدور گاز آسیا به اروپا
مقام‌های عالی‌رتبه ترکیه، اتریش، رومانی، مجارستان، بلغارستان و اتحادیه اروپا پس از امضای «ناباکو» در آنکارا - عکس: AFP. واکنش‌های داخلی و خارجی به «نابوکو»
آمریکا با حضور ایران در «نابوکو» بار دیگر مخالفت کرد
گروه انرژی- غزاله طایفه: قرارداد خط لوله گاز نابوکو در حالی روز دوشنبه در هتل ریکسوس با حضور مقام‌های عالی رتبه ترکیه، بلغارستان، رومانی، مجارستان و اتریش در آنکارا امضا شد که به اعتقاد تحلیل‌گران بعد از احداث این خط ترکیه به مسیر استراتژیک و مهمی‌برای انتقال انرژی آسیای مرکزی به اروپا تبدیل خواهد شد.
در این پروژه گاز دو کشور ترکمنستان و آذربایجان از طریق یک خط لوله به ترکیه رسیده و از آنجا با عبور از کشورهای بلغارستان، رومانی، مجارستان و اتریش به اروپا خواهد رسید.اگر چه تنها ۵درصد از نیاز ۲۵درصدی گاز مصرفی اروپا به روسیه با اجرایی شدن پروژه نابوکو تامین می‌شود، اما به اعتقاد کارشناسان این تدبیر دولت ترکیه است که توانسته با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک منافع خود را در جهت رفع نیاز اروپا تامین کند. در واقع موقعیت ترکیه و اقدام این کشور در جهت ترانزیت گاز به اروپا موازنه تجارت این کشور را با سایر کشورهای اروپایی مثبت خواهد کرد و اگر ایران نیز بتواند گاز خود را از طریق این خط به اروپا صادر کند، همین اثر را خواهد داشت.
«باکو-جیهان» هم اول رویایی بود
در این میان «رجب طیب اردوغان»، نخست وزیر ترکیه روز دوشنبه ابراز امیدواری کرد که با فراهم شدن شرایط، گاز ایران نیز از طریق خط لوله «نابوکو» به اروپا صادر شود. اردوغان این مطلب را در نطق افتتاحیه نشست سران شش کشور برای امضای موافقتنامه اجرای طرح نابوکو در آنکارا عنوان کرد. اردوغان با اشاره به این که طرح نابوکو موجب ایجاد دوستی‌ها و همکاری‌های منطقه ای می‌شود، افزود : زمانی اجرای طرح خط لوله نفتی باکو - تفلیس - جیهان نیز رویایی بیش نبود، ولی اکنون همه کارآیی راهبردی این طرح را می‌بینند.
قطر هم می‌آید
به گزارش ایرنا، اردوغان در این مراسم با اشاره به اینکه برای مشارکت ایران در این طرح بزرگ تلاش می‌کنیم، در باره مشارکت روسیه در این طرح نیز گفت: براین باورم که روزی گاز روسیه را نیز می‌توان از طریق این خط به اروپا منتقل کرد.
وی افزود: قطر نیز با احداث تاسیسات تبدیل گاز طبیعی مایع شده به گاز طبیعی، گاز خود را از طریق این خط به اروپا منتقل می‌کند. وی گفت: قرارداد کشوری نابوکو مهمترین مرحله از طرح بزرگ نابوکو است که نشان دهنده عزم کشورهای عضو برای جامه عمل پوشاندن به طرح است.
حمایت اروپا
اردوغان از حمایت‌های سیاسی اتحادیه اروپا و آمریکا در به اجرا درآمدن طرح قدردانی کرد و گفت: خط لوله نابوکو طرحی خواهد بود که در ورای یک طرح انرژی رشته ارتباط بسیار مهمی‌در توسعه و تعمیق روابط و گره خوردن منافع کشورها و توسعه و رفاه و ثبات سیاسی و اقتصادی در منطقه خواهد بود. اردوغان اضافه کرد: امروز با امضای توافقنامه زیر بنای حقوقی اجرای طرح فراهم می‌شود. نخست وزیر ترکیه افزود: ترکیه در انتقال گاز حوزه خزر و خاورمیانه به اروپا پلی بین تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان خواهد بود. اردوغان سپس از بانک توسعه اروپا و بانک عمران و بازسازی اروپا که پروژه را تامین مالی خواهند کرد نیز تشکر کرد.
