چالش‌هایی که بزرگ‌ترین معدن روی را احاطه کرده است

گروه صنعت و معدن- ۱۹سال از اکتشاف معدن روی مهدی‌آباد یزد می‌گذرد، اما این معدن همچنان در انتظار راه‌اندازی است. معدن مهدی‌آباد که به عنوان بزرگ‌ترین کانسار سرب و روی جهان شناخته شده، با ذخیره‌ای در حدود ۲۰۰میلیون تن، نگاه فعالان این صنعت را به خود معطوف ساخته است.

هرچند بحث فعال شدن این معدن حتی به پیش از انقلاب مربوط می‌شود، اما با وقوع انقلاب، شرکت ژاپنی که در آن منطقه مسوولیت طراحی معدن را برعهده داشت، از آن منطقه خارج شد.

پس از انقلاب در وزارت معادن و فلزات (سابق) مجددا طرح‌های معدنی از جمله معدن مهدی‌آباد در دستور کار قرار گرفت. این در حالی بود که شرکت ژاپنی که پیش‌تر در معدن حضور یافته بود، حاضر به ادامه همکاری نشد.پس از آن برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای انجام اکتشافات تکمیلی انجام شد، به‌طوری‌که ذخیره آن از ۳/۲میلیون تنی که ژاپنی‌ها اعلام کرده بودند به ۴۵میلیون، ۹/۱۴۵ میلیون و در نهایت ۲۵۰میلیون تن رسید. با این حال، سال‌ها بعد شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) رقم ذخیره معدن مهدی‌آباد را ۲۰۰میلیون تن اعلام کرد.

سرمایه‌گذاری استرالیا

به نوشته نشریه سرب و روی در سال‌های گذشته نیز شرکت یونیون ریسورنر استرالیایی به عنوان یکی از سهامداران این معدن با سرمایه ۶۸۲میلیون دلاری وارد طرح شد. آن شرکت اعلام کرد که در حاشیه معدن می‌توان کارخانه‌ای با ظرفیت ۳۰۰هزار تن روی، سرب و نقره احداث کرد.مطالعات زمین‌شناسی نیز نشان داد که معدن مهدی‌آباد قادر است برای مدت ۴۰سال کارخانه مزبور را تغذیه کند.

مدتی پیش نیز ایمپاسکو خبر از برگزاری مناقصه احداث کارخانه تولید شمش در مهدی‌آباد داد. اما به گفته کارشناسان و مقامات مطلع، ذخیره سولفوره معدن مهم‌ترین چالش اجرای طرح یاد شده به شمار می‌آید. چرا که فرآیند استحصال روی از خاک سولفوره (روی) به مراتب مشکل‌تر از فرآیند تولید روی از خاک اکسیده است. این در حالی است که ماده اکسیده با ساده‌ترین تکنولوژی قابلیت تبدیل به شمش را دارد و این روشی است که اکنون در معدن انگوران به اجرا درمی‌آید.

معدن سرب و روی انگوران (زنجان) نیز که در حال حاضر فعال است، با ذخایر اکسیده خود، توانسته است هجوم شرکت‌های تولیدکننده را به سوی خود رقم زند. از همین رو، تنها ۲۰درصد از ظرفیت تولید شمش روی در کشور مربوط به ماده سولفوره روی است. مابقی از ذخایر اکسیده استحصال می‌شود. با این حال، تنها واحد تولید شمش از ماده سولفوره (سرب و روی بافق) به سبب مشکلات فنی خود در حالت تعطیلی به سر می‌برد.

از سوی دیگر، عیار ۴درصدی آن معدن، به عنوان چالش دوم معدن مهدی‌آباد به شمار می‌آید، هرچند فعالان با سابقه صنعت روی می‌گویند امروزه با عبور قیمت هر تن شمش این فلز از مرز ۳۴۴۰دلار، کار بر روی معدن مهدی‌آباد اقتصادی خواهد بود. علاوه بر آن می‌توان با انتخاب تکنولوژی مناسب، مشکلات تولید شمش روی را در معدن یاد شده برطرف کرد.

با این حال، هنوز زمان مشخصی برای فعال شدن این معدن مشخص نشده است.