احسان ابطحی

بر اساس نتایج انتخابات سودان که روز دوشنبه منتشر شد، عمر البشیر، رییس‌جمهوری کنونی این کشور موفق شده‌است تا برنده اولین انتخابات چند‌حزبی این کشور باشد. این در حالی است که ۲۰ سال بود در سودان چنین انتخاباتی برگزار نشده‌بود. تحلیل‌گران سیاسی بر‌این باورند که بررسی اجمالی نتایج انتخابات سودان حاکی از رقابتی نا‌متوازن در این کشور است، رقابتی که احتمال می‌رود اگر سودان مطابق انتظار‌ها ظرف دو سال آینده به دو کشور تقسیم شود، همچنان ادامه یابد.

به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز از نایروبی، مرکز کنیا، عمر‌البشیر موفق شده است تا ۶۸ درصد کل آرا را به دست آورد. با این‌حال شماری از ناظران بین‌المللی می‌گویند که انتخابات اخیر سودان به دلیل ارعاب، تقسیم نا‌عادلانه حوزه‌های انتخاباتی و تقلب مخدوش است. از سوی دیگر، در آستانه برگزاری انتخابات که در اواسط ماه آوریل برگزار شد، بسیاری از رهبران بلند‌پایه مخالف دولت به طرزی ناگهانی از این انتخابات کنار کشیدند و راه را برای پیروزی عمر‌البشیر هموار کردند.

در جنوب سودان، سالوا کی‌یر، موفق شد تا ۹۳ درصد آرا را به دست آورد و رییس‌جمهوری منطقه سمیائوتومونوس باقی بماند. این در حالی است که در آینده‌ای نه چندان دور قرار است در جنوب سودان مردم به پای صندوق‌های رای بروند و در مورد جدایی این منطقه از شمال و تشکیل یک کشور مستقل تصمیم بگیرند.نتایج انتخابات سودان نه شگفت‌آور بود و نه حکایت از شکوفایی دموکراسی در این کشور داشت. اما این موضوع به معنای آن نیست که انتخابات برگزار شده در سودان انتخاباتی بی‌اهمیت بود، بلکه ضرورتا گام نخست در مسیری بود که می‌تواند به یک جدایی پر‌هرج‌ومرج تبدیل شود.

انتظار می‌رود جنوب سودان سال آینده از این کشور جدا شود، اتقافی که می‌تواند آشفتگی شدیدی را برای بزرگترین کشور آفریقا با مساحتی نزدیک به یک میلیون مایل مربع رقم بزند. سودانی‌های جنوب که بیشتر مسیحی و انیمیست‌‌(‌جان‌گرا) هستند، از سال ۱۹۵۶ یعنی زمانی که سودان مستقل شد، تلاش می‌کنند تا از شمال جدا شوند و در طول این مدت دو جنگ داخلی دراز‌مدت با شمال انجام داده‌اند. این در حالی است که اعراب در شمال سودان اکثریت را در اختیار دارند. اسامی جدیدی نیز برای جنوب سودان در نظر گرفته شده‌است.‌ «‌سودان جدید» و «‌سودان جنوبی» از جمله این اسامی هستند.

انتخابات اخیر سودان گامی بسیار مهم در مسیر برگزاری رفراندوم در جنوب سودان بود. طرحی که پیشتر در سال ۲۰۰۵ در چارچوب پیمان صلح میان حزب حاکم عمر‌البشیر و رقبای جنوبی او به امضا رسید و مورد حمایت ایالات‌متحده آمریکا نیز بود.

چه همه‌پرسی استقلال واقعا برگزار شود، چه منجر به آغاز جنگ داخلی دیگری در سودان شود، نگرانی‌های جدی باقی خواهد ماند. سودان همزمان با شورش‌های خونین دیگری نیز دست به گریبان است که بدترین آن در جنوب رخ داد و منجر به کشته شدن دو میلیون نفر شد. پیگیری سابقه عمر‌البشیر که از سوی دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی متهم به جنایت علیه بشریت و ایفای نقش اساسی در خونریزی‌های منطقه غربی سودان-‌دارفور- شده، پرسش‌های فراوانی را دامن زده‌است.

بسیاری از مدافعان حقوق بشر تاکید می‌کنند که دقیقا به دلیل همین نگرانی‌ها بود که دولت باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده و دیگر قدرت‌های غربی تنها به بیان انتقاد‌هایی محدود از انتخابات مایوس کننده اخیر در سودان بسنده کردند.مقامات گروه‌های مخالف تاکید می‌کنند که عمر‌البشیر که قدرت را در سال ۱۹۸۹ میلادی طی کودتایی نظامی به دست گرفت، از هر حربه‌ای که در اختیار حکومت دیکتاتوری‌اش بود استفاده کرد تا مطمئن شود در انتخابات شکست نخواهد کرد. ارعاب، خشونت، رشوه و انحصار رسانه‌های دولتی اتهاماتی است که مخالفان عمرالبشیر به او وارد می‌کنند. با این همه احتمالا رییس‌جمهوری سودان برای پیروزی در انتخابات نیازی به این اقدامات نداشت، چرا که رشد فزاینده اقتصادی در این کشور عمر‌البشیر را در میان بسیاری از رای‌دهندگان و نه تنها در میان شهر‌نشینان محبوب کرده‌است.

اما به نظر می‌رسد رهبران کشورهای غربی به این نتیجه رسیده‌اند تا از رویارویی مستقیم با بشیر خود‌داری کنند، چرا که می‌خواهند اطمینان یابند همه‌پرسی آینده در جنوب سودان حتما برگزار خواهد شد و رییس‌جمهوری سودان خصومت و دشمنی غربی‌ها را بهانه‌ای برای برگزار نکردن این انتخابات قرار نخواهد داد.تحلیل‌گران سیاسی اخیرا آینده دو کشور سودان پس از انتخابات را ترسیم کرده‌اند، جایی که دموکراسی در آنجا شکست خواهد خورد و انتخابات غیر رقابتی و نتایج آن قابل پیش‌بینی خواهد بود. در نهایت این تحلیل‌گران به این نتیجه رسیده‌اند که در آینده دو سودان تشکیل خواهد شد و در هر کدام از این دو کشور یک حزب قدرت را در اختیار خواهد داشت و فضای دموکراتیک در این دو کشور بسیار کمتر از امروز خواهد بود که دو حزب با ائتلاف با یکدیگر دولت سودان را تشکیل داده‌اند.اگر جنوب سودان از این کشور جدا شود، عمر‌البشیر بخش زیادی از منطقه تحت حکومتش را از دست خواهد داد اما او از این موضوع کاملا آگاه است که اگر این اتفاق رخ دهد او در داخل مرز‌های تحت حکومتش با مخالفت‌های بسیار کمتری مواجه خواهد بود.