سوخت استاندارد تنها برای یک روز!

عکس: شانا

«یورو۴» جایگزین «یورو۲» برای تهرانی‌ها شد

گروه سوخت و نیرو - رسیدن روز هوای پاک و افزایش روزهای ناسالم در کلان‌شهرها موجب شد تا مسوولان اقدام به عرضه یک روزه سوخت با استاندارد یورو ۴ در کلان‌شهر تهران کنند. پیگیری‌ها از شرکت پخش فرآورده‌های نفتی ایران حکایت از این دارد که با گذشت روز هوای پاک، باز هم سوخت با استاندارد یورو ۲ در انتظار خودروها خواهد بود و برای دریافت مجدد این سوخت صاحبان خودرو باید تا سال آینده انتظار بکشند.

عرضه یک روزه سوخت با استاندارد یورو۴ در جایگاه‌های کلانشهر تهران در حالی صورت گرفته که بر اساس مصوبه سال ۸۴ هیات وزیران، جدول زمانی استاندارد حد مجاز آلایندگی انواع خودروهای بنزینی، گازوئیلی، دوگانه سوز و گازسوز ساخت داخل و وارداتی، همچنین موتورسیکلت تعیین و به تصویب رسید و مقرر شد‌،کلیه خودروهای سبک و سنگین پایه بنزین‌سوز از سال ۸۴ تا پایان سال ۸۸، استاندارد آلایندگی یورو ۲، از سال ۸۹ تا پایان سال ۹۱، استاندارد یورو ۳ و از سال ۹۱ تا پایان سال ۹۳ استاندارد یورو ۴ را اخذ کنند.

از سوی دیگر، در تبصره یک مصوبه هیات‌وزیران مقرر شده، کلیه خودروهای وارداتی، همچنین خودروهای جدید (پلت فرم جدید) نیز باید دو سال زودتر از جدول زمان‌بندی مذکور با استانداردهای تعیین شده انطباق پیدا کنند.

تاخیر در استانداردسازی پالایشگاه‌ها

در جدول زمان بندی مذکور اگر چه ۶سال مهلت برای استانداردسازی سوخت به وزارت نفت داده شد، اما تاخیر در ارتقای بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها موجب شد تا سال گذشته حذف استاندارد یورو ۳ از جدول ارتقای سوخت کشور در دستور کار قرار گیرد؛ به طوری که بر اساس جدول جدید مقرر شد تا با جهش یک پله‌ای از آغاز مهر ماه سال جاری، عرضه سوخت با استاندارد یورو ۴ در سراسر کشور آغاز شود.

اما با گذشت چهار ماه از زمان اعلام شده برای عرضه سوخت با استاندارد یورو ۴، هنوز خبری از عرضه سراسری این سوخت با این استاندارد در کشور نیست. در این میان گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می دهد از ۲۷۵ روز ۹ ماهه سال جاری شهروندان تهرانی‌ تنها ۲ روز هوای پاک تنفس کرده‌اند! و شاخص کیفیت هوای تهران طی این مدت به علت تعداد بیشترین روزهای آلوده در مقایسه با مدت مشابه دو سال گذشته، در وضعیت بسیار نامطلوب‌تری قرار داشته است.

تاخیر در عرضه سوخت استاندارد در کشور و نامعلوم بودن زمان رسیدن این سوخت به جایگاه‌های کشور در حالی است که از سال گذشته در کشورهای اروپایی استاندارد یورو۵ اجباری شده است.

با این حال در کشور ما همچنان استاندارد یورو ۲ برای خودروهای داخلی اجرایی می‌شود و زمان رسیدن به استاندارد یورو ۴ نیز با توجه به نرسیدن سوخت مصرفی خودروها در کشور به این استاندارد نامشخص است.

علاوه بر وزارت نفت و بر اساس تبصره سه این مصوبه، خودروسازان نیز ملزم به ارتقای استاندارد آلایندگی خودروهای داخلی بر اساس استاندارد سوخت شده‌اند.

بر اساس این تبصره وزارت نفت و شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی موظف شدند که بنزین مطابق با استانداردهای مذکور را حداقل شش ماه پیش از جدول زمان بندی مذکور تامین و به میزان کافی در جایگاه‌های کشور توزیع کنند تا پس از آن شرایط برای رسیدن به استاندارد مورد نیاز در خودروها نیز فراهم شود.

حال با گذشت شش سال از زمان تصویب جدول زمان‌بندی هیات‌وزیران و اختصاص بودجه چند میلیاردی جهت بهسازی و نوسازی پالایشگاه‌های کشور، هنوز نتیجه مثبتی در خصوص استانداردسازی سوخت حاصل نشده است. در این شرایط و متناسب با تاخیر در عرضه بنزین استاندارد زمان الزام تطابق با استاندارد یورو ۴ در خودروهای داخلی نیز به همان میزان به تعویق خواهد افتاد.

یورو ۴ به تهرانی‌ها رسید

در این میان، در مورد عرضه آزمایشی بنزین یورو ۴، رییس هیات‌مدیره انجمن جایگاهداران کشور می‌گوید: در مرحله آزمایشی این طرح که یک روزه است، ۱۷میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو ۴ در استان تهران عرضه می‌شود.

بیژن حاج محمدرضا در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» ادامه داد: در حال حاضر مصرف بنزین در تهران روزانه ۱۴ تا ۱۵میلیون لیتر است که این میزان بنزین با استاندارد یورو ۴ پاسخگوی مصرف استان تهران خواهد بود.

