مرداد رسید،۵ میلیارد دلار نرسید،آیا نفت ریاض جایگزین نفت تهران می‌شود؟

گروه انرژی- آیا «تهران» بازنده اعتماد به «دهلی نو» بوده است؟

اول مرداد رسید، اما پول نفت دهلی نو به دست تهران نرسید. اول مردادماه، زمان پایان مهلت دهلی نو برای پرداخت بدهی ۵ میلیارد دلاری اش به تهران است. اما«دهلی نو» با وجود هشدارها و اولتیماتوم‌های مقامات تهران، در حل اختلاف ارزی ۵ میلیارد دلاری پول نفت صادراتی ایران، وقت‌کشی می‌کند. کشمکش میان تهران و دهلی بر سر پرداخت پول نفت صادراتی ایران به این کشور وارد فاز جدی‌تری شده است؛ به طوری که معاون امور بین‌الملل شرکت نفت ایران روز گذشته در سایت رسمی شرکت ملی نفت اعلام کرد: «در صورت حل نشدن مشکل ارزی، صادرات نفت ایران به هند در مرداد ماه (آگوست) به سختی صورت می‌گیرد.» به نظر می‌رسد این اظهارات، از لحن هشدار قبلی تهران درخصوص قطع صادرات نفت به دهلی به نقل از یک منبع آگاه، اندکی ملایم‌تر است و مقامات تهران همچنان به دنبال ترغیب «دهلی» برای پرداخت بدهی و خرید نفت از ایران هستند. ظاهرا تهران با این هشدار‌ها باور داردکه «دهلی» از مسیرهایی قابل اتکا، امکان پرداخت بدهی هنگفتش به تهران را دارد ولی از پرداخت آن خودداری می‌کند. این اظهارات در حالی عنوان می‌شود که وزیر نفت هند در مقابل می‌گوید:«در صورت توقف صادرات نفت ایران، پالایشگاه‌های هندی با کمبود نفت مواجه نخواهند شد.» این تنها واکنش دهلی به درخواست تهران برای پرداخت بدهی‌ها نیست، بلکه برخی از منابع آگاه هندی هم اعلام می‌کنند: «پالایشگاه‌های نفت هند از عربستان خواسته‌اند در ماه آینده میلادی به آنها نفت بیشتری بفروشند.» به گزارش خبرنگار ما، این اظهارات یک جانبه‌ مقامات دهلی، برای مقامات نفتی تهران که تاکنون بدون دریافت مبلغی قابل توجه با مشتری خود همراهی کرده‌اند، بسیار گران تمام شده است؛ چرا که از دهلی انتظار چنین رفتاری را ندارند.

اولتیماتوم از نوع تهران

مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در این وضعیت به طور ناگزیر می‌گوید:«اگرچه تاکنون برای قطع صادرات نفت به هند تصمیمی اتخاذ نشده است، اما صورت حل نشدن اختلاف ارزی صادرات نفت ما به هند در مرداد ماه (آگوست) به سختی صورت می‌گیرد.»«محسن قمصری» که تاکنون از بیان اظهاراتی که وضعیت را پیچیده‌تر کند، خودداری کرده است، ادامه می‌دهد:«نفت ما برای هند بسیار حائز اهمیت است. دولت هند تلاش می‌کند در روزهای آینده مشکل را رفع کند، اگر به نتیجه نرسد، تصمیم برای قطع صادرات نفت در اختیار سرپرست وزارت نفت است.»

بدهکاری با لحن طلبکاری

وی با تاکید مجدد بر اینکه پالایشگاه‌های هند، پول نفت خام دریافتی خود را به صورت کامل پرداخت کرده‌اند و مشکل، در نحوه انتقال پول به ایران است، تصریح کرد: «دولت هند با توجه به تغییرات احتمالی نرخ ارز، راغب است هرچه زودتر مشکل پرداخت بدهی‌های خود به ایران را رفع کند.»لحن تهران با دهلی درحالی با ملایمت است که به نظر خبرنگاران نفتی در تهران، مقامات دهلی نو در مقام یک کشور بدهکار با تهران با تندی و در مقام یک بستانکار تجاری صحبت می‌کنند. این مساله برای رسانه‌های ایران قابل پذیرش نیست و مقامات نفتی در کنفرانس‌های خبری اخیر مورد نقد خبرنگاران قرار گرفتند.

