معرفی نشریه
گفتوگو درباره نفت و دموکراسی
مضمون شصتمین شماره نشریه گفتوگو (مهر ۱۳۹۱) «نفت و دموکراسی» است. سردبیر نشریه، مراد ثقفی، در «باب گفتوگو» این شماره به نقش کشف نفت (که به تصادف «همزاد انقلاب مشروطیت» بوده) در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور و روند تفکیک این سرمایه ملی از عرصه اقتصاد و اجتماع و منحصر شدنش به «درآمد» دولت و تنزل این نقش به «رانت» ــ پدیدهای که علتالعلل همه کاستیها و ناکامیها در دیگر عرصههای سیاست و اجتماع و اقتصاد شناخته میشود ــ اشاره کرده است. «نفت، دولت و دموکراسی» نخستین مقاله بخش ویژه این شماره است که به بررسی و نقد دو صورت از بحث دولت رانتی (یعنی «دولت مستقل» و «دولت توزیعکننده») در مقام نظریهای سیاسی ناظر بر (عدم) گذار به مردمسالاری پرداخته و کوشیده به این پرسش پاسخ دهد که آیا نفت در مقام درآمد دولت یا رانت یگانه عامل یا مانع موثر بر گذار به دموکراسی است؟ مقاله دوم ترجمه مقالهای است از تیموتی میچل که به تاثیر سوختهای فسیلی (زغالسنگ و سپس نفت) بر روابط قدرت در سطح جهانی و به ویژه تاثیر آن بر سیاست خاورمیانهای ایالات متحده آمریکا پرداخته است. این مقاله نیز با نقد نظریه دولت رانتی به نقش سوختهای فسیلی در ممکن یا محدود ساختن تاسیس دولتهای دموکراتیک در قرن بیستم میلادی و ظهور نوع خاصی از سیاستهای دموکراتیک پرداخته که نویسنده آنها را «دموکراسی کربُنی» مینامد. مقاله سوم «عسلویه در آیینه آبادان...» به قلم اعظم خاتم مقایسهای است میان نحوه ساخت شرکت ـ شهرها (شهرکهای محل استقرار کارکنان صنعت نفت در آبادان سالهای ۱۳۰۰شمسی و عسلویه اواخر دهه ۱۳۷۰) بررسی و نقد نگاه و شیوهها و اثرات و تبعات ساخت این نوع شهرکها در این دو دوره به خوبی تغییر در نقش این صنعت و نیز رویکرد و سیاستهای دولت را بازگو میکند. مقاله «افسانه نفت یا افسانه شرکت نفت» نیز تحولات ساختاری و اداری در مدیریت صنعت نفت کشور بهویژه در روند تبدیل مدیریت این صنعت به وزارتخانه و اثرات و تبعات آن را بررسی میکند. نویسنده با نقد نگرش «سیاسی» به «دستگاه نفت» به اهمیت نقش و تاثیر این نوع نگاه و سیاستگذاری و انتظاراتی که از این صنعت در دوران اخیر پدید آمده میپردازد و در پایان راهکارهایی برای قرار دادن صنعت نفت در جایگاهی مطلوبتر مطرح میسازد. مقاله «زیستن در جامعه نفتی» به قلم
طیبه موسوی به اثرات و تبعات مخرب زیست محیطی تولید بنزین در پتروشیمیهای کشور در پی تشدید فشارهای بینالمللی میپردازد و مباحث و مواضع نهادها و سازمانهای عمومی و دولتی در قبال این معضل را بررسی میکند. مقاله «صنعت نفت: برآمدن کارگر در ایران» به قلم تورج اتابکی روایتی است تاریخی از اثرات و تبعات اکتشاف نفت در سال ۱۹۰۸ میلادی و نحوه تامین نیروی کار این صنعت نوپدید. تاکید نویسنده در این مقاله تشکیل نیروی کار غیرمتخصص و کارگران عادی صنعت نفت. «ترازوی نفت» نیز عنوان مطلبی است در بخش روزنامه این شماره از گفتوگو که نگاهی است به سهم نفت ایران از بازار جهانی، روند تحول تولید و درآمد نفت و نیز اثرات و تبعات تحریم نفت ایران.
ارسال نظر