وی افزود: عرضه بنزین با استاندارد یورو ۴ در مرحله اول فقط برای استان تهران صورت خواهد گرفت. اما در مراحل بعدی اجرای این طرح در کلان‌شهرهای اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد و اهواز نیز اجرا خواهد شد.

رییس هیات مدیره انجمن جایگاهداران کشور در پاسخ به این سوال که آیا جایگاه‌های سوخت در تهران آمادگی عرضه بنزین با استاندارد یورو ۴ را دارند، اظهار کرد: عرضه بنزین با استاندارد یورو ۴ در سطح جایگاه‌ها به طراحی خاصی نیاز ندارد، تنها کاری که انجام شده است این بوده که از روز گذشته (چهارشنبه) ذخایر مخازن سوخت را به حداقل رساندیم تا امکان پر کردن آن با بنزین یورو ۴ فراهم شود.

به گفته وی، مهم ترین ویژگی بنزین با استاندارد یورو ۴ آلایندگی کم آن است.

البته پیگیری‌های خبری از شرکت پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز حاکی از این است که عرضه بنزین یورو ۴ فقط برای یک روز است و صاحبان خودرو از سال آینده می‌توانند شاهد عرضه روزانه بنزین با استاندارد یورو۴ باشند.

در همین حال، اخیرا جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی از برنامه ریزی برای توزیع ۲۰ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ از اواسط سال ۱۳۹۱ خبر داده و گفته بود: برای سال آینده هم عرضه روزانه حدود ۲۷ تا ۳۰ میلیون لیتر گازوئیل با استاندارد یورو در دستور کار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی قرار دارد.

وی از کاهش میزان گوگرد و برخی از ترکیبات آروماتیکی به عنوان مهم‌ترین دستاورد زیست محیطی تولید و عرضه بنزین و گازوئیل یورو ۴ و ۵ یاد کرد.

سالاری در خصوص قیمت عرضه بنزین یورو ۴ در روز جهانی هوای پاک، بیان کرده بود: بنزین یورو ۴ با وجود داشتن عدد اکتان بالاتری از بنزین معمولی فعلی با قیمت‌های مصوب دولت در جایگاه‌ها و معادل بهای فعلی قیمت بنزین معمولی عرضه می‌شود.

به گفته مدیر عامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، بنزین یورو ۴ با قیمت‌های یارانه ای ۱۰۰تومان، نیمه یارانه ای ۴۰۰ تومان و آزاد ۷۰۰ تومان و مطابق با میزان سهمیه باقی‌مانده در کارت‌های سوخت عرضه خواهد شد.

تفاوت‌های آلایندگی در یورو۲ و ۴

دراین میان یکی از کارشناسان، میزان مجاز آلاینده مونواکسید کربن در استاندارد یورو ۲ برای خودروهای سواری را برابر با ۲/۲ گرم در هر کیلومتر اعلام کرده که این عدد در استاندارد یورو ۴ به یک گرم در هر کیلومتر می‌رسد.

بر این اساس برای یک خودرو اگر مطابق استانداردهای جهانی سالانه پیمایشی برابر با ۲۰ هزار کیلومتر در نظر بگیریم، تولید گاز مونواکسید کربن هر خودرو یورو۲ برابر با ۴۴ کیلوگرم خواهد بود که این عدد در یورو ۴ برای یک خودرو در سال برابر با ۲۰کیلوگرم است.

این کارشناس در ادامه می‌گوید: در صورتی که تیراژ تولید سالانه خودرو در کشور را یک میلیون دستگاه فرض کنیم (که بیشتر است) این تعداد خودرو در یورو۲ برابر با ۴۴ هزار تن آلاینده مونواکسید کربن تولید خواهند کرد. در حالی که این رقم برای استاندارد یورو ۴ برابر با ۲۰ هزار تن خواهد بود.

۵ چالش اساسی

تاخیرهای صورت گرفته از سوی وزارت نفت موجب شد تا خودروسازان نیز دست‌آویزی برای تاخیر در اجرای این مصوبه پیدا کنند؛ به طوری که طرح ارتقای خودروهای داخلی نیز با تاخیر به سال آینده موکول شده است.

اما به گفته برخی از کارشناسان مشکل استانداردسازی خودروها با عرضه سوخت استاندارد برطرف نخواهد شد، چرا که برای رسیدن به این رویا با ۵ چالش اساسی مواجه هستیم که این عوامل موجب می‌شود تا اجرای این استاندارد با مشکلاتی مواجه شود.

به گفته یکی از کارشناسان ۵ چالش اساسی پیش‌رو اجرای ارتقای آلایندگی موجب می‌شود تا اجرای این استاندارد را با مشکلاتی مواجه کند.

وی درخصوص این ۵چالش می‌گوید: در کشور امکانات و تجهیزات برای اخذ تاییدیه «نوع» وجود ندارد و خودروسازان باید برای دریافت این تاییدیه محصولات خود را به سایر کشورها ارسال کنند که این امر علاوه بر هزینه‌بر بودن، زمان‌بر نیز هست.

از سوی دیگر رسیدن به صددرصد تولید در مدت زمان مذکور امکان‌پذیر نخواهد بود.

به گفته این کارشناس، به مشکلات مذکور می‌توان عدم اطمینان از عرضه سوخت استاندارد در کلیه جایگاه‌های کشور و فقدان مراکز معاینه فنی بر اساس استاندارد یورو ۴ را نیز افزود.