غزاله طایفه

وزیر نفت می‌گوید که فاز‌های ۱۵ و۱۶ تا پایان سال جاری به بهره‌برداری می‌رسد، این درحالی است که پیش از این عنوان شده بود که این دو فاز در پایان آذر ماه به بهره‌برداری می‌رسد. چهار سال از انعقاد قرارداد توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی می‌گذرد و مسوولان مربوطه وعده می‌دهند که پایان امسال این دو فاز گازی به بهره‌برداری می‌رسند. این وعده در حالی داده می‌شود که هنوز این دو فاز برای بهره‌برداری کامل آماده نیست. مثلا سکوهای دریایی این دو فاز هنوز تکمیل نشده است.

در همین شرایط است که روز گذشته (سه‌شنبه) کارفرمای فازهای پارس جنوبی، مجری طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ را تغییر داده و فرد جدیدی را منصوب کرد.

نبود آمادگی سکوهای دریایی به این معنی است که احتمالا سرنوشت این دو فاز، چیزی شبیه به فاز ۹ و ۱۰ خواهد شد. یعنی برای راه‌اندازی پالایشگاه این دو فاز (۱۵ و ۱۶) از گاز فازهای ۶ تا ۸ استفاده کرده تا بخش خشکی این دو فاز به بهره‌برداری برسد. حال سوال این است که آیا داستان افتتاح نمایشی فاز ۹ و۱۰ پارس جنوبی بار دیگر تکرار می‌شود؟ این اولین بار نیست که گاز فازهای ۶ تا ۸ برای تزریق در پالایشگاه فازهای دیگر استفاده می‌شود.

اگر چه فازهای ۶ تا ۸ میدان پارس جنوبی به منظور تزریق گاز ترش تولیدی از این فازها به میدان نفتی «آغاجاری» برای ازدیاد ضریب برداشت نفت از این مخزن قدیمی اجرا شد، اما تاکنون گاز تولیدی از این دو فاز، بیش از همه به پالایشگاه‌های فازها ۹ و ۱۰ و اخیرا به فاز یک انتقال داده شده است. یعنی هدف فاز ۶ تا ۸ از هدف اصلی خود خارج شد.

فازهای ۶ تا ۸ پارس جنوبی در حالی از برنامه اصلی خود خارج شده‌اند که تاکنون برای طرح افزایش تولید نفت از میدان نفتی «آغاجاری» حدود ۳۰۰ میلیون دلار هزینه شده است. با این حال سهم این میدان از گاز تولیدی در این سه فاز همواره کمتر از برنامه پیش‌بینی شده بوده است. به طوری که از ۵۰ میلیون مترمکعب گازی که روزانه در این سه فاز تولید می‌شود، ۲۰ میلیون مترمکعب به این میدان تزریق می‌شود.

دلیل خروج این سه فاز از برنامه اصلی هم این بود که فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی در روزهای پایانی سال ۸۷ به طور رسمی به بهره‌برداری رسید، اما بخش دریایی این دو فاز به دلیل آماده نبودن تجهیزات سرچاهی و درون چاهی در آن زمان وارد مدار تولید نشد؛ بنابراین گاز مورد نیاز برای این دو فاز به میزان دو میلیارد فوت مکعب از فازهای ۶ تا ۸ پارس جنوبی دریافت شد.

در حال حاضر نیز هنوز کلیه چاه‌های دریایی این دو فاز به طور کامل به بهره‌برداری نرسیده است و فعالیت آن به طور مستقل از سایر فازها انجام نمی‌شود. به طوری که از ۲۴ حلقه چاه این دو فاز تاکنون به ترتیب ۷ و ۶حلقه چاه فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی وارد مدار تولید شده است.

در حالی قرار بود که ۶حلقه چاه دیگر فاز ۱۰ نیز تا پایان شهریور ماه امسال نصب شود تا تمام استخراج از ۶ چاه صورت نگیرد، اما هنوز این موضوع نیز تحقق نیافته است.

از سوی دیگر، وضعیت فازهای ۱۵ و ۱۶ میدان گازی پارس جنوبی نیز در وضعیت مشابه فازها ۹ و ۱۰ در زمان راه‌اندازی قرار دارند؛ به طوری که گاز مورد نیاز برای پالایشگاه‌های این دو فاز نیز از فازهای ۶ تا ۸ تامین خواهد شد.

حال برخی عنوان می‌کنند که پالایشگاه‌های فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی تا ۱۰۰ روز دیگر آماده راه‌اندازی است، این درحالی است که سکوهای دریایی این دو فاز هنوز آماده نیست.پیش از این هم کارفرمای پارس جنوبی در مورد آخرین وضعیت توسعه این دو فاز گفته بود: «پیشرفت واقعی این فازها به ۶۲/۷۶ درصد رسیده است.»

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس همچنین در مورد پیشرفت فیزیکی ساخت سکوها و جکت‌های این دو فاز عنوان می‌کند: «طبق برنامه پیشرفت سکوها و جکت‌های این دو فاز باید به ۵۱/۹۱ درصد می‌رسید، اما تا نیمه شهریورماه پیشرفت واقعی در این بخش ۱۵/۶۵ درصد است.»

برخی از برآوردهای کارشناسی حکایت از آن دارد برای پیش راه‌اندازی فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی روزانه ۱۳ میلیون مترمکعب گاز از فازهای ۶ تا ۸ به این دو فاز تزریق شود که حجم عظیمی است، اما آنچه در این میان اهمیت دارد این است که طبق تعهد کارفرما باید در زمستان امسال به منظور تامین گاز مورد نیاز بخش‌های مختلف مصرفی، روزانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز از فازهای پارس جنوبی به شبکه سراسری تزریق شود.به نظر می‌رسد کمبود تکنولوژی توسعه فازها و کمبود منابع مالی بار دیگر باعث خواهد شد دو فاز اصلی پارس جنوبی به‌صورت واقعی به بهره‌برداری نرسد.