۵ کشور اروپایی خواستار گاز ایران
در این بین به نظر می‌رسد که بعد از اجرایی شدن این خط ایران و روسیه نیز برای صادرات گاز خود به این خط وابسته شوند؛ به طوری که به گفته مقامات ایران در حال حاضر چند کشور اروپایی نیز خواستار گاز ایران هستند. بنا به اظهارات مدیر عامل شرکت ملی صادرات گاز ایران تاکنون شرکت‌های مختلف اروپایی از آلمان، ترکیه، بلغارستان، ایتالیا و اتریش مذاکره‌هایی را برای خرید گاز ایران انجام داده‌اند.
نابوکو بدون ایران غیراقتصادی است
اما انعقاد این توافقنامه بازتاب‌های داخلی و خارجی در ایران و منطقه داشت، به طوری‌که مدیر عامل شرکت ملی صادرات گاز، این طرح را غیر اقتصادی خواند. وی می‌گوید: هم اکنون سران کنسرسیوم نابوکو بر روی منابع گازی تکیه کرده‌اند که در آینده پاسخگوی نیازهای آنها نخواهد بود. وی در گفت‌وگو با مهر با تاکید بر اینکه ساخت خط لوله نابوکو هزینه‌های سرمایه‌گذاری سنگینی را به مشتریان خود تحمیل خواهد کرد، اظهار داشت: یکی از مهمترین مشکلات پیش روی اجرای خط لوله گاز نابوکو مساله بعد مسافت است که با قیمت‌های پایین نفت خام اجرای آن در مسافت‌های طولانی اصلا توجیه اقتصادی ندارد.
تهران: امکان ندارد
سید رضا کسایی‌زاده با اشاره به این موضوع که هم‌اکنون خریداران گاز نابوکو، ملاک قیمت را بهای گاز وارداتی اروپا در نظر می‌گیرند، تبیین کرد: با در نظر گرفتن هزینه‌های سنگین تولید، انتقال، نگهداری خط لوله و ترانزیت گاز، فروشندگان در محل تحویل در مقایسه با قیمت‌های وارداتی حتی نمی‌توانند هزینه‌های تولید خود را جبران کنند. وی در مورد انتقال گاز کشورهای حاشیه دریای خزر از مسیر خط لوله ترانس خزر نیز توضیح داد: با توجه به مخالفت برای ساخت خط لوله انتقال نفت و گاز از زیر بستر دریای خزر، امکان انتقال مستقیم گاز این کشورها به خط لوله نابوکو در آینده به وجود نمی‌آید.
کسایی‌زاده تاکید کرد: برای تامین گاز مورد نیار نابوکو تنها منابع گازی نزدیک و البته غنی می‌توانند در بلند مدت امنیت عرضه را تامین کنند.
تهران: توجیه ندارد
این مقام مسوول در مورد صرفنظر کردن ترکیه از حق ۱۵درصدی ترانزیت گاز نیز اعلام کرد: با این وجود بازهم با منابع فعلی تامین کننده گاز این خط لوله، اجرایی شدن آن توجیه اقتصادی نخواهد داشت.
اولین انصرافی
خبرگزاری فارس هم به نقل از رویترز در خصوص انصراف ترکیه از خرید ۱۵درصد گاز نابوکو از زبان وزیر انرژی ترکیه گزارش داد: این کشور از درخواست خود مبنی بر خرید ۱۵درصد گاز نابوکو منصرف شده ولی این حق را دارد تا بخشی از ۱۵میلیارد متر مکعب گاز صادر شده به اروپا از طریق خط لوله نابوکو را دریافت کند. تانر ییلدیز تصریح کرد: ترکیه از این پس به مسیر استراتژیک و مهمی‌برای انتقال انرژی آسیای مرکزی به اروپا تبدیل خواهد شد. از سوی دیگر معاون سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت نیز با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در ساخت خط لوله نابوکو بدون منابع تامین‌کننده کافی گاز توجیه اقتصادی ندارد، گفت: ساخت این خط لوله زمانی از لحاظ اقتصادی منطقی است که ایران نیز یکی از تامین‌کنندگان گاز آن باشد.
