گروه بین‌الملل - با پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی و به ریاست جمهوری رسیدن عبدا... گل اکنون قدرت به طور یکپارچه در اختیار این حزب قرار گرفته است.

حزب عدالت و توسعه در ۵ سال اخیر توانسته اصلاحات هدفمندی را در عرصه سیاسی و اقتصادی ترکیه اجرا کند و برنامه‌های این حزب و رهبر آن رجب طیب اردوغان سبب افزایش رفاه مردم شده است. اکنون مردم انتظار خروج فعالیت دولت و مجلس را از حوزه داخلی و ورود به عرصه‌ بازی‌های جهانی دارند. ورود به اتحادیه اروپا رویای میلیون‌ها نفر از مردم ترکیه است.

هر چند در میان دولتمردان و بازیگران صحنه سیاسی ترکیه این اتفاق نظر وجود ندارد.

دولت ترکیه موضوع پیوستن به اتحادیه اروپا را به موضوع اصلی سیاست خارجی خود تبدیل کرده است. طی دو سال اخیر نخست‌وزیر ترکیه و اعضای دولت او به طور پیوسته برای مردم از مزایای پیوستن به اروپای واحد سخن گفته‌اند و زمینه حضور در اتحادیه اروپا را فراهم کرده‌اند.

این مساله از اتحادیه اروپا رویای شیرینی برای میلیون‌ها نفر از مردم ترکیه به خصوص قشر جوان این کشور ساخته است.

همه اینها در حالی اتفاق افتاده که شرایط مذاکره به خوبی فضا سازی‌های دولتمردان ترک پیش نمی‌رود.

اینجا است که چالش دولت ترکیه آغاز می‌شود. آنها می‌خواهند وارد شهری شوند که مردم آن شهر آنها را نمی‌خواهند.

زمانی عنوان شده بود که اروپا یک باشگاه مسیحی است و نباید این اقتدار شکسته شود. با این رویکرد و رویکردهایی مشابه این است که برخی کشورهای اروپایی هیچ گاه نتوانسته‌اند ترکیه مسلمان‌نشین را بخشی از قاره سبز به حساب آورند. نگاه جغرافیایی به ترکیه نیز یکی از عواملی است که مانع از جدی گرفتن موضوع عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا می‌شود. از نظر جغرافیایی تنها بخش بسیار کوچکی از ترکیه در داخل مرزهای واقعی و زمین‌شناسی اروپا قرار می‌گیرد و بخش عظیم آن را کشوری آسیایی تشکیل می‌دهد. مذاکرات الحاق در حال طی کردن مسیر طبیعی خود بود که نیکولا سارکوزی در فرانسه به ریاست جمهوری رسید.

ریاست جمهوری سارکوزی پایان آرامش مذاکرات الحاق برای دولتمردان ترکیه به حساب آمد. سارکوزی در مقابل عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا موضع منفی گرفت و خواستار عدم ورود ترکیه به اتحادیه اروپا شد. سارکوزی به صراحت گفت: من فکر نمی‌کنم ترکیه جایی در اتحادیه اروپا داشته باشد چرا که این کشور بخشی از آسیای صغیر است. ترکیه می‌تواند شریک و هم‌پیمان اتحادیه اروپا باشد ولی عضوی از اتحادیه اروپا نیست.

اما این نظر همه اعضای قدرتمند اتحادیه اروپا نیست. بریتانیا با نظر فرانسه مخالفت کرده و خواستار پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا شده است. دیوید میلینبد، وزیر خارجه انگلستان اعلام کرد اینگونه مواضع فرانسه ارسال پیام بدی برای مسلمانات است.

مساله قبرس یکی دیگر از مشکلات ترکیه در راه رسیدن به دروازه‌های اتحادیه اروپا است. ترکیه از سال‌ها قبل به دنبال درگیری بین ترک‌ها و یونانی‌های قبرس بنادر و فرودگاه‌های خود را به روی قبرس بسته است. این کشور عملا قبرس را به رسمیت نمی‌شناسد و این در حالی است که قبرس یکی از اعضای اتحادیه اروپا است. از نظر کمیسیون اروپا این برخورد تقابل با کل اتحادیه به حساب می‌آید.

دولت ترکیه در داخل نیز با مخالفت‌هایی روبه‌رو است که مهم‌ترین آن مخالفت نظامیان ترکیه با اصلاحات درخواستی اتحادیه اروپا است. به عقیده ترکیه ژنرال‌های ارتشی که از نظر قانون اساسی مدافع سکولاریسم هستند باید از دخالت در دموکراسی و امور سیاسی خودداری کنند. برآورده‌سازی این خواست نیازمند تغییر قانون اساسی و حذف نقش ارتش در نظام سیاسی ترکیه است. همچنین آزادی بیان و حقوق بشر نیز در ترکیه مورد سوال اتحادیه اروپا واقع شده است. به اعتقاد کمیسیون اروپا ترکیه باید تغییرات جدی را در زمینه حکم اعدام و مجازات‌هایی که مشمول اعدام می‌شوند و همچنین آزادی بیان و رسانه‌ها به وجود آورد.

خوزه مانوئل باروسو رییس کمیسیون اروپا نظرش را در مورد عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا و همچنین سخنان نیکولاسارکوزی این‌گونه بیان کرده است: سارکوزی تامل در مورد اولویت‌های سیاسی اتحادیه اروپا را در بلندمدت پیشنهاد کرده است. من از این ایده استقبال می‌کنم. اما تصمیمات در مورد جهت‌یابی آتی اروپا باید از سوی بنیادها و نهادهایی که از لحاظ اصول دموکراسی مشروعیت دارند اتخاذ شود. اما تجربه نشان داده است که اندیشه‌هایی که نگاه به آینده دارند و صاحبنظرانی که در ارتباط با این اندیشه‌ها هستند، در این زمینه بسیار یاری‌رسانند.

آقای سارکوزی پیشنهاد نکرده‌اند که مجمعی جغرافیایی تشکیل شود. من فکر می‌کنم در مورد وضعیت ترکیه هم همه اعضا اتفاق‌نظر دارند که بر سر عضویت ترکیه مذاکرات بیشتری صورت گیرد، فرانسه و همین‌طور آلمان نیز از این تصمیم فعالانه حمایت کرده‌اند. مساله‌ای که اکنون مطرح است اعتقاد به قوانین اتحادیه اروپا است و اینکه چرا وظایف و تعهداتی که از بطن اتحادیه اروپا برخاسته با هر تغییر رژیم در کشورهای عضو بار دیگر مطرح نمی‌شود. به نظر من درست‌ترین راه اکنون این است که در مورد عضویت احتمالی ترکیه بعد از نتایج مذاکرات سخن بگوییم و نه قبل از آن. مطمئنا این تصمیم به توانایی عضویت ترکیه و همین‌طور قدرت پذیرش اتحادیه اروپا وابسته است.