در گفت‌وگو بامحسن حاتم، معاون وزیر صنایع مطرح شد
خزانه قفل شد، تولید هم قفل می‌شود
حوزه‌های اقتصادی کشور هم‌اکنون با فراز و فرودهای مختلفی رو‌به‌رو هستند و تهدیدها و فرصت‌های متعددی را پیش رو دارند. گاهی این فراز و فرودها به شکلی اغراق شده مطرح شده و مورد بحث قرار می‌گیرند و گاهی به سادگی از کنار آنها گذر شده و نادیده انگاشته می‌شوند. بخش صنعت نیز به عنوان حوزه‌ای مهم و استراتژیک از قواعد حاکم بر این فضا مستثنا نیست. پرداختن به چالش‌ها و فرصت‌های بخش صنعت در شرایط کنونی با نگاهی به دور از افراط و تفریط و مبتنی بر واقع گرایی شاید چشم‌انداز روشنی را برای یافتن راهکارهای مناسب، غلبه بر تهدیدها و بهره‌گیری هر چه بهتر از فرصت‌ها پیش رو قرار دهد.
بر همین اساس خبرگزاری فارس گفت‌وگویی با محسن حاتم معاون برنامه‌ریزی، توسعه و فن‌آوری وزارت صنایع و معادن انجام داده است. وی که با انتصاب علی‌اکبر محرابیان به وزارت صنایع و معادن به معاونت برنامه‌ریزی این وزارتخانه آمده است، پیش از این در پست معاون تولید وزارتخانه تحت مدیریت علیرضا طهماسبی وزیر سابق صنایع و معادن فعالیت داشته است.
حاتم در این گفت‌وگو به تشریح مشکلات فرابخشی و درون بخشی صنعت پرداخته و راه برون رفت از مشکلات این بخش را ایجاد زمینه و بسترهای مناسب برای حضور بخش خصوصی می‌داند.
وی در پاسخ به این سوال که چالش‌ها و فرصت‌های بخش صنعت و معدن چگونه است، گفت: مهم‌ترین چالش صنعت ما این است که باید اقتصادی باشد و بخشی از این اقتصادی بودن به خود صنعت بر می‌گردد. صنعت برای اقتصادی بودن باید بهره‌ور و رقابت‌پذیر باشد. در عین حال بخشی از ملزومات اقتصادی بودن به مسائل دیگر بر می‌گردد. اگر ما اقتصادی داشته باشیم که دچار نارسایی بوده و ابزاری برای کسب درآمدهای بادآورده ایجاد کند، منابع و پول‌هایی که باید وارد صنعت شده و نقدینگی، سرمایه ثابت و وثایق مورد نیاز آن را تامین کند به سراغ فعالیت‌های دیگر رفته و صنعت از رشد منطقی برخوردار نمی‌شود.
اگر می‌خواهیم جهش ایجاد کرده و توسعه سریع ایجاد کنیم، باید موازنه و تعادل میان فعالیت‌های اقتصادی اعم از صنعت، بازرگانی، خدمات و سایر حوزه‌ها را برقرار کنیم.
عدم تعادل و موازنه فعالیت‌های اقتصادی یک موضوع مهم و یک چالش فرابخشی است. عوامل بسیاری را می‌توان حول همین محور تجزیه و تحلیل کرد؛ قاچاق، واسطه‌گری، دلالی و تجارت غیر شفاف در همین رابطه قابل بحث است. بخشی از مشکلات نیز درون بخشی است و وزارت صنایع و صنعتگران به آن توجه دارند. کسی که اقدام به سرمایه‌گذاری‌های کلان می‌کند، تلاش دارد سرمایهگذاریاش بهره‌ور باشد، از آنجا که صنعت در کشور ما بیشتر دولتی بوده، بهره‌وری کردن این صنعت به اندازه فعالیت‌های بخش خصوصی نبوده و نیست. بنابراین لازم است توازن میان بنگاه‌های اقتصادی رعایت شده و صنعت نیز به عنوان یک بنگاه اقتصادی به رسمیت شناخته شود و به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد، مراعات آن بشود. در حال حاضر قدرت مانور و حرکت یک صنعتگر نسبت به فعالیت بخش‌های دیگر اقتصاد بسیار کمتر است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا در سیاستگذاری‌های انجام شده مزایایی که صنعت را برای سرمایه‌گذاری جذاب‌تر کند، پیش‌بینی نشده تا توازن آن با بازده یا مزایای دیگر بخش‌های اقتصادی قابل رقابت باشد، گفت: این مساله از دیرباز مورد توجه بوده است، در دولت فعلی نیز حمایت‌های قبل مورد توجه قرار گرفته و توجه‌ها مضاعف شده است.
