در حال حاضر چالش‌های عمده‌ای در حوزه ترانزیت کشور وجود دارد که به موانع اساسی در این بخش تبدیل شده و به قدری موجب دلسردی فعالان بخش حمل‌ونقل بین‌المللی شده است که برخی از آنها اعلام کرده‌اند درصورت تداوم این وضعیت مجبور به تعطیلی شرکت خود خواهند شد.

 کمبود مجوز تردد، از تبعات تحریم‌ها

در همین راستا مدیرعامل شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی حافظ صدور مجوزهای تردد را از بزرگ‌ترین پارامترهای این حوزه برشمرد و گفت: تسهیلات در صدور مجوز تردد طبعا منجر به سرعت حمل‌ونقل خواهد شد. به گفته نسرین آریان دوست سال گذشته با این مشکل کمتر مواجه بودیم، ولی امسال به دلیل دوبرابر شدن هزینه کشتی و افزایش نرخ یورو، کامیون‌های ما مجبور هستند تا برای کاهش هزینه‌های خود و تغییر مسیر به صورت زمینی به ایتالیا وارد شوند که در نتیجه مجوز بیشتری مورد نیاز است. وی با اشاره به اینکه اتمام مجوز تردد در ماه‌های اولیه سال میلادی موجب خروج ناوگان ایرانی از چرخه حمل و از دست دادن بار و بسیاری از مشتریان خواهد شد افزود: درنهایت این فرصت به دست ترکیه و کشورهایی می‌افتد که مجوز تردد دارند. در چنین شرایطی و به دلیل افزایش هزینه کامیون‌های ایرانی امکان رقابت را از دست داده و کامیون‌های ترکیه‌ای با توجه به امکان تردد به کشورهای دیگر از این فرصت استفاده و بارگیری می‌کنند.

 تلاش نهادهای متولی برای افزایش سهمیه مجوز تردد

آریان‌دوست وزارت راه و شهرسازی و به طور خاص سازمان راهداری را مسوول هماهنگی در این بخش دانست و ادامه داد: با وجود تلاش و رایزنی‌ها و مکاتبات قابل تقدیری که از سوی نهادهای ذی‌ربط برای افزایش سهمیه ایران برای تردد به کشورهای دیگر انجام شده، اما ظاهرا این تعداد تامین‌کننده نیاز سالانه نبوده و موفقیتی در این زمینه کسب نشده است.

این فعال بخش خصوصی همچنین درخواست کرد که نظارت بیشتر برتخصیص مجوزهای تردد از سوی انجمن حمل و نقل صورت گیرد و توزیع عادلانه و متناسب با امکانات شرکت که موجب بهتر شدن روند توزیع مجوز تردد و جلوگیری از اتمام آن بر اساس تعداد موجود و روان‌تر شدن امور حمل‌ونقل شرکت‌هایی که در این مسیر فعالیت می‌کنند خواهد شد، انجام شود. وی در ادامه با اشاره به سیاستگذاری دولت در رشد دو تا سه برابری صادرات ایران به اروپا در سال‌جاری گفت: به هر حال باید تمهیداتی اتخاذ شود تا بر اساس نیاز واقعی مجوز تردد در دسترس قرار گیرد و از مسائل و چالش‌های متعددی که به‌ واسطه صدور بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های ناگهانی مانع از پویایی و سرعت عمل فعالیت در این بخش خواهد شد جلوگیری شود.

