بخش نخست گفت‌وگوی ما را با محمد ناظمی اردکانی رییس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی روز گذشته خواندید. ادامه این گفت‌وگو در پی می‌آید:

در ساختمان‌ها علاوه بر آسانسورها، گاهی از برخی کالاهای نامناسب مانند سیم و کابل و بتن غیراستاندارد استفاده می‌شود که ممکن است منجر به آتش‌سوزی یا کاهش استقامت ساختمان‌ها شود. نظارت موسسه استاندارد بر استفاده از کالاهای مناسب در ساخت‌وساز به چه صورت است؟ ما کالاهایی مانند سیم و کابل و بتن را در کارخانه کنترل می‌کنیم و سپس اجازه عرضه می‌دهیم. این کالاها مشمول استاندارد اجباری است و ساختمان‌سازان هم زمان نصب باید به شرکت بازرسی فنی مدارک لازم را ارائه دهند.

آقای ناظمی ما هر سال در شهربازی‌ها شاهد تلفات جانی هستیم که به طور عمده به علت کیفیت نامناسب یا مشکلات فنی چرخ و فلک‌ها و وسایل بازی است.

آیا موسسه استاندارد به استاندارد بودن چرخ و فلک‌ها نظارتی دارد؟

شهرداری‌های مربوطه باید گواهی ایمن بودن شهرهای بازی را از شرکت‌های بازرسی فنی دریافت کنند.

شهرداری‌های برخی مناطق همکاری خوبی در این زمینه دارند اما برخی شهرداری‌ها در این زمینه همکاری نمی‌کنند. از سوی دیگر در اینگونه موارد نباید تنها زمان نصب و راه‌اندازی مدنظر قرار گیرد، بلکه باید نظارت دوره‌ای روی قطعات صورت گیرد تا فعالیت به طور ایمن تداوم یابد. این موضوع در مورد آسانسورها هم مصداق دارد. اما متاسفانه بازرسی دوره‌ای در مورد آسانسورها و چرخ و فلک‌ها جانیفتاده است.

متولی بازرسی دوره‌ای چه سازمانی باید باشد؟ موسسه استاندارد یا شهرداری؟

ببینید باید ابتدا در این زمینه فرهنگ‌سازی شود و آن فرهنگ هم نهادینه شود و در نهایت سازمانی متولی شود تا انجام این مساله را الزام‌آور کند.

برای مثال در مورد خودرو، این تست دوره‌ای وجود دارد و باید برخی قطعات تعویض شود که دستگاهی مثل نیروی انتظامی می‌تواند وارد عمل شود و از تردد خودروهایی که تست دوره‌ای انجام نداده‌اند، جلوگیری کند. در رابطه با شهربازی یا آسانسور هم ضوابط فنی و شرکت‌هایی برای بازرسی دوره‌های وجود دارند تنها سازمان متولی نیاز دارد که این سازمان می‌تواند شهرداری باشد. به این صورت که انجام معامله منوط به دارابودن مدارک انجام این تست‌ها باشد و در غیر این صورت متخلف مشمول جریمه سنگین شود.

برگردیم به بحث کاستی‌ها در نظارت موسسه استاندارد یکی از مواردی که همواره فریاد تولیدکنندگان داخلی را برانگیخته، نظارت کمرنگ بر کالاهای وارداتی و به ویژه چینی است. حتی در برخی کالاها که به لحاظ حجمی که دارند، نمی‌توانند از طریق قاچاق وارد ایران شده باشند و نمی‌توان قاچاق بودنشان را بهانه کرد؟

کنترل و نظارت موسسه استاندارد بر کالاهای وارداتی بسیار سختگیرانه است. به نحوی که بسیاری از واردکنندگان از این روند موسسه ابراز نارضایتی و گله می‌‌کنند.

حجم کالاهای وارداتی مرجوعی هم قابل توجه است چرا که کالاهای وارداتی که مطابق شرایط موسسه استاندارد نیستند مجوز ترخیص نمی‌گیرند و ماهانه چندمیلیون دلار کالای وارداتی از مبادی رسمی واردات مرجوع می‌‌‌شوند.

ضمن اینکه من در همین جا می‌گویم اگر کالایی از مبادی رسمی وارد شده باشد و استانداردهای لازم را رعایت نکرده باشد،‌ خوشحال می‌شویم به ما معرفی کنید تا مورد ضعف را بررسی و ره‌گیری کنیم. البته تاکنون مورد خاصی به ما گزارش نشده که کالای غیراستانداردی مجوز ورود و ترخیص گرفته باشد.

در این زمینه از شرکت‌های بازرسی داخلی و بین‌‌المللی کمک گرفتیم هر واردکننده از طریق مبادی رسمی کالا وارد کند باید ثبت سفارش دهد و در موقع ثبت سفارش یکی از شرکت‌های بازرسی مورد تایید موسسه کالای آن شرکت را در مبدا بررسی می‌‌کند.

آنها نسبت به وظایفشان توجیه هستند.

اگر کالایی وارد شود و شرکت بازرسی گواهی صوری صادر کرده باشد، مجوز و پروانه آن شرکت بازرسی را لغو می‌‌کنیم.

ما همان سخت‌گیری را که برای واردات اعمال می‌کنیم برای صادرات هم انجام می‌دهیم. چرا که کالاهایی که صادر می‌شوند باید استاندارد لازم را داشته باشند و اگر نظارت کافی نباشد و استانداردهای لازم را رعایت نکند، باعث از بین رفتن اعتبار ایران می‌‌شوند. البته اینجا ما هم نظارت را منصفانه انجام می‌‌دهیم.

نقش استاندارد را در راستای تحقق اهداف سند چشم‌انداز چگونه تصور می‌کنید؟

معتقدم استانداردها نقش بسیار مهم و اساسی دارند. برای اینکه رعایت استاندارد موجب می‌شود کالا با کیفیت تولید شود تجارت سالم صورت گیرد و مصرف‌کننده هم مطمئن باشد.

استانداردها زیرساخت‌های علمی، فنی برای تولید،‌ تجارت و مصرف‌ مطمئن هستند یا می‌شود گفت: نرم‌‌افزاری برای سرمایه‌‌گذاری پایدار هستند و توسعه پایدار از طریق اعمال استانداردها میسر است.

از طرفی رعایت استانداردها باعث می‌شود، سرمایه‌گذاری فیزیکی، منابع طبیعی، ذخایر زیرزمینی و منابع انسانی رشد پیدا کند و می‌‌تواند شاخص‌های توسعه‌یافتگی را به همراه داشته باشد.

در سایه استانداردها، ایران می‌‌تواند به مرحله نخست اقتصادی منطقه دست یابد.

در این راستا باید تمام اقدامات براساس دانش مبانی نظری و علمی باشد یا به عبارت دیگر دانایی محوری در انجام این فرآیندها لحاظ شود. این دانایی محوری، مبانی نظری و دانش فنی را در استانداردها می‌توان یافت چرا که استاندارد برآیند دانش نظری و تجربی کشور ما است.

سعی و خطا انجام شده و نتایج آن مشخص شده و اگر ما از نتایج آن استفاده کنیم به خطا نمی‌‌رویم و می‌توانیم به توسعه پایدار که هدف سند چشم‌انداز ۲۰ساله ایران است، برسیم.