محمدصادق جنان صفت

مهندس محسن خلیلی از کارآفرینان شناخته شده ایران در بخش خصوصی است. او باور ژرفی دارد که گفت‌وگو با مسوولان نهادهای حکومتی به ویژه مسوولان دولتی همیشه فایده دارد و باید هر روزنه‌ای که در این مسیر باز می‌شود را به فال نیک گرفت و از قدرت، نیرو و توانایی مقوله گفت‌وگو برای نزدیک‌تر شدن دیدگاه‌ها و خواسته‌ها استفاده کرد. شمار کسانی که این باور را دارند و می‌گویند گفت‌وگو همواره بر قهر بودن و حرف نزدن برتری دارد در جامعه امروز ایران روندی فزاینده پیدا کرده است. واقعیت این است که هر دو طرفی که تصور می‌شود دست کم در نگاه نخست منافع متعارض دارند و باید در حالت نبرد باشند، می‌توانند و باید از توانایی مقوله ارزشمند گفت‌وگو برای رسیدن به سازگاری و کاهش تضادها استفاده کنند. دولت‌های ایران در همه سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی براساس درک واقعیات و اعتراف به اینکه حل مسائل کسب‌وکار شهروندان بدون گفت‌وگو با بخش خصوصی با دشواری‌های ویژه همراه است، در هر مقطع از زمان به گفت‌وگو روی آورده و آن را باور کرده‌اند.بر همین اساس بود که تاسیس شورای گفت‌وگوی دولت با بخش خصوصی یکی از مواد برنامه پنجم شده و خوشبختانه نشست‌های آن برگزار می‌شود. کارآمدتر شدن و مفیدتر شدن گفت‌وگو اما مشروط و منوط به رعایت آداب گفت‌وگو از سوی طرفین است و اگر این آداب رعایت نشود یا کمرنگ شود از درجه فایده‌ این تعامل کاسته خواهد شد. برخی آداب گفت‌وگو به طور خلاصه در ادامه آمده است.

یکم: از شرط‌های مهم هر گفت‌وگو، تعادل در قوای دو طرف است. به این معنا که اگر یکی از دو طرف نیروی فوق‌العاده پیدا و پنهان داشته و طرف دیگر فاقد قدرت باشد، گفت‌وگو بی‌معنا خواهد بود. این توازن و تعادل قوا دست کم باید به لحاظ ذهنی توسط دوطرف پذیرفته شود تا حرف زدن و حرف شنیدن فایده داشته باشد. مسوولان دولتی که اکنون به لحاظ قانونی عضو شورای گفت‌وگوی بخش خصوصی و دولت هستند این معنی را باید درک کرده و در میدان گفت‌‌وشنود با فروتنی کارشناسی حاضر شوند.

دوم: دو نفر یا دو گروه وقتی به گفت‌وگو می‌نشینند که دلواپسی‌های آنها در زمینه‌های مورد بحث دست کم در رئوس مطالب تا اندازه‌ای به یکدیگر نزدیک باشد و دغدغه‌های مشترک داشته باشند. اعضای شورای نوپایی که در ایران تاسیس شده است باید این مفهوم را به طور کامل درک کنند تا گفت‌وگوها، اول و آخر داشته باشد و به فایده‌ای منتج شود.

سوم: گفت‌وگوی میان دولتی‌ها و خصوصی‌ها باید فاش و آشکار باشد و در حضور نمایندگان رسانه‌ها انجام شود. رویداد بزرگی که در سال‌های اخیر اتفاق افتاد و رسانه‌ها در نشست‌های هیات نمایندگان اتاق‌ها حاضر و اخبار آن را منتشر کردند می‌تواند و باید درباره نشست‌های این شورا نیز تکرار شود. اگر این اتفاق نیفتد موجی از حدس و گمان و شبهه ممکن است در میان اعضای بخش خصوصی راه افتد و البته زمینه‌های نوعی رانت نیز فراهم خواهد شد. عدم رعایت شرط آخر از آداب گفت‌وگو در چند نشست برگزار شده از فایده نشست‌ها کاسته و بحث‌های پراکنده درباره آنچه گفته و شنیده شده را افزایش می‌دهد. رعایت آداب سه‌گانه از سوی هر دو طرف یک الزام و ضرورت است و نباید از کنار این شرایط بی‌تفاوت عبور کرد.