 واگذاری بارهای وارداتی به کامیون‌های خارجی

آریان‌دوست درمورد چالش بعدی ترانزیت گفت: متاسفانه برای برخی از تجار ایرانی اهمیتی ندارد که بارهای وارداتی خود را شرکت‌های حمل و نقل و ترانزیتی ایرانی حمل کنند و به راحتی آن را به عهده خریدار یا فروشندگان خارجی محول می‌کنند. یکی از دلایلی که باعث شده هم اکنون کامیون‌های شرکت ما در ایتالیا متوقف شوند و امکان بارگیری نداشته باشند این است که کالای وارداتی به دلیل شرایط تحریم توسط فروشندگان به شرکت‌های غیرایرانی تحویل می‌شود و آنها از بارگیری کامیون‌های ایرانی خودداری می‌کنند. این امر صرفا برای دور زدن تحریم و مشکلات موجود است  که فروشندگان را ترغیب به استفاده از اسناد به مقصد کشور ثالث و کامیون ترکیه‌ای  می‌کند.

 صدور ویزا مانع عمده

آریان دوست ادامه داد: کامیون‌های ترکیه‌ای به راحتی مجوز عبور از کشورها را دارند، اما کامیون‌های ایرانی این امکان را ندارند و این باعث می‌شود که ناوگان ایرانی از قافله عقب بمانند، در کشورهای دیگر متوقف شوند و به ناچار با پذیرش کرایه پایین‌تر به ایران بار حمل کنند که طبعا موجب افزایش کرایه کالاهای صادراتی شده است.  به طور نمونه کرایه صادرات یک کامیون ترانزیتی به ایتالیا از ۱۸۰ میلیون تومان هم فراتر رفته و دلیل آن نبود عواملی چون مجوز تردد، فقدان ویزای رانندگان و بار در مسیر برگشت است که درنهایت منجر به توقف کامیون در این کشورهای اروپایی و قبول حمل بار با کرایه ارزان می‌شود. وی همچنین مشکل عمده در این بخش را صدور ویزا برشمرد و اعلام کرد: طی سه ماه اخیر سفارت آلمان برای کامیون‌های ایرانی ویزایی صادر نکرده است. مدیرعامل شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی حافظ درخصوص وضعیت نقل و انتقال پول و دریافت کرایه ترانزیت گفت: معمولا کرایه بارهای صادراتی در ایران به صورت نقدی پرداخت می‌شود، اما در خصوص بارهای وارداتی با مشکل نقل و انتقال پول به ایران مواجهیم. نمونه بارز آن شرکت ما که مستقیما با طرف‌های ایتالیایی مربوطه خود از طریق هیچ بانکی امکان واریز وجه کرایه را نداریم.

 توقف طولانی کامیون‌ها در مرز بازرگان

وی در ادامه با انتقاد از توقف طولانی مدت کامیون‌های ایرانی در مرز بازرگان و در مسیر رفت به اروپا گفت: در حالی که کامیون‌های ایرانی در طول شش تا هفت روز به کشوری مثل ایتالیا می‌رسند، سوال این است که چرا باید در مسیر رفت و برگشت به مدت ۱۲ روز در صف‌های طولانی ورود و خروج در مرزهای ایران و ترکیه متوقف شوند؟ از آن طرف به دلیل نبود بار در کشور مقصد، باید ۱۵ روز دیگر در آنجا متوقف شوند تا درنهایت کامیون ایرانی بتواند بارگیری کند و به ایران بازگردد. این پروسه توقف در مسیر و مقصد، حدود یک ماه زمان می‌برد که با احتساب زمان رفت و برگشت به ۴۰ روز می‌رسد. در صورتی که این پروسه در شرایط قبل از تحریم ۱۸ روز طول می‌کشید و با درنظر گرفتن ۱۴ روز زمان برای رفت و برگشت کامیون، تشریفات بارگیری و تخلیه به بیش از ۴ روز نمی‌رسید. حتی در این توقف‌های طولانی مسائلی نظیر سرقت بخشی از بارها پیش می‌آید که در این صورت هم راننده و هم شرکت مسوول است و باید جبران خسارت کند. چون صرفا سرقت کل بار تحت پوشش بیمه است، اما سرقت‌های جزئی  تحت پوشش بیمه نیست و در اینجا راننده است که نهایتا پاسخگو و متضرر خواهد شد.