گروه جهان- داعش پس از ماه‌ها ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر از ایزدی‌های عراق را آزاد کرد. این آزادشدگان که عمدتا در زمره «افراد سالخورده» هستند روز شنبه در جنوب غربی شهر کرکوک آزاد شدند و پیشمرگه‌های کرد به استقبال آنها شتافته و بیشتر آنها را به مراکز درمانی منتقل کردند. فعالان ایزدی می‌گویند این مردان و زنان در موصل محبوس نیروهای داعش بودند. «خودر دلمی» یکی از فعالان ایزدی می‌گوید: «برخی از این آزادشدگان زخمی بودند، برخی دارای ناتوانی‌های جسمی بوده و بسیاری هم از مشکلات روحی و روانی رنج می‌بردند.» به گفته مقام‌های کرکوک و اربیل، این گروه از موصل منتقل شده و از طریق حواجیا در ورودی خالد به کرکوک آزاد شدند. با این حال «محمد عدو» خبرنگار الجزیره می‌گوید شرایط این آزادی «همچنان در ابهام قرار دارد.» وی می‌گوید: «آنچه مشخص است این است که هزاران ایزدی، عمدتا دختران جوان، هنوز در دست نیروهای داعش اسیر هستند.» یکی از این مردان کهنسال می‌گوید: «هر روز در ترس دائمی از مرگ قرار داشتیم و هر لحظه امکان می‌دادیم که کشته شویم و شاهد مرگ را در آغوش بگیریم.» به گزارش رویترز، تعدادی کودک هم در میان این مردان و زنان کهنسال به چشم می‌خورند که به شدت بیمار بودند.

آزمایش‌های پزشکی

ده‌ها پزشک و امدادرسان کرد به مراکز درمانی‌ منتقل شدند که ایزدیان آزاد شده از بند داعش در آنجا در حال مداوا بودند. «سامان برزنجی»، مدیر کل دپارتمان بهداشت اربیل، می‌گوید: «ما تیم‌های پزشکی و درمانی و برخی آزمایشگاه‌های سیار را به آنجا منتقل کردیم تا از آزادشدگان آزمایش خون بگیریم تا مطمئن شویم دارای بیماری‌های مسری نیستند.» او می‌گوید: «تیم دیگری در حال انتقال نیازهای ضروری بهداشتی است. همچنین آمبولانس‌هایی هم به‌کار گرفتیم تا آنها که نیازمند انتقال فوری به بیمارستان هستند به سرعت منتقل شوند.» یکی از این بازداشت شدگان که در وضعیت روحی و روانی خوبی به سر نمی‌برد از خاطرات اسارت به دست داعش می‌گوید. او به خاطر می‌آورد که وقتی او و بسیاری دیگر در دست داعش اسیر بودند دائما از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل می‌شدند تا جایشان شناسایی نشود. در این نقل‌وانتقال‌ها که گاه با ضرب و شتم همراه بود آنها که عقب می‌ماندند یا توان پیمودن سریع مسیر را نداشتند کشته می‌شدند. برخی هم با خودروهای داعش جابه‌جا می‌شدند. این مرد کهنسال به شرط فاش نشدن هویت خود می‌گوید: «این جابه‌جایی‌ها آنقدر دشوار بود که نگو و نپرس. بخشی از این دشواری به خاطر کمبود آب و غذا بود. بخشی هم به دلیل نگرانی وحشتناکی بود که رمق را از همه ربوده بود.»

معامله برای آزادی یا کمبود غذا؟

مقام‌های کرد به خبرگزاری فرانسه می‌گویند که این آزادی- که بزرگ‌ترین آزادی در نوع خود است- و بسیاری را شگفت‌زده کرد بدون هماهنگی با داعش انجام شده است. «خودر دلمی» یک احتمال را مطرح کرده و می‌گوید: «داعش باید به این نظر رسیده باشد که تغذیه این زندانیان کار سختی است. آنها باری بر دوش داعش بودند.» «ویان دخیل» یکی از اعضای ایزدی پارلمان عراق که در ماه اوت درخواستی را برای کمک به همنوعان خود تسلیم مجامع بین‌المللی کرده بود می‌گوید: «داعش دید که هیچ نفعی از نگه داشتن کهنسالان نمی‌برد. بنابراین، ترجیح را در آزادی آنها دید.»

ناظران اوضاع عراق می‌گویند اگر این نظر درست باشد که داعش در خطر کمبود مواد غذایی باشد دو احتمال مطرح می‌شود: یکی اینکه باید بر فشار بر این گروه افزود و کانال‌های انتقال غذا و مایحتاج اساسی به این گروه را بست. احتمال دومی که مطرح می‌شود این است که اگر داعش دچار کمبود مواد غذایی است پس پیشروی‌های داعش چگونه اتفاق می‌افتد؟ چنین است که برخی کارشناسان عراقی و غربی احتمال سومی را مطرح می‌کنند و آن «معامله» برای آزادی است. در همین راستا، از «الگوی ترکیه» برای معامله با داعش جهت آزادی کارمندان کنسولگری ترکیه در موصل یاد می‌شود که دولت ترکیه پس از بده بستان با داعش، توانست کارمندان خود را آزاد کند. دولت ترکیه این آزادی را به «روندهای پیچیده اطلاعاتی» ارتباط داد. در هر حال، آسوشیتدپرس می‌گوید نفس آزادی ایزدیان (فارغ از دلایل و چگونگی آزادی) مثبت است اما باید دید معامله‌ای صورت گرفته یا پیشروی‌های ارتش عراق و شبه‌نظامیان داوطلب، داعش را در موضع ضعف برای آزادی ایزدیان قرار داده است.