حسین حقگو

وزیر صنعت، معدن و تجارت اخیرا در همایش «سیاست‌ها و چشم‌اندازهای کشور در تجارت اقتصاد الکترونیکی»، از اینکه توجه به تخم‌مرغ بیش از تجارت الکترونیک است گلایه کرده و اظهار داشته: اگر قیمت تخم مرغ بالا رود وزرای جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت باید پاسخگو باشند، اما هیچ‌گاه درخصوص ارزیابی ما از تجارت الکترونیک سوال نمی‌شود. وزرای سابق صنایع و معادن نیز هر از چند گاهی از اینکه تمام توجه خبرنگاران و افکار عمومی به سمت خودرو و تیرآهن است و نسبت به حوزه «های‌تک» یا همان تکنولوژی برتر، پیشرفته یا نوین و سایر بخش‌های صنعتی نظیر کشتی‌سازی حساس نیستند، شکایت داشتند.

در پاسخ به این گلایه‌های بجا (البته بجا از این منظر که بدون همراهی و توجه مردم و رسانه‌ها به فناوری‌های نوین در حوزه‌های صنعت و تجارت، کمتر امکان پیشرفتی در این حوزها میسر است) باید گفت: الف- طبق هرم مازلو، مردمی که هنوز تحت‌بند نیازهای اساسی‌تری همچون مرغ و تخم‌مرغ (دیروز باز هم گران شد)، قندوشکر، وسیله حمل‌‌و‌نقل و امکانات لازم برای ایجاد سر پناهند، کمتر امکان اندیشیدن به سایر عرصه‌های کمتر حیاتی‌تر زندگی‌شان را دارند.

ب- نکته مهم و متاسفانه هنوز غیربدیهی آنکه وقتی دولتی (منظور مجموعه دستگاه‌های حاکمیتی است و نه صرفا قوه مجریه) آنچنان بزرگ و عریض و طویل می‌شود که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را نمایندگی می‌کند، سرازیر شدن این نیازها از سوی جامعه و درخواست رفع آنها فقط از سوی دولت انتظاری عجیب نیست؛ نیازهایی که در جهان امروز از سوی شرکت‌ها، تشکل‌ها، نهادهای صنفی و صنعتی رفع و رجوع می‌شود. در کشور ما، حالا متاسفانه همین چند اتحادیه و انجمن صنفی و صنعتی که طی یکی دو، سه دهه اخیر پا گرفته‌اند نیز در حاشیه سیاست‌های دولت امکان حیات و بقا دارند، چرا که تصمیم در مورد نرخ سود بانکی، نرخ ارز، نحوه تغییرات تعرفه واردات، قیمت خرید مواد اولیه، قیمت فروش محصولات و ... خلاصه همه و همه از سوی دولت تعیین می‌شود و رابطه دولت با این مجموعه‌ها در بخش عمده سال‌های سه دهه گذشته، مداخله‌گرانه، پدرسالارانه و فاقد استراتژی بلندمدت بوده است.

مسوولان وزارت جدیدالتاسیس صنعت، معدن و تجارت باید بپذیرند ادامه این وضعیت نامعقول و پاسخگو بودن در قبال گرانی‌ها و کمبودها از مرغ و تخم‌مرغ گرفته تا سیاستگذاری راجع به تجارت الکترونیک و صنایع «های‌تک‌» امری غیرممکن و فرساینده است. ضروری‌ترین و حیاتی‌‌ترین کار برای نهال تازه غرس شده صنعت و تجارت، تدوین استراتژی توسعه صنعتی و تجاری است. استراتژی که سیاستگذار و نه تصدی‌گرا بودن دولت و محوریت یافتن بخش خصوصی شاکله اصلی آن باشد. آنگاه می‌توان امید داشت که در همایش تجارت الکترونیک حواس مردم و رسانه‌ها به جای مرغ به تجارت الکترونیک باشد!