این وضعیت را تحمل نمی‌کنم

عکس:AP

احسان ابطحی

باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده روز سه‌شنبه گفت که دولت او اطلاعات کافی برای خنثی کردن توطئه ناکام تروریستی در روز کریسمس را در اختیار داشته است‌ اما سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا از تحلیل محتوای این اطلاعات ناکام مانده‌اند. به گزارش نیویورک‌تایمز، اوباما پس از ملاقات با تیم امنیت‌ملی خود که نزدیک به دو‌ساعت به طول انجامید گفت: «‌‌اتفاق اخیر شکست در جمع‌آوری اطلاعات نبود، بلکه ناکامی در کامل کردن و تحلیل اطلاعاتی بود که ما آن را در اختیار داشتیم.»

او اضافه کرد: «‌ما باید بهتر عمل کنیم، ما بهتر عمل خواهیم کرد، و ما باید این اقدام را هرچه سریعتر انجام دهیم. جان آمریکایی‌ها در خطر است.»

لحن سخنان باراک اوباما که روز سه‌شنبه بیان شد، تند‌‌ترین لحنی بود که او طی دو هفته گذشته و پس از حمله تروریستی ناکام روز کریسمس بیان می‌شد و نشانگر خشم شدید او از ضعف دستگاه اطلاعاتی کشورش بود. اوباما همچنین تلاش می‌کرد تا ریسک سیاسی دولت خود را در پاسخ به این حمله ناکام تروریستی به حداقل برساند.

اوباما همچنین در اقدامی دیگر انتقال زندانیان زندان نظامی گوانتانامو به یمن، کشوری که نیروهای القاعده به تازگی در آن‌جا بسیار بیش از گذشته فعال شده‌اند، را متوقف کرد. اوباما چند روز پیش اعلام کرد که شبکه القاعده با حمله ناکام تروریستی روز کریسمس در ارتباط بوده‌است. رییس‌جمهوری ایالات‌متحده در عین حال بار دیگر بر تعهد خود به تعطیلی زندان گوانتانامو تاکید کرد اما این تعلیق انتقال زندانیان این زندان به یمن نشان می‌دهد که او دشواری‌های فراوانی در اجرای این تصمیم خود دارد و از سوی دیگر بازتاب دهنده انتقاد جمهوری‌خواهان از سیاست دولت باراک اوباما درباره این زندان است.

باراک اوباما در بخش دیگری از سخنانش اضافه کرد که بازنگری در عملکرد دستگاه‌های اطلاعاتی و اجرای قانون درباره توطئه ترور در خطوط هوایی ایالات‌متحده تا پایان این هفته تکمیل خواهد شد و تدابیر امنیتی سخت‌تری برای مسافران هواپیماها در نظر گرفته خواهد شد.

سخنان روز سه‌شنبه اوباما کامل‌ترین و قوی‌ترین سخنان او در مورد حادثه اخیر بود. در روز کریسمس، یک مرد نیجریه‌ای ۲۳ ساله قصد داشت در هواپیمایی که از دیترویت به آمستردام پرواز می‌کرد مواد منفجره‌ای را که با خود به داخل هواپیما برده بود، منفجر کند و این پرواز خطوط هوایی نورث‌وست با ۲۷۸ مسافر را ساقط نماید.

رییس‌جمهوری ایالات‌متحده که در تالار بزرگ کاخ سفید سخن می‌گفت در بخش دیگری از سخنانش اضافه کرد: «‌من توصیه‌هایی مشخص برای اعمال اصلاحات در اقداماتی می‌خواهم که پیش از این به طور اشتباه انجام می‌شد.» اوباما ادامه داد: «‌من می‌خواهم این اصلاحات هر‌چه سریعتر اجرایی شود و اقداماتی از این دست هیچگاه تکرار نشود و ما بتوانیم از حملات آینده جلوگیری کنیم.»

ارزیابی خشن اوباما از شکست دولتش برای تحلیل مناسب اطلاعات و کنار هم قرار دادن داده‌ها، سرزنشی بسیار جدی از دستگاه‌های امنیتی کشورش، از جمله مرکز ملی مبارزه با تروریسم بود، مرکزی که پس از حوادث یازدهم سپتامبر۲۰۰۱ تشکیل شد و هدف از تشکیل آن این بود که دولت بتواند مرکزی برای جمع‌آوری، ارزیابی و خنثی کردن تهدید‌های امنیتی داشته باشد.

رییس‌جمهوری ایالات‌متحده تاکید کرد که او هیچ علاقه‌ای ندارد تا به دنبال مقصر حادثه اخیر بگردد. مقامات کاخ سفید هم اعلام کردند که اوباما با مشاوران ارشد امنیتی ملی خود،‌ از جمله افرادی که نهاد‌های زیر مجموعه آنها در برقراری ارتباط با یکدیگر ناکام مانده بودند تشکیل جلسه داد و پس از آن در کنار آنها سخن گفت.

به گفته یک مقام کاخ سفید اوباما روز سه‌شنبه و در دیدار با این مقامات خواستار جمع‌آوری اطلاعات و وقایعی شد که سر‌انجام به «اشتباه بزرگ» روز کریسمس منجر گردید.

اوباما در بخش دیگری از سخنانش گفت: «‌ما همواره از اشتباهات خود شانه خالی می‌کنیم وسعی می‌کنیم این موضوع را پنهان کنیم.» رییس‌جمهوری ایالات‌متحده اضافه کرد که توبیخ و سرزنش دیگران را به هیچ عنوان تحمل نخواهد کرد.

رییس‌جمهوری ایالات‌متحده پس از دیدار با مقامات امنیتی این کشور و در جمع خبرنگاران گفت که تهدید علیه ایالات متحده «‌چالشی با فوریت حداکثری است.» اوباما گفت که مسافران پرواز خطوط هوایی نورث‌وست بسیار خوش‌شانس بودند که از فاجعه‌ای که می‌توانست برای آن‌ها اتفاق بیفتد جان سالم به در بردند. رییس‌جمهوری آمریکا همچنین هشدار داد که حملات احتمالی آینده خنثی نخواهند شد مگر آنکه سرویس‌ها اطلاعاتی بتوانند ارتباطات میان خود را ارتقا دهند.

رییس‌جمهوری آمریکا گفت: «‌من این موضوع را می‌پذیرم که سرویس‌های اطلاعاتی به دلیل طبیعت خود ناکامل هستند، اما این موضوع کاملا آشکار است که اطلاعات به طور کامل تحلیل نشده و اهرم‌ها در کنار هم قرار نگرفته‌اند.» اوباما تاکید کرد: «‌این موضوع قابل قبول نیست و آن را تحمل نمی‌کنم.»

پس از اظهارات اوباما بود که دنیس سی. بلر، مدیر اطلاعات ملی ایالات‌متحده سه‌شنبه غروب در بیانیه‌ای اعلام کرد که «‌جامعه اطلاعاتی امروز پیام رییس‌جمهوری را دریافت کرد.» بلر به ناکامی دستگاه‌های اطلاعاتی اعتراف اما اضافه کرد: «ما باید باهوش‌تر باشیم، بیشتر کار کنیم و ایده‌های جدید دشمن را خنثی کنیم.»

در نشستی که با حضور رییس‌جمهوری ایالات‌متحده برگزار شد، مقامات این کشور سازمان امنیتی و یا نهاد‌های امنیت داخلی را که در زمان دولت جورج بوش، رییس‌جمهوری پیشین ایالات‌متحده تشکیل شده بود متهم نکردند اما به بررسی این موضوع پرداختند که داده‌های دستگاه‌های امنیتی چگونه مورد تحلیل قرار گرفته بود. دنیس مک دونو، رییس کارمندان شورای امنیت ملی ایالات‌متحده در این‌باره گفت: «‌من فکر نمی‌کنم که با معضلی ساختاری مواجه باشیم. این مشکل، مشکل تقسیم اطلاعات نیست، مشکل این است که باید تضمین کنیم که حجم بالایی از اطلاعاتی که در اختیار ما قرار دارد به طور مناسب در کنار هم قرار گیرند و تحلیل شوند.»این همه در شرایطی است که تصمیم برای تعلیق انتقال زندانیان زندان گوانتانامو به یمن به دلیل افزایش تهدید‌های امنیتی در این کشور انجام می‌شود و تایید کننده این موضوع است که تعطیلی این زندان جنجال‌برانگیز، تا چه حد دشوار است. به گفته مقامات ارشد دولت ایالات‌متحده تیمی از زندانیانی که هنوز در گوانتانامو هستند، اهل کشور یمن هستند.اوباما اخیرا بار دیگر بر وعده خود برای تعطیلی زندان گوانتانامو تا ۲۲ ژانویه تاکید کرد، اما شواهدی که نشان می‌دهد شاخه القاعده مستقر در یمن پشت حادثه تروریستی ناکام روز کریسمس بوده است به معنای آن است که دولت ایالات‌متحده حتی پیش از برنامه از پیش‌تعیین شده درباره زندان گوانتانامو شکست خورده است.

دولت اوباما هنگامی که وارد کاخ سفید شد وارث ۲۴۲ زندانی در زندان گوانتانامو بود. او در مدت یکسال ریاست‌جمهوری‌اش ۴۴ نفر از این زندانیان را آزاد کرد. اما از ۱۹۸ زندانی که هنوز در این زندان باقی‌مانده‌اند ۹۲ نفر اهل کشور یمن هستند و به گفته یک مقام آمریکایی تنها ۴۰ نفر از آنان می‌توانند آزاد شوند.

این در شرایطی است که به گفته مقامات رسمی، دولت ایالات‌متحده پیش از حمله ناکام روز کریسمس تصمیم گرفته بود که سرعت آزادی زندانیان یمنی زندان گوانتانامو را کاهش دهد. دولت آمریکا همچنین در اقدامی که با انتقاد شدید جمهوری‌خواهان مواجه شد چند روز پیش از کریسمس شش زندانی را به یمن بازگرداند. سناتور لیندسی گراهام از کارولینای جنوبی و جان مک‌کین از آریزونا از جمله جمهوری‌خواهانی بودند که با این تصمیم مخالفت کردند. سناتور مستقل ایالت کنتیکت؛ جوزف لیبرمن هم از منتقدان این اقدام دولت آمریکا بود. این انتقاد‌‌ها پیش از آنکه این افراد به یمن بازگردند مطرح نشده بود.

این در حالی است که باراک اوباما روز سه‌شنبه نگفت که چه تغییراتی باید در بازرسی مسافران هواپیما‌های آمریکایی ایجاد شود، اما مقامات حمل و نقل آمریکا به تازگی با شرکت‌های ساخت تجهیزات بازرسی تماس گرفته‌اند تا ظرفیت خود را برای تجهیز دستگاه‌هایی که همه بدن را اسکن می‌کنند، افزایش دهند، اقدامی که می‌تواند به یافتن سلاح‌های مخفی شده یا مواد منفجره کمک کند. پیش از این تنها ۴۰ دستگاه اسکن همه بدن در ۱۹ فرودگاه ایالات‌متحده برای پرواز‌های داخلی این کشور که بیش از ۲۲۰۰ مسیر بازرسی دارد مستقر شده بود. ۱۵۰ دستگاه اضافی اخیرا سفارش داده شده و قرار است به زودی تحویل فرودگاه‌های آمریکا شود.

مقامات صنعتی آمریکا گفته‌اند که انتظار دارند ۳۰۰ دستگاه دیگر هم به آنان سفارش داده شود، اقدامی که می‌تواند تعداد دستگاه‌‌های اسکن همه بدن را در کل ایالت‌متحده به ۵۰۰ عدد برساند که حتی با وجود این تعداد تنها بخش اندکی از خطوط بازرسی فرودگاه‌های آمریکا مورد پوشش قرار خواهد گرفت. اما شاید برای بیشتر فرودگاه‌های اصلی ایالات‌متحده کافی باشد. هر کدام از این دستگاه‌ها ۱۹۰ هزار دلار قیمت دارند.