هند: جایگزین داریم

مقامات هندی در واکنش به هشدار جدید ایران در خصوص پرداخت بدهی‌ها می‌گویند:«ما برنامه جایگزین داریم.»وزیر نفت هند می‌گوید:«در صورت توقف صادرات نفت ایران به هند در ماه آگوست (مرداد) این کشور با کمبود نفت مواجه نخواهد شد.» به گزارش «فارس» به نقل از «رویترز»، «جیپال ردی» در عین حال ادامه می‌دهد:«با قطع صادرات نفت ایران، هیچ کمبود و مساله‌ای رخ نخواهد داد.»

مذاکره با رقیب ایران

در همین حال، منابع آگاه هندی نفت عربستان را به عنوان جایگزینی برای نفت خام ایران اعلام می‌کنند. بر اساس گزارش «رویترز» این منابع آگاه می‌گویند:«پالایشگاه‌های نفت هند از عربستان خواسته‌اند در ماه آگوست (مرداد) به آنها نفت بیشتری بفروشند.» بر اساس این گزارش نگرانی هند از قطع نفت صادراتی ایران به این کشور علت تماس پالایشگاه‌های هند با عربستان برای خرید نفت بوده است.

جایگزینی آسان نیست

به نظر می‌رسد که مقامات نفتی کشورمان این اظهارات را در حد یک بلوف فرض می‌کنند، چراکه معاون شرکت نفت ایران، «محسن قمصری» می‌گوید:«پالایشگاه‌های آنها سال‌ها است با ترکیبات فنی نفت خام ایران مشغول به فعالیت هستند و اگرچه هر پالایشگاهی می‌تواند فرآیند فنی نفت خام مصرفی خود را تغییر دهد، اما به دلیل اهمیت ساز و کار فنی نفت خام جایگزین و نرخ آن، یافتن جانشینی برای نفت خام ایران چندان هم کار آسانی نیست.»«قمصری» این مساله فنی را دلیل برای علاقه پالایشگاه‌های هندی به تداوم مصرف نفت خام ایران می‌داند. وی تصریح می‌کند:«تغییر منبع تامین نفت خام به هیچ عنوان در دستور کار دولت هند قرار ندارد، چرا که تغییر منبع تامین نفت، مشکلات فنی و اقتصادی را برای کشور واردکننده ایجاد می‌کند.»

نفت با صرفه زیاد

وی یادآور شد:«قیمت نفت خام ایران برای هند باصرفه‌تر از عربستان است و تا زمانی که پالایشگاه‌های هند از نظر مشخصات فنی و توجیه اقتصادی، نفت خام جایگزین ایران را نیابند، چنین اقدامی را انجام نخواهد داد.»

نفت «ریاض» چند؟

وی گفت:«نفت خام عربستان تنها در صورتی ممکن است روانه پالایشگاه‌های هند شود که دولت عربستان تخفیف‌های قابل توجه در فروش نفت خام خود به هند ارائه کند، همچنین باید این واقعیت را هم در نظر گرفت که عربستان نفت خام قابل توجهی به عنوان مازاد در اختیار ندارد که قادر باشد به راحتی جایگزین ایران در بازار هند شود.»به گزارش خبرنگار ما، به نظر برخی از کارشناسان، دهلی نو بر سر خرید نفت از ایران همان بازی را انجام می‌دهد که حدود ۲۰سال در مذاکرات خط لوله «صلح» (به‌منظور صادرات گاز ایران به پاکستان و هند) انجام داد تا اینکه سرانجام به بهانه‌های مختلف از مذاکرات سه جانبه کنار کشید. وقت‌کشی این کشور باعث شد که این قرارداد گازی در نهایت در سال گذشته بین مقامات تهران و اسلام آباد امضا شود. حال برنده اصلی این اختلاف ارزی- نفتی کیست؟