تعرفه یکی از ابزارهای حمایت از تولید به شمار می‌رود؛ اما ابزارهای دیگری نیز لازم است، تسهیلات کم بهره از حساب ذخیره ارزی و تسهیلات بنگاه‌های کوچک اقداماتی هستند که برای ایجاد جریان نقدینگی و ایجاد موازنه اتخاذ شده‌اند، اما باید دید که سبب افزایش موازنه و تعادل صنعت با دیگر بخش‌ها شده‌اند، یا خیر؟
معاون برنامه‌ریزی توسعه و فناوری وزارت صنایع در مورد تصمیم‌گیری درباره تعرفه‌ها که یکی از زمان‌برترین فرآیندهایی است که گاه ماه‌ها تولیدکننده را چشم انتظار می‌گذارد، اظهار داشت: فرآیند طولانی تصویب برخی تعرفه‌ها به دلیل وجود اختلاف‌نظر است. بحث تعرفه‌ها، مثال ساده‌ای است و می‌توان گفت ما در این بخش مشکلات کمتری داریم. مثلا ما قصد ایجاد توسعه متوازن در کشور را داریم و یکی از ساده‌ترین راهکارهای تحقق آن وضع مشوق‌ها و توسعه معافیت‌های مالیاتی است. صنعتگری که برای سرمایه‌گذاری به مناطق کمتر توسعه یافته برود، هزینه سرمایهگذاریاش نسبت به دیگر مناطق بیشتر است. بر این اساس ترجیح می‌دهد به مناطقی برود که از نظر نیروی انسانی و زیرساخت‌ها، توسعه یافته باشد. به همین دلیل برای مناطق کمتر توسعه یافته باید مشوق‌هایی را وضع کرد تا هزینه‌‌ها را جبران کند.
این مسائل فرابخشی برای ما می‌توانند هم فرصت و هم تهدید ایجاد کنند. در حال حاضر نیز برخی موارد برای ما نقش فرصت و برخی موارد نقش تهدید را بازی کرده‌اند. جایی که سریع و پایدار عمل کردیم برایمان فرصت ایجاد شد و جایی که ناپایدار عمل کردیم برایمان تبدیل به تهدید شد.
سه قفله شدن خزانه
وی در خصوص کمبود نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی به خصوص بنگاه‌های تولیدی و صنعتی و تصمیم بانک مرکزی برای سه قفله کردن در بانک‌ها برای تسهیلات دهی گفت: اگر در خروجی بانک‌ها را سه قفله کنیم به طور طبیعی در ورودی نیز سه قفله خواهد شد. رییس کل بانک مرکزی بحث سه قفله کردن بانک‌ها را به دلیل رشد تورم مطرح کردند، اما اگر این سه قفله کردن در بانک‌ها بر روی صنعت باشد، طبیعتا در ورود هم سه قفله خواهد شد. بحث ما بحث تولید و درآمد سرانه ملی است. ما باید منابع خود را به شکل کنترل شده در اختیار یک اقتصاد پویا قرار دهیم. سیستم بانکی ما هم اگر در جای دیگر زمینه فعالیت پردرآمدتری داشته باشد به آن سمت می‌رود؛ چرا که بانک نیز خود را یک بنگاه اقتصادی می‌داند، ولی مساله این است که بانک یک ابزار توسعه‌ای نیز هست و بنگاه اقتصادی صرف نیست. باید در جایی نگاه اقتصادی و در جایی به عنوان ابزار توسعه در اختیار حاکمیت باشد. توازن و تعادل را، نظام بانکی باید به وجود آورد اما شدت و ضعف آن باید متناسب با پروژه‌های موجود مدنظر قرار گیرد.
ارسال نظر