مسعود سیفی اعلاء- اظهارات اخیر معاون محترم وزارت نیرو در امور آب و فاضلاب در خصوص وضعیت مبهم پیش‌بینی‌های مربوط به بارندگی در سال‌جاری که بر اساس مصاحبه مطبوعاتی وی دیروز در این صفحه انعکاس یافت، واجد این اهمیت است که از لحاظ احتمال بروز خشکسالی در سطح کشور با تامل روبه‌رو شود. به ویژه آن که دکتر زرگر که هم شخصا از اطلاعات وسیعی در حوزه آب و شرایط اقلیمی کشور برخوردار بوده و هم به عنوان بالاترین مقام مسوول در این حوزه به اطلاعات مستندی دسترسی دارد، از شرایطی سخن گفته است که کارشناسان منتظر آن نبودند. کارشناسان پیش‌بینی نمی‌کردند توجه به محاسبات سال گذشته و اظهاراتی که مسوولان در سال گذشته راجع به اتمام دوره خشکسالی بیان کرده بودند، مجددا ایران در سال‌جاری به طور زودرس وارد همان چرخه‌ای شود که از سال ۷۹ و ۸۰ شروع شده بود و سال‌ها تداوم داشت. وضعیت بارندگی‌ها در سال گذشته به نحوی بود که توهم گذر از دوره خشکسالی را تقویت کرده و به این اظهارنظرها منجر شده بود که اقلیم ایران وارد دوره ترسالی شده است.

با این حال از ابتدای سال آبی جاری (از مهر ماه گذشته) نوعی نگرانی از احتمال کاهش بارندگی‌ها پیش آمد که شرایط بارش‌های مهر و آبان نیز آن را تقویت کرد، در آذر ماه میزان بارندگی‌ها خوب بود و متعاقب آن در ماه‌های دی و بهمن نزولات جوی به صورت برف در سراسر کشور به قدری بوده که مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران به عنوان یک مرجع مطلع خبر از تکافوی نسبی بارندگی‌ها داده و اعلام کرد که در مدت ۵ ماه گذشته از سال آبی جاری یعنی از ابتدای مهر تا پایان بهمن ماه متوسط میزان بارندگی‌ها در سطح کشور به حدود ۴/۱۹۵میلی‌متر رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل یک‌درصد و نسبت به دوره چهل ساله ۵/۱۵درصد افزایش داشته است. تحلیل این ارقام در آن موقع وضعیت موجود را از حالت نگران‌کننده خارج ساخته بود، ولی مسلما وضعیت ماه‌های اسفند و فروردین که با عدم بارش و گرمای نسبتا بالا همراه بوده، به رغم بارش‌های یکی دو روز اخیر باز هم نگرانی‌ها را از بابت احتمال بروز خشکسالی دامن زده است.

با این حال نکته‌ای که در اینجا قابل ذکر است، تفاوت‌های آماری است که در اظهارات اخیر آقای زرگر نسبت به اظهارات مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب وجود دارد. زرگر آماری هفت ماهه (یعنی از ابتدای مهر تا پایان فروردین) ارائه داده و نتیجه‌گیری کرده است که به رغم حجم بارش‌ها در ۷ ماه اخیر به میزان ۱۹۰میلی‌متر یا به عبارتی ۱۱۵میلیارد مترمکعب در گستره کشور، این میزان نسبت به دوره مشابه سال قبل ۴۴درصد و نسبت به دوره ۳۹ساله ۴۲درصد کاهش دارد. سوال ما این است که به رغم تفاوت‌های جزیی که در این آمارها در یک دوره ۵ماهه و ۷ماهه ملاحظه می‌شود آیا شکاف بزرگی که در تحلیل آمارها دیده می‌شود مستند به وضعیت ماه‌های اسفند و فروردین بوده است یا آمارهایی که قبلا ارائه شده بود نادرست بوده است؟