محمد صادق جنان‌صفت- یک بازرگان با یک کارمند دولت، (به طور مثال) یک آموزگار، چه تفاوت‌هایی دارند؟ می‌توان فهرستی از تفاوت‌ها را فراهم کردکه تاثیر کارکرد آموزگار در جامعه و تاثیر بازرگان را شامل شود تا شخصیت حقوقی و حقیقی آنها را دربرگیرد که این نکات مورد توجه نوشته حاضر نیست.

یک تفاوت عمده آموزگار با بازرگان در نوع نگاه و رفتار این است که بازرگان علاقه‌مند است درآمد متغیر و رو به رشدی داشته باشد و سود بیشتری را به مرور زمان به دست بیاورد.

یک آموزگار اما پذیرفته است در چارچوب قرارداد کار با کارفرما درآمد ثابت اما مطمئن داشته و براساس مقررات و خواست کارفرما هر دوره حقوقش افزایش یابد.

به این ترتیب بازرگان نسبت به آموزگار باید قدرت ریسک‌پذیری بالاتری داشته و به یاد داشته باشد که سود او در هر دوره بسته به فضای بازار متغیر است و این احتمال وجود دارد که حتی زیان را نیز تجربه کند.

این یک عرف در کار بازرگانی است که پیشه‌وران یا بازرگانان در این چارچوب قرار می‌گیرند.

در همه جامعه‌ها نیز وضعیت همین است و بازرگانان در یک رقابت نفس‌گیر سعی دارند از یک طرف خرید ارزان‌تر، مطلوب‌تر و با شرایط بهتر داشته باشند و از سوی دیگر با سرمایه‌گذاری فکری و مالی بازاریابی کرده و فروش خود را بیشتر کنند.

در ایران اما برخی از بازرگانان بنا به دلایل تاریخی، سیاسی و اقتصادی حاضر نیستند چنین کنند.

به گفته رییس اتحادیه آهن‌آلات خراسان رضوی توجه کنید: او به خبرگزاری ایسنا گفته است: «توزیع غلط آهن‌ از سوی ذوب‌آهن اصفهان از علل اصلی گرانی است... تنها ۲۵درصد تولید ذوب‌آهن نصیب اتحادیه‌ها می‌شود که درصد کمی است..» در این نوشته کوتاه قصد ندارم به دلایل اینکه چرا چنین توقعی در بازرگانان ایجاد می شود که از یک بنگاه صنعتی- اقتصادی می‌خواهند که تولید خود را در اختیار آنها بگذارد، اما این واقعیت تلخ وجود دارد که تاسف‌انگیز است. کارخانه ذوب ‌آهن اصفهان- مثل هر بنگاه اقتصادی دیگر، باید بتواند رفتار اقتصادی داشته باشد. به این معنی که تولید خود را در شرایط عرضه و تقاضا به اقتصادی‌ترین قیمت عرضه کند و نرخ سود خود را افزایش دهد. این چگونه کسب و کاری است که دولت سرمایه‌گذاری کند (از اموال مردم) و یک کارخانه تاسیس کند و سپس آن را مجبور کند تولید خود را براساس دستور به مراکز خاص تحویل دهد و آن مراکز خاص سودی ببرند که می‌تواند به کارخانه برسد. اگر بازرگانی به این آسانی باشد که هیچ نوع ریسکی نداشته باشد و بازرگانان بتوانند کالا را از یک جا گرفته و به جایی دیگر تحویل دهند، آیا همه افراد نمی‌توانند بازرگان شوند؟