مریم امیرشاهکرمی: زمان برگزاری کنفرانس بین‌‌المللی «صلح خاورمیانه نزدیک شده است. این کنفرانس به درخواست جرج بوش، رییس جمهوری آمریکا قرار است اواسط ماه نوامبر برای حل و فصل مناقشه اعراب و «اسرائیل» برگزار شود. با اینکه هنوز برنامه‌هایی که قرار است در این کنفرانس مورد بررسی قرار بگیرد، اعلام نشده، اما می‌توان گفت که مسائل مربوط به مناقشه اعراب و «اسرائیل» از پنج مساله اساسی که در پیمان «اسلو» نیز بدان‌ها اشاره شده خارج نیست. این مسائل عبارتند از: قدس، آوارگان، آب، مرزها و اقدامات امنیتی به علاوه مشخص کردن زمان تشکیل کشور فلسطینی. براساس پیمان «اسلو» مساله تشکیل کشور فلسطینی مطرح شد، اما این امر تا به امروز تحقق نیافته است. مذاکرات درباره این مساله در اواخر دوران حکومت نتانیاهو متوقف شد و در زمان حکومت باراک در ژوئن ۱۹۹۹ نیز ناکام ماند. علت این ناکامی، مخالفت باراک با چشم‌پوشی از بخش‌هایی از قدس و بازگشت آوارگان به خانه و کاشانه‌شان براساس قطعنامه ۱۹۴ و نیز مخالفت با عقب‌نشینی تا مرزهای ۱۹۶۷ بود.

همزمان با بحرانی‌شدن روند مذاکرات بین طرفین فلسطینی و اسرائیلی بیل کلینتون، رییس جمهور سابق آمریکا چند ماه قبل از پایان دوران ریاست جمهوری‌اش، تلاش کرد تا دیدگاه‌های دو طرف را به یکدیگر نزدیک کند و برای این کار از عرفات و باراک خواست تا در ۱۱ و ۲۵ ژوئن ۲۰۰۱ نشست «کمپ دیوید» را برگزار کنند. این نشست نیز بدون دستیابی به یک توافق مشترک فلسطینی و اسرائیلی به کار خود پایان داد.

تنها دستاورد این نشست که اقدامی بی‌سابقه در طول مذاکرات به شمار می‌آمد، موافقت باراک با هفت مساله زیر بود:

۱ - تقسیم قسمت شرقی بین اسرائیل و تشکیلات خودگردان مشروط بر این که فلسطینیان تنها کنترل برخی از محله‌ها را در اختیار بگیرند و بر اماکن مقدس نظارتی صوری داشته باشند. ۲- تشکیل کشور مستقل فلسطینی در نوار غزه و ۱۸درصد از کرانه باختری ۳- تاسیس دفتر ریاست تشکیلات خودگردان در قدس مشروط بر موافقت عرفات با دستیابی به راه‌حل‌های میانه در خصوص کنترل این منطقه ۴- صدور بیانیه‌ای در خصوص پایان دادن به مناقشه اعراب و اسرائیل و فلسطین ۵- مبادله اراضی در مقابل ضمیمه‌کردن شهرک‌های یهودی به اسرائیل ۶- واگذاری کنترل «دشت اردن» به طرف فلسطینی هنگام امضای پیمان حل و فصل نهایی مساله فلسطین ۷- به رسمیت شناختن قطعنامه ۱۹۴ مشروط بر اینکه نامی از حق بازگشت آوارگان برده نشود.

پس از روی کار آمدن شارون به سمت نخست‌وزیری در فوریه ۲۰۰۱ وضعیت به مدت شش سال یعنی تا زمانی که وی به کمای طولانی مدت رفت، ۱۸۰درجه بی‌هیچ فایده‌ای برای فلسطینیان تغییر یافت.

شارون در طول مدت حکومتش به طرح یهودی‌سازی قدس ادامه داد. محمود عباس در ۹ آگوست سال جاری طی اظهاراتی بر ضرورت مدنظر قرار دادن طرح «صلح کشورهای عربی» در کنار «نقشه راه» در یک چنین کنفرانس‌هایی که مساله صلح بین اعراب و اسرائیل را مورد بررسی قرار می‌دهد، تاکید کرد. وی همچنین گفت که اهداف این کنفرانس و طرف‌هایی که در آن حضور خواهند یافت ‌باید مشخص شود.

با توجه به آنچه گفته شد مسوولیت «کمیته پیگیری عربی» همزمان با شمارش معکوس این کنفرانس، بیشتر می‌شود. اگر چه ماموریت اصلی این کمیته تبلیغ و جلب حمایت جامعه جهانی از طرح صلح کشورهای عربی است، اما علاوه بر تبلیغ، این کمیته یک ماموریت خطیر سیاسی را نیز بر دوش می‌کشد و آن ترغیب مجامع بین‌المللی (آسیایی، آفریقایی، اروپایی و آمریکای لاتین) برای اتخاذ مواضع جدی‌تر در سازمان ملل است، به طوری که رژیم صهیونیستی را به قبول بی‌چون و چرای این طرح با هدف بند آن ملزم کند.