تحریم گاز ایران صحت ندارد
از سوی دیگر حجت‌الله غنیمی‌فرد نیز در گفت‌وگو با مهر در خصوص عدم تمایل شرکت‌های اروپایی برای خرید گاز طبیعی ایران با تاکید بر اینکه تاکنون هیچ مقام مسوولی در اروپا به طور رسمی‌در مورد تحریم خرید گاز از ایران اظهار نظر نکرده است، گفت: ساخت خط لوله نابوکو زمانی منطق اقتصادی به همراه خواهد داشت که از منابع قابل توجهی برای تامین گاز در دراز مدت برخوردار باشد.
معاون امور سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت ایران با اشاره به پیش‌بینی منابع گازی فعلی برای تامین گاز این خط لوله، تصریح کرد: قطعا بخش عمده‌ای از ظرفیت این خط لوله گازی در سال‌های پس از بهره‌برداری آن بدون استفاده خواهد ماند.
وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در ساخت خط لوله نابوکو بدون منابع تامین کننده کافی گاز توجیه اقتصادی ندارد، بیان کرد: ساخت این خط لوله ۳هزار و ۳۰۰ کیلومتری به ارزش ۸ میلیارد دلار زمانی منطقی است که ایران تامین کننده گاز آن باشد.
ذخایر آذربایجان و ترکمنستان کافی نیست
یک کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی نیز معتقد است که میزان ذخایر گاز جمهوری آذربایجان و ترکمنستان در حدی نیست که بتوانند برای بلند مدت تامین کننده گاز خط لوله نابوکو شوند.
مرتضی بهروزی‌فر، عضو هیات علمی‌موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی اظهار کرد: میزان ذخایر این کشورها قابل قیاس با ذخایر ایران نیست و ایران به تنهایی بیش از مجموع این کشورها ذخیره گاز دارد. وی در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه اروپا نمی‌تواند این روند را تحمل کند که به چندین منبع تامین‌کننده گاز وابسته باشد، افزود: در این زمینه مصر نیز صادرات زیادی از طریق خط لوله ندارد و بیشتر به دنبال صادرات از طریق ال.ان.جی است.
وی با تشریح این که تا سال ۲۰۳۰میزان واردات سالانه گاز کشورهای اروپایی از حدود سالانه ۲۴۱میلیارد متر مکعب کنونی به ۴۷۷میلیارد متر مکعب در سال افزایش پیدا خواهد کرد، گفت: به این ترتیب باید اروپا ۷۰درصد گاز مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین کند.
مسیر دو طرفه
بهروزی‌فر با بیان اینکه از طرف دیگر اروپایی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که مسیر تامین گاز مورد نیاز از روسیه و اوکراین چندان قابل اعتماد نیست، یادآوری کرد: این مسیر گاز تاکنون تنش‌زا بوده و مشکلات زیادی را می‌تواند در آینده نیز ایجاد کند.
وی با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم در بازار گاز اروپا حاضر شویم، باید سرمایه‌گذاری زیادی در بخش بالادست گاز انجام دهیم، تصریح کرد: تنها با سرمایه‌گذاری کلان در بخش تولید گاز (بالادست) می‌توان ایران را به قطب صادرات گاز تبدیل کرد؛ البته در این زمینه نیاز این است از تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده شود.
وی ارتباط بین اروپا و ایران را دو طرفه دانست و گفت: از یک طرف اروپایی‌ها به گاز ایران نیاز دارند و از طرف دیگر ایران به تکنولوژی و سرمایه‌گذاری آنها نیاز دارد.
رییس جمهور ترکمنستان: گاز ما کافی است
با وجود اینکه کارشناسان عنوان می‌کنند که میزان ذخایر گاز جمهوری آذربایجان و ترکمنستان در حدی نیست که بتوانند برای بلند مدت تامین کننده گاز خط لوله نابوکو شوند، رییس جمهور ترکمنستان با تاکید بر این که ذخایر گازی این کشور برای حضور در نابوکو کافی است، گفت: ترکمنستان می‌تواند در پروژه نابوکو شرکت کند.
به گزارش ایسنا قربانقلی بردی محمدوف، رییس‌جمهور ترکمنستان معتقد است که ذخایر گازی کشورش برای تحقق پروژه نابوکو که عرضه گاز طبیعی از حوزه دریای خزر به اروپا با دور زدن روسیه را در نظر دارد نیز کافی است.
به گفته وی برخلاف ادعای برخی کارشناسان خارجی، ارزیابی‌های مستقل از ذخایر گاز ترکمنستان که سال گذشته انجام شدند و آخرین کشف‌های زمین شناسان نشان می‌دهند که این کشور دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی است. در عین حال بردی محمدوف خاطر نشان کرد که در حال حاضر در ترکمنستان گاز مازاد بسیاری انباشته شده است و تاکید ویژه‌ای کرد که این گاز می‌تواند به مصرف کنندگان در مرز این کشور فروخته شود.
نبود ایران بی معنا است
در این میان «وولفگانگ روتن استورفر» مدیر اجرایی شرکت «او.ام.وی» اتریش نیز که یکی از اعضای کنسرسیوم خط لوله نابوکو است، گفته بود: ایران دومین ذخایر بزرگ گاز دنیا را در اختیار دارد و این که بگوییم نباید گاز ایران از طریق این خط لوله منتقل شود، بی معناست. وی تاکید کرده بود که ارتباط با کشورهای حوزه دریای خزر همچون آذربایجان و ترکمنستان به عنوان تامین‌کنندگان گاز نابوکو برای ما اولویت دارد، اما ایران همچنان به عنوان گزینه بلندمدت تامین گاز این پروژه باقی می‌ماند.
آمریکا همچنان مخالف ایران
به گزارش خبرنگار ما، در حالی که مقامات ارشد نفتی عنوان می‌کنند که ایران یکی از منابع مطمئن و بلند مدت تامین گاز مورد نیاز اروپا در سال‌های آینده می‌تواند باشد و اجرای خط لوله نابوکو بدون حضور ایران اقتصادی نیست، نماینده ویژه آمریکا در امور انرژی اوراسیا بار دیگر بر مخالفت واشنگتن با مشارکت و حضور ایران در پروژه خط لوله نابوکو تاکید کرد.
روسیه آزاد است
ریچارد مونینگستار تصریح کرد: روسیه آزاد است تا گاز خود را به خط لوله نابوکو عرضه کند، ولی سایر کشورهای مشارکت کننده در این پروژه باید روسیه را نیز به عنوان شریک بپذیرند. به گزارش فارس به نقل از رویترز وی در ادامه ضمن مخالفت مجدد با حضور ایران در این پروژه گفت: آمریکا مخالف استفاده احتمالی از منابع گاز ایران در خط لوله نابوکو است. این در حالی است که وزیر انرژی ترکیه پیش از این اعلام کرد، احتمال دارد از گاز ایران برای صادرات به بازارهای اروپا استفاده شود. البته این به تصمیم کشورهای مشارکت کننده در این پروژه بستگی دارد که روسیه را به عنوان شریک بپذیرند. تانر ییلدیز وزیر انرژی ترکیه نیز تاکید کرد، روسیه می‌تواند در صورتی که خط لوله نابوکو را سودآور تلقی کند، به این پروژه بپیوندد. نمایندگان پنج کشور ترکیه، اتریش، مجارستان، بلغارستان و رومانی روز گذشته در آنکارا توافقنامه احداث خط لوله انتقال گاز از آسیای میانه و خاورمیانه به اروپا موسوم به «نابوکو» را به امضا رساندند. این سند به امضای نمایندگان ترکیه، اتریش، مجارستان، بلغارستان و رومانی رسید. آلمان نیز در مراسم امضای این سند حضور داشت، اما به دلیل آنکه خط لوله نابوکو از این کشور عبور نمی‌کند، سند یاد شده را امضا نکرد.
برخی مقامات بودند
در مراسم امضا قرارداد نابوکو «میخائیل ساآکاشویلی» رییس جمهوری گرجستان، «امیل بوچ» نخست وزیر رومانی، «ورنر فیمن» نخست وزیر اتریش، «سرگئی استانیشف» نخست وزیر بلغارستان، «گوردون باژنایی» نخست وزیر مجارستان، «نوری المالکی» نخست وزیر عراق و «خوزه مانوئل باروسو» رییس کمیسیون اروپا حضور داشتند. «ناطق علی اف» وزیر انرژی جمهوری آذربایجان، سناتور «ریچارد لوگار» رییس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، مقامات بلند پایه برخی کشورهای اروپایی، مصر و سوریه نیز در این مراسم شرکت کردند.زمان بهره‌برداری از این طرح که حدود ۸میلیارد دلار هزینه دارد، سال ۲۰۱۴ میلادی پیش بینی شده است. دو‌هزار کیلومتر از این خط لوله گازی ۳۳۰۰ کیلومتری در خاک ترکیه احداث خواهد شد.
عکس: ایرنا
ارسال نظر