نگین بهکام- در بخش نخست گفت‌و‌گوی دنیای اقتصاد با کمال محسنی، دبیر سابق انجمن تولیدکنندگان کاشی و سرامیک وی به بررسی وضعیت بازار کاشی و سرامیک، چالش‌های مواد اولیه و تجهیزات و ضعف‌های صادراتی کاشی و سرامیک پرداخت.

بخش پایانی این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید: وضعیت تجهیزات و خطوط تولید غالب کارخانجات کاشی و سرامیک به چه صورت است؟ آیا به روز هستند یا احتیاج به نوسازی دارند؟

تجهیزات بیشتر واحدها نوسازی شده و تکنولوژی‌ها هم خیلی عقب نیست. حداکثر ۴-۳سال از کشورهای پیشرفته عقب هستیم.

علت واردات کاشی سرامیک را با وجود اینکه خودمان تولید مازاد هم داریم، چه می‌دانید؟

شاید در گذشته کیفیت کاشی و سرامیک‌های خارجی، از همتایان ایرانی خود بهتر بود. اما در حال حاضر شرایط فرق کرده است و فرهنگ و نگرش جامعه هم باید تغییر کند. هم‌اکنون ما ۷۴کارخانه تولیدکننده کاشی و سرامیک تکنولوژیک داریم که تولیدات این کارخانه‌ها هم از نظر کیفیت و هم از نظر قیمت مناسب است و با مشابه خارجی خود برابری می‌کند. علاوه‌بر آن اکثر کارخانجات استانداردهای بین‌المللی را هم دارند.

وضعیت استاندارد داخلی کاشی و سرامیک به چه صورت است و آیا کاشی و سرامیک مشمول استاندارد اجباری هم می‌شود؟

استاندارد ملی کاشی و سرامیک نتیجه تحقیقات مشترک انجمن سرامیک دانشگاه، انجمن تولیدکنندگان کاشی و سرامیک و وزارت صنایع و معادن بود که براساس استانداردهای بین‌المللی تدوین شده است.

هم‌اکنون کاشی مشمول استاندارد اجباری است اما نظارت چندان مناسبی در این زمینه صورت نمی‌گیرد.

یعنی موسسه استاندارد تولیدات کارخانجات را کنترل و نظارت نمی‌کند؟

نظارت موسسه استاندارد در این مورد بسیار ضعیف است و نظارت‌هایی هم صورت می‌گیرد بیشتر در سطح استان‌های دیگر است اما در استان تهران نظارت چندان مناسب نیست. به نظرم لازم است موسسه استاندارد کالاهای موجود در بازار را به صورت اتفاقی انتخاب و آزمایش کند و در صورت استاندارد نبودن با تولیدکنندگان این کالاها برخورد قانونی کند.

نظارت موسسه استاندارد بر کاشی و سرامیک‌های وارداتی به چه صورت است؟

نظارت بر واردات هم بسیار ضعیف است چراکه مبادی ورودی کالا به ایران متعدد است و در برخی مبادی اصلا کارشناس استاندارد حضور ندارد به همین دلیل گاهی تجار هنگام واردات با اعمال حربه‌هایی کالای بی‌کیفیت یا بیش از آنچه را که اعلام می‌کنند، به کشور وارد می‌کنند. هم‌اکنون کالاهای چینی که چالش صنایع تمام جهان شده؛ دامن کاشی و سرامیک‌سازان ایرانی را هم گرفته است. در نهایت برای تحت کنترل درآوردن واردات بهتر است که تنها از چند مبادی ورودی داشته باشیم. هم‌اکنون ۵۰۰میلیون مترمربع مازاد تولید کاشی و سرامیک جهانی است که این مازاد تولید به سمت کشورهای جهان سوم از جمله ایران سوق داده می‌شود. بنابراین لازم است در این زمینه برنامه‌ریزی دقیق‌تری صورت گیرد تا بازارمان اسیر تولیدات مازاد جهانی نشود.

در حال حاضر تعرفه واردات کاشی چقدر است؟

۱۰۰درصد. اما گاهی از حربه‌هایی برای فرار از پرداخت تعرفه واردات صورت می‌گیرد.

با توجه به اینکه کشورهای جهان به سمت اقتصاد آزاد پیش می‌روند و ایران نیز مدت‌ها است خود را برای پیوستن به WTO آماده می‌کند،‌ نمی‌توان به تداوم چنین تعرفه‌هایی در سال‌های آینده امیدوار بود. فکر می‌کنید بالاخره تولید‌کنندگان کاشی و سرامیک ایرانی چند سال زمان می‌خواهند تا خودشان را در برابر تعرفه‌های پایین واردات مقاوم کنند؟

وقتی بحث تجارت جهانی و کاهش تعرفه‌های واردات می‌شود، باید از تمام ابعاد به این مساله نگریسته شود. یعنی سود تسهیلات بانکی کاهش یابد، مالیات‌ها،‌ عوارض و حق بیمه‌ها هم مطابق با سایر کشورها باشد، امکاناتی که رقبای خارجی دارند، ما هم داشته باشیم و فکری هم به حال تورم شود. همه این مسائل باید دست به دست هم دهد تا تولید‌کنندگان بتوانند برای ورود به WTO آماده شوند.

یکی از مواردی که به آن اشاره کردید، لزوم کاهش نرخ سود بانکی بود، آیا روند کاهشی این نرخ در ۲سال اخیر توانسته است در عمل کمک‌کننده باشد؟

این طرح برای بخش صنعت کمک‌کننده بود، اما بانک‌ها باید با بخش صنعت هماهنگ باشند تا امکان گرفتن تسهیلات برای صنعتگران تسهیل شود.

در پایان، آیا تولید‌کنندگان کاشی و سرامیک چالش اساسی دیگری هم دارند که در گفتمانمان از قلم افتاده باشد؟

بله. یکی از چالش‌های اساسی ما در بحث صادرات میزان تعرفه‌های گمرکی برخی کشورها، به خصوص کشورهای آسیای میانه است.

تعرفه‌های گمرکی این کشورها برای ما چندبرابر سایر رقبایمان است که لازم است این موضوع از طریق روابط دیپلماسی حل شود. برخی کشورهای اروپایی هم ۴ تا ۵برابر تعرفه‌هایی که از ترکیه و امارات می‌گیرند از ما اخذ می